Quá trình đổi mới công tác vận động đồng bào dân tộc

Mặt trận Tổ quốc tỉnh Thanh Hóa đã chủ trì phối hợp chặt chẽ với các đoàn thể và các ngành liên quan tăng cường phát huy vai trò, sự ảnh hưởng tích cực của tổ chức giáo hội, chức sắc, chức việc, thành viên Hội đồng mục vụ trong tuyên truyền, phổ biến về quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về Tôn giáo. Từ đó, xây dựng niềm tin của Nhân dân cũng như đồng bào các tôn giáo đối với sự lãnh đạo của Đảng, quản lý, điều hành của chính quyền, tạo sự đồng thuận trong tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở địa phương. Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ tỉnh đến cơ sở, đặc biệt là khu dân cư nơi có nhà thờ giáo xứ, giáo họ đã chủ động thường xuyên gặp gỡ, giao lưu, động viên, chúc mừng các chức sắc, chức việc và các tín đồ tôn giáo; triển khai nhiều chương trình hoạt động cho các khu dân cư vùng có đạo nhân các ngày Lễ trọng của tôn giáo. Thực hiện phương châm "Đi từng ngõ, gõ từng nhà", "Nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin", các cấp Mặt trận và các đoàn thể luôn bám sát cơ sở, phát huy vai trò của cốt cán phong trào tôn giáo, các nhân tố tích cực, người tiêu biểu trong đồng bào Công giáo, nắm bắt tình hình, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của bà con dân tộc, giáo dân để kịp thời tuyên truyền, giải thích, vận động cũng như phản ánh với cấp ủy, chính quyền để quan tâm giải quyết những ý kiến, nguyện vọng chính đáng, hợp pháp; Chủ động đấu tranh với những luận điệu xuyên tạc, kích động của một số phần tử xấu, kịp thời phát hiện, ngăn chặn những hoạt động trái quy định của pháp luật về dân tộc, tôn giáo, ổn định tư tưởng của Nhân dân và giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

Mặt trận các cấp đã thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân, đồng bào các tôn giáo tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, nhất là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Qua đó, tham gia thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của bà con vùng đồng bào có đạo. Thông qua cuộc vận động, phong trào đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng gia đình văn hoá, thôn, bản văn hoá tạo sức lan tỏa trong cộng đồng. Nhiều mô hình, điển hình đã được xây dựng ở vùng giáo. Từ 2019 đến 2022, Ban Thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh đã phối hợp với các ban, ngành liên quan đã xây dựng mới được 20 mô hình điểm trong vùng đồng bào có đạo, đồng thời duy trì và nhân rộng các mô hình về khu dân cư nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu và đô thị văn minh. Mặt trận cấp huyện, cấp xã xây dựng hàng trăm mô hình hiệu quả như: Mô hình “Xứ, họ đạo bình yên, gia đình Công giáo văn hóa”,… Nhiều mô hình giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo được xây dựng và nhân rộng. Từ đó, đã động viên đồng bào có ý thức tự chủ, tự vươn lên phát triển kinh tế gia đình, không trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Đồng bào có đạo đã giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tôn giáo trong đời sống, thực hiện tốt các quy ước, hương ước. Hàng năm, có gần 100% khu dân cư trong đồng bào có đạo đăng ký đạt tiêu chuẩn khu dân cư văn hóa, có từ 85% trở lên số hộ gia đình đăng ký đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa, hướng dẫn các tổ chức tôn giáo trong tỉnh tham gia phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thanh Hóa tổ chức Hội nghị biểu dương người tốt, việc tốt trong đồng bào Công giáo tỉnh Thanh Hóa lần thứ V, giai đoạn 2020 - 2022. ẢNH: PHAN NGA

Quan tâm phát huy vai trò của chức sắc các tôn giáo trong vận động đồng bào có đạo tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo, các hoạt động nhân đạo, từ thiện, bảo vệ môi trường, bảo vệ an ninh Tổ quốc. Xây dựng đội ngũ cốt cán phong trào trong vùng đồng bào có đạo gắn với xây dựng các mô hình “Xứ đạo bình yên, gia đình Công giáo gương mẫu”, “Khu dân cư sống tốt đời, đẹp đạo”, “Phong trào xây dựng chùa cảnh tinh tiến, gương mẫu”… Vận động các tổ chức tôn giáo thực hiện tốt việc treo cờ tại các cơ sở thờ tự, nhà riêng của tín đồ nhất là vào dịp các ngày lễ lớn, sự kiện chính trị, Tết cổ truyền của dân tộc và lễ trọng của tổ chức tôn giáo, qua đó, các chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ các tôn giáo nhận thức rõ trách nhiệm công dân của mình, của tổ chức mình với Tổ quốc, hiểu được ý nghĩa của việc treo cờ Tổ quốc là sự thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, gắn bó, đồng hành cùng dân tộc và truyền thống đại đoàn kết của các tôn giáo trong lòng dân tộc Việt Nam

Mặt trận các cấp đã triển khai nhiều hoạt động an sinh xã hội thiết thực, chăm lo đời sống cho đồng bào tôn giáo, như xây dựng nhà Đại đoàn kết, hỗ trợ bò giống. Từ năm 2019 đến nay, Mặt trận tỉnh đã phân bổ nguồn Quỹ “Vì người nghèo”, “ Quỹ cứu trợ” vận động được để hỗ trợ xây dựng 314 nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo đồng bào tôn giáo bị thiệt hại do lũ lụt, thiên tai... đã hỗ trợ đồng bào tôn giáo vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Đặc biệt, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã tham mưu rà soát, tổng hợp báo cáo Tỉnh ủy tình hình đồng bào Công giáo nghèo sinh sống trên sông. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân, chỉ trong 3 tháng (từ tháng 3 đến tháng 8/2022), toàn tỉnh đã cấp đất và hỗ trợ làm nhà cho 68 hộ; bố trí được quỹ đất, lập phương án đầu tư để tái định cư cho 149 hộ, gồm: Thọ Xuân 81 hộ, Yên Định 33 hộ, Thiệu Hóa 27 hộ, Vĩnh Lộc 3 hộ, Thạch Thành 4 hộ và Cẩm Thủy 1 hộ. Các địa phương đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn kinh phí hợp pháp; vận động các giáo xứ, linh mục, giáo dân và Nhân dân chung tay chăm lo hỗ trợ các chính sách an sinh xã hội đối với đồng bào nghèo sinh sống trên sông xây dựng nhà ở, chuyển đổi nghề, tạo việc làm và hỗ trợ sinh kế lâu dài. Đến nay, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp đã quyên góp, tiếp nhận 18 tỷ đồng từ các doanh nghiệp và đã tổ chức chi hỗ trợ 2,6 tỷ đồng cho 53 hộ đã được cấp đất ở làm nhà. Đây là chủ trương lớn của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh cùng với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và sự hưởng ứng tích cực của người dân để thực hiện thắng lợi chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đưa đồng bào sinh sống trên sông lên bờ có đất, có nhà ở cùng với cộng đồng dân cư xây dựng quê hương ngày càng phát triển.

Mặt trận Tổ quốc thường xuyên phối hợp tổ chức các hoạt động thăm hỏi, tặng quà, gặp gỡ, chúc mừng các tổ chức tôn giáo, các chức sắc, giáo dân tiêu biểu nhân các dịp lễ trọng của tôn giáo. Đặc biệt, nhân dịp Đại lễ Phật đản, Lễ Giáng sinh, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh tổ chức gặp mặt các chức sắc tôn giáo để thông tin về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời trao đổi, chia sẻ, lắng nghe những ý kiến góp ý, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của các vị chức sắc, chức việc tiêu biểu các tôn giáo qua đó tạo sự gắn bó giữa chính quyền và các tổ chức tôn giáo. Các đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh trực tiếp tham dự phát biểu chúc mừng, chung vui cùng đồng bào có đạo vào ngày lễ trọng. Bên cạnh đó, Mặt trận Tổ quốc đã làm tốt vai trò là cầu nối, gắn kết các tôn giáo trong tỉnh, thường xuyên động viên, giúp đỡ nhau, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.

Công tác sơ kết, tổng kết, biểu dương, khen thưởng, nhân rộng các mô hình, điển hình thực hiện các phong trào thi đua yêu nước trong đồng bào các tôn giáo được quan tâm tổ chức với nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Trong 3 năm qua, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh tổ chức các Hội nghị biểu dương điển hình, tiêu biểu như: Hội nghị biểu dương người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số (năm 2020, năm 2022); hội nghị biểu dương Người tốt việc tốt trong đồng bào Công giáo (năm 2020, 2022); Tổng kết 20 năm và biểu dương điển hình phong trào xây dựng “chùa cảnh tinh tiến, gương mẫu” trong đồng bào Phật giáo tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2001-2021. Thông qua việc tổ chức hội nghị biểu dương và tổ chức các hoạt động gặp gỡ, tiếp xúc, Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã biểu dương khen thưởng, thăm hỏi, tặng quà động viên gần 1.000 chức sắc tôn giáo, người có uy tín, cốt cán phong trào trong đồng bào dân tộc, tôn giáo. Từ đó nhân lên, lan tỏa nhiều điển hình tiên tiến, cách làm hay, sáng tạo trong đồng bào có đạo, có ý nghĩa thiết thực nêu gương sáng đạo, đời trong xây dựng quê hương, đất nước.

Một số giải pháp thực hiện công tác tôn giáo trong tình hình mới

Một là, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên các cấp tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng trong các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX); Nghị quyết số 23/NQ/TW ngày 12/3/2003 về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 12/3/2003 về công tác tôn giáo. Triển khai thực hiện Kết luận số 57-KL/TW ngày 3/11/2009 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; về công tác tôn giáo.

Thường xuyên tiếp xúc, tăng cường đối thoại, lắng nghe, tìm hiểu để nắm chắc tình hình, tập hợp đầy đủ tâm tư, nguyện vọng của đồng bào các tôn giáo; kịp thời thông tin tuyên truyền các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước đến chức sắc, nhà tu hành và tín đồ tôn giáo. Đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền theo hướng coi trọng việc tuyên truyền gắn với phát huy thế mạnh, mặt tích cực của các tôn giáo tham gia các hoạt động an sinh xã hội, từ thiện nhân đạo. Tôn vinh, biểu dương, nhân rộng gương người tốt việc tốt, tiêu biểu, điển hình trong các tập thể, cá nhân tôn giáo.

Hai là, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên các cấp phải thường xuyên chăm lo xây dựng và phát huy vai trò của những người tiêu biểu trong các tôn giáo, nhất là vai trò của các chức sắc, chức việc, nhà tu hành tôn giáo; phối hợp cùng các tổ chức tôn giáo đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động trong đồng bào có đạo. Tăng cường tập hợp các tổ chức tôn giáo tham gia làm thành viên của Mặt trận; tập hợp, thu hút các cá nhân tiêu biểu tôn giáo tham gia Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Chấp hành các đoàn thể nhân dân và Hội đồng nhân dân các cấp với số lượng và cơ cấu phù hợp.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp làm tốt vai trò chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng của Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị - xã hội trong việc phát huy vai trò của chức sắc, nhà tu hành và những người tiêu biểu trong các tôn giáo. Định kỳ, Mặt trận chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng của Đảng, Nhà nước, các tổ chức thành viên tổ chức gặp gỡ, đối thoại, tập hợp tâm tư nguyện vọng và các đề xuất, kiến nghị của tổ chức và các tôn giáo.

Mặt trận Tổ quốc các cấp duy trì, đẩy mạnh và nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động trong tôn giáo, nhất là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “sống tốt đời, đẹp đạo” gắn với thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.

Ba là, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ động và tích cực phát huy hơn nữa các giá trị tốt đẹp và nguồn lực của các tôn giáo trong việc tham gia các hoạt động an sinh xã hội, xã hội hóa y tế, giáo dục, dạy nghề, bảo trợ xã hội. Tăng cường đoàn kết các tôn giáo trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Tăng cường sự phối hợp thống nhất hành động giữa các tổ chức thành viên và phối hợp với các cơ quan chính quyền trong công tác tôn giáo. Định kỳ tổ chức kiểm tra, đôn đốc, sơ kết, rút kinh nghiệm công tác hướng dẫn và thực hiện công tác tôn giáo của Mặt trận các cấp; phát hiện sớm những thiếu sót, bất cập trong thực hiện và trong cả cơ chế, chính sách để đề xuất điều chỉnh kịp thời.

Bốn là, tăng cường thực hiện nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp và các đoàn thể chính trị - xã hội trong công tác tôn giáo. Hàng năm, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức thành viên chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình giám sát đối với thực hiện các chính sách, pháp luật có liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo của các cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử, cán bộ, công chức và đảng viên; thực hiện tốt nhiệm vụ phản biện xã hội đối với các dự thảo chủ trương, chính sách, pháp luật, đề án, kế hoạch, quy hoạch phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội có liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo.

Năm là, vận động các tôn giáo nêu cao vai trò, trách nhiệm của mình trong đời sống xã hội, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trách nhiệm trong việc hướng dẫn chức sắc, nhà tu hành, tín đồ thực hiện sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo đúng pháp luật, phù hợp với điều kiện của đất nước. Đa dạng hóa các hình thức, tổ chức nhằm tập hợp rộng rãi đồng bào các tôn giáo, xúc tiến việc xây dựng và ký kết các chương trình phối hợp giữa Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Ban Chấp hành các đoàn thể nhân dân cấp tỉnh với các tổ chức tôn giáo. Phối hợp với các tổ chức tôn giáo. Ủy ban đoàn kết Công giáo tỉnh đấu tranh kịp thời với các hành vi, hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo tiêu cực, phản văn hóa, mê tín, hủ tục, lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo.

Đầu tư xây dựng tổ chức bộ máy và cán bộ làm công tác tôn giáo của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp một cách tương xứng, phù hợp với chức năng nhiệm vụ được giao. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách, bố trí cán bộ Mặt trận tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ và có đủ phẩm chất, năng lực, đáp ứng nhiệm vụ được giao. Cần mở rộng đội ngũ cán bộ không chuyên trách, lực lượng tư vấn, cộng tác viên, Hội đồng tư vấn Tôn giáo của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, thu hút người tiêu biểu trong các tôn giáo tham gia công tác tôn giáo của Mặt trận các cấp và có cơ chế, chính sách phù hợp đảm bảo phát huy tác dụng hoạt động của đội ngũ này.

Phạm Thị Thanh Thủy

-Thạc sĩ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy,

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thanh Hóa