Bữa ăn thiếu dinh dưỡng của trẻ em DTTS

Theo báo cáo tổng điều tra dinh dưỡng năm 2020 của Viện Dinh dưỡng cho thấy, tỷ lệ trẻ SDD thấp còi dưới 5 tuổi ở vùng miền núi chiếm tỷ lệ cao nhất 38% (đặc biệt có vùng lên tới 42%). Mặc dù tỷ lệ SDD toàn quốc đã giảm, tuy nhiên tỷ lệ SDD thể thấp còi ở trẻ em là người DTTS vẫn cao gấp 2 lần so với nhóm trẻ em là người Kinh (32% so với 17,1%), đồng thời tỷ lệ trẻ nhẹ cân cũng cao hơn gấp 2,5 lần so với trẻ em là người Kinh (21% so với 8,5%). Hơn nữa, có tới 60% số trẻ em bị SDD thể thấp còi ở 10 tỉnh có tỷ lệ SDD thể thấp còi cao nhất cả nước là người DTTS.

Vấn đề SDD các thể vẫn còn tồn tại dai dẳng, đặc biệt là ở những vùng khó khăn, có DTTS sinh sống, bao gồm thiếu dinh dưỡng, thiếu các vi chất dinh dưỡng như sắt, kẽm, vitamin A, i-ốt.

Miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên là những nơi có tỉ lệ trẻ em SDD cao nhất. Miền núi phía Bắc là 28,4%, Tây Nguyên là 32,7% và miền Trung là 25,4% trẻ em SDD.

Theo kết quả điều tra ban đầu tại 11 tỉnh vùng sâu vùng xa cho thấy, tỷ lệ bú mẹ hoàn toàn của các dân tộc còn thấp (khoảng từ 4- 33%); tỷ lệ trẻ có chế độ ăn đúng đủ ở DTTS (khoảng từ 33-52%) thấp hơn so với vùng đồng bằng (75%). Nguyên nhân là do học vấn của bà mẹ thấp, thiếu an ninh lương thực; chế độ ăn không đa dạng và thiếu bữa (dân tộc Thái, Mường); cai sữa sớm (dân tộc Tày, Nùng).

Tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ DTTS và miền núi ở mức cao.

Một số nhóm DTTS rất ít người có tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi SDD ở mức cao: dân tộc Chứt 40%, Si La 21,7%; Bố Y 35%; La Ha 20%; Brâu, Rơ Măm 29,87%; Lô Lô 16,91%; Ơ-Đu 12%...

Năm 2020, Ngân hàng Thế giới nhận định, Việt Nam là một trong 34 quốc gia trên toàn cầu phải đối mặt với gánh nặng SDD trẻ em. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng SDD thấp còi ở trẻ em DTTS bao gồm: Chế độ dinh dưỡng thai kỳ không đảm bảo; Chiều cao của bố mẹ thấp (mẹ dưới 1m45, bố dưới 1m55); Một số phong tục về chăm sóc dinh dưỡng không phù hợp và vệ sinh cá nhân, môi trường chưa tốt cũng gián tiếp dẫn đến thấp còi; Kinh tế kém phát triển, dẫn đến bữa ăn của trẻ thiếu cả về số lượng và chất lượng. Khẩu phần ăn của trẻ không hợp lý, trẻ không ăn đủ bữa tối thiểu, trẻ không được tiếp tục cho bú đến 1 tuổi, tỷ lệ trẻ có chế độ ăn đúng đủ ở vùng DTTS khoảng từ 33-52%, thấp hơn so với vùng đồng bằng (75%).

Tình trạng SDD thấp còi hạn chế khả năng học tập, lao động và đóng góp xây dựng phát triển địa phương cũng như phát triển đất nước của trẻ em DTTS và miền núi. Với việc triển khai Chương trình MTQG thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Theo Dự án 7 "Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em", đối tượng thụ hưởng, đầu tư là người dân tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đặc biệt là phụ nữ mang thai, bà mẹ, trẻ em.

Cần chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ, trẻ em đồng bào DTTS và miền núi

Để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ SDD thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi khu vực miền núi xuống dưới 28% vào năm 2025 và dưới 23% vào năm 2030, cần tăng cường chuyên môn kỹ thuật triển khai can thiệp dinh dưỡng thông qua các chương trình, dự án và mô hình can thiệp dinh dưỡng thiết yếu như: Chăm sóc dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời; theo dõi tăng trưởng và phát triển của trẻ em; quản lý và điều trị cho trẻ em bị SDD cấp tính; phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em; bảo đảm nước sạch, vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường.

Với việc đưa chỉ tiêu giảm SDD thấp còi là một trong các chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội của quốc gia và các địa phương thì giải quyết tình trạng SDD trẻ em đã không chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành Y tế mà có sự vào cuộc của các cấp, các ngành; có sự lồng ghép chặt chẽ với các chương trình liên quan đến dinh dưỡng như: nông nghiệp, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, giáo dục, phúc lợi xã hội, nước sạch vệ sinh môi trường…

Bài, ảnh: Hoàng Nhung