Mối quan hệ nghĩa tình đặc biệt

Cách đây đúng 60 năm, vào thời điểm nhân dân Việt Nam đang tập trung nỗ lực thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đồng thời đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; ở phía Tây Bán cầu, nhân dân Cuba cũng phải đương đầu với sự chống phá ác liệt của các thế lực đế quốc, phản động để bảo vệ chính quyền non trẻ do Tổng Tư lệnh Fidel Castro đứng đầu. Những nét tương đồng trong tiến trình dựng nước và giữ nước cũng như những khát vọng, lý tưởng và truyền thống đấu tranh hào hùng vì độc lập, tự do mà hai nước cùng chia sẻ chính là nền tảng cho mối quan hệ tình nghĩa đặc biệt giữa hai dân tộc.

Thủ tướng Fidel Castro giương cao ngọn cờ truyền thống bách chiến bách thắng, lấp lánh huy chương của Đoàn Khe Sanh Quân giải phóng Trị Thiên - Huế anh hùng trong chuyến thăm vùng Giải phóng miền Nam Việt Nam, ngày 15-9-1973 _Ảnh: TTXVN

Có thể nói, trong lịch sử thế giới đương đại, hiếm có mối quan hệ nào đặc biệt như quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba. Mối quan hệ tốt đẹp này đã được các nhà lãnh tụ cách mạng tiền bối José Martí, Fidel Castro, Hồ Chí Minh, cũng như các thế hệ lãnh đạo Cuba và Việt Nam dày công vun đắp. Chính Anh hùng dân tộc José Martí là người đầu tiên gieo mầm cho những tình cảm thân thiết giữa Việt Nam - Cuba và nhân dân hai nước qua tác phẩm “Một cuộc dạo chơi trên mảnh đất những người An Nam” đăng trên Tạp chí “Tuổi vàng” dành cho thiếu nhi Cuba từ cuối thế kỷ XIX. Tổng Tư lệnh cách mạng Cuba Fidel Castro - người học trò và cũng là người kế tục xuất sắc nhất tư tưởng của Anh hùng dân tộc José Martí - đã khẳng định, Việt Nam và Cuba tuy về mặt địa lý cách nhau nửa vòng trái đất, nhưng có rất nhiều điểm chung. Theo Tổng Tư lệnh Fidel Castro, tình hữu nghị anh em giữa hai nước đã được sinh ra và lớn lên trong tương đồng lịch sử của hai dân tộc cùng đấu tranh chống kẻ thù chung.

Trong suốt hơn nửa thế kỷ qua, kể từ ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, hai dân tộc Việt Nam - Cuba đã luôn kề vai sát cánh trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước.

Việt Nam mãi mãi ghi nhớ với lòng biết ơn sâu sắc về sự ủng hộ mạnh mẽ và giúp đỡ chí tình mà Đảng Cộng sản và nhân dân Cuba anh em đã dành cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Tình đoàn kết thủy chung, trong sáng, đầy tinh thần quốc tế cao cả đó của Cuba được thể hiện vô cùng sinh động trong những câu nói bất hủ của Tổng Tư lệnh Fidel Castro: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, “Trong hòa bình, Cuba sẵn sàng đổ mồ hôi để góp phần xây dựng lại Việt Nam mười lần to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn”. Về phần mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng từng khẳng định: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà”⁽¹⁾. Thực hiện di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các thế hệ lãnh đạo và nhân dân Việt Nam luôn khẳng định: “Đoàn kết, ủng hộ Cuba là lương tâm và trách nhiệm của những người cộng sản và toàn thể nhân dân Việt Nam!”.

Cuba là nước Mỹ Latin đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, là nước đầu tiên trên thế giới công nhận Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 12-1961) và thành lập Ủy ban toàn quốc đoàn kết với nhân dân miền Nam Việt Nam (tháng 9-1963). Cuba cũng là một trong những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Chính phủ Cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam, đồng thời đặt Đại sứ quán trong vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại tỉnh Tây Ninh (tháng 7-1967). Chủ tịch Fidel Castro là vị lãnh tụ nước ngoài đầu tiên và duy nhất tới thăm vùng mới giải phóng Quảng Trị, Việt Nam vào tháng 9-1973, bất chấp khói lửa của bom đạn Mỹ lúc bấy giờ. Trong suốt những năm 80 của thế kỷ XX, Cuba là nước Mỹ Latin duy nhất đồng lòng cùng Việt Nam chống chính sách bao vây, cấm vận của Mỹ…

Trong thời kỳ khó khăn nhất của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam, Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba anh em luôn dành cho Việt Nam sự ủng hộ và giúp đỡ vô cùng quý báu, có hiệu quả về cả tinh thần lẫn vật chất. Cuba đã thành lập Ủy ban toàn quốc đoàn kết với nhân dân miền Nam Việt Nam, tiền thân của Hội Hữu nghị Cuba - Việt Nam sau này, với Chủ tịch đầu tiên là nữ anh hùng Moncada, Melba Hernandez del Rey, góp phần khởi xướng, động viên, tập hợp lực lượng và tổ chức các tầng lớp nhân dân Cuba tham gia các hoạt động phong phú nhằm “chia lửa” chiến đấu với Việt Nam. Cuba cũng đã phát động nhiều phong trào quần chúng rộng rãi ủng hộ Việt Nam thông qua các cuộc mít-tinh, hội thảo, nói chuyện, thi tìm hiểu về Việt Nam; lập các tổ nghiên cứu chuyên đề về Việt Nam tại các trường đại học, cơ quan, xí nghiệp, đơn vị quân đội... Ðài Phát thanh Cuba thời kỳ đó dành riêng một kênh phát bằng tiếng Anh sang Mỹ để giới thiệu với nhân dân Mỹ về tình hình Việt Nam cũng như cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam, góp phần tranh thủ dư luận tiến bộ Mỹ để ủng hộ Việt Nam và yêu cầu chấm dứt chiến tranh.

Ngay từ buổi đầu cách mạng, mặc dù vẫn phải đối mặt với vô vàn khó khăn, song Đảng, Chính phủ và nhân dân Cuba đã giành cho Việt Nam sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu và có hiệu quả thông qua giáo dục, đào tạo nhân lực, viện trợ đường, thuốc men, phương tiện y tế, vật tư - một số thiết bị quân sự đặc chủng và 10 công trình xây dựng ở miền Bắc, nâng cấp đường Trường Sơn, khu vực Quảng trị - Thừa Thiên Huế, phục vụ vận chuyển vũ khí, khí tài nặng cho chiến trường miền Nam…

Sau năm 1975, Cuba tiếp tục duy trì hợp tác giúp đỡ Việt Nam về khoa học - công nghệ; viện trợ xây dựng Nhà máy đường Tây Ninh, cung cấp các giống cây trồng và tham gia việc thẩm định nhiều công trình xây dựng, phát triển ở Việt Nam… Trong những thời điểm tình hình quốc tế, khu vực đặc biệt phức tạp, Cuba kiên định lập trường nguyên tắc cách mạng, ủng hộ Việt Nam tự vệ chống xâm lược… Tình đoàn kết và sự ủng hộ qu‎ý báu của những người đồng chí, anh em Cuba đã góp phần to lớn trong việc tăng cường thế và lực cho cách mạng Việt Nam vào thời điểm quyết định trên cả ba mặt trận kinh tế, chính trị và ngoại giao; là nguồn cổ vũ mạnh mẽ cho toàn quân và toàn dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và tái thiết đất nước.

Đồng chí Fidel Castro, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Cuba đón Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh tại sân bay Jose Marti trong chuyến thăm hữu nghị chính thức Cuba từ ngày 24 - 29-4-1989 _Ảnh: TTXVN

Việt Nam luôn giành cho Cuba tình đoàn kết, hữu nghị và hợp tác anh em chân thành, gắn bó, coi việc đoàn kết, giúp đỡ Cuba là nghĩa vụ xuất phát từ lương tâm và tình cảm quốc tế trong sáng mang tính truyền thống của dân tộc. Sau chiến tranh giải phóng và bước vào công cuộc tái thiết đất nước, Việt Nam đã hợp tác giúp Cuba kinh nghiệm thắng lợi của “Chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc chống xâm lược”; nhân dân Việt Nam đã đồng lòng chịu đựng thiếu thốn, thậm chí hy sinh lợi ích để hỗ trợ phần nào giúp Cuba vượt qua những thời điểm khó khăn nhất của “Thời kỳ đặc biệt”, hợp tác giúp Cuba sản xuất lúa, gạo⁽²⁾ và phát triển lương thực (Dự án lúa gạo hộ gia đình, Chương trình hợp tác phát triển sản xuất lương thực giai đoạn 2010 - 2015 và giai đoạn 2018 - 2022)…, tiếp tục vững vàng trước mọi âm mưu và hành động chống phá, lật đổ của các thế lực thù địch. Đồng thời, hết lòng trao đổi, chia sẻ với Cuba những kinh nghiệm về xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế. Tình cảm đoàn kết và sự ủng hộ của Việt Nam đối với Cuba luôn được thể hiện nhất quán và mạnh mẽ thông qua phát biểu của lãnh đạo Đảng, Nhà nước cũng như lập trường của Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế.

Thắt chặt mối quan hệ hữu nghị, thủy chung, trong sáng

Có thể nói, sự củng cố và phát triển quan hệ Việt Nam - Cuba là một trong những nhân tố góp phần bảo vệ, duy trì và phát triển chủ nghĩa xã hội ở hai nước. Trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp và khó lường như hiện nay, công cuộc đổi mới ở Việt Nam và quá trình cập nhật hóa mô hình kinh tế ở Cuba đã tạo tiền đề, sự tương tác và bổ sung lẫn nhau trên cả bình diện lý luận và thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đó là tài sản vô giá để hai Đảng và nhân dân hai nước tiếp tục gìn giữ, vun đắp và không ngừng phát triển.

Trái với mong muốn của các thế lực thù địch, vị thế của Việt Nam và Cuba ngày càng được khẳng định trên trường quốc tế; hai nước tiếp tục củng cố quan hệ chính trị; tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực tiễn và lý luận về các vấn đề mà hai bên cùng quan tâm; phát huy tiềm năng của mỗi nước để mở rộng và đa dạng hóa hợp tác song phương trên các lĩnh vực khác nhau; tìm kiếm các cơ chế để thúc đẩy hợp tác.

Về chính trị, Việt Nam và Cuba ngày càng gắn bó mật thiết và tin cậy lẫn nhau. Trong những năm gần đây, hai nước đã trao đổi nhiều đoàn đại biểu cấp cao sang thăm lẫn nhau. Về phía Cuba, nổi bật là các chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Raul Castro (tháng 7-2012), Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo (tháng 6-2017); chuyến thăm và dự các hoạt động kỷ niệm 45 năm lãnh tụ Fidel Castro thăm Việt Nam và Quảng Trị của Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Salvador Valdes Mesa (tháng 9-2018); chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Miguel Mario Diaz Canel Bermudez (tháng 11-2018)⁽³⁾. Đặc biệt, Cuba đã cử đoàn đại biểu cấp cao⁽⁴⁾ dự lễ tang nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười và Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Về phía Việt Nam có các chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 4-2012); Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (tháng 3-2014); Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 9-2015); Chủ tịch nước Trần Đại Quang (tháng 10-2016); chuyến thăm để dự lễ tang lãnh tụ Fidel Castro của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (tháng 11-2016); chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 3-2018); chuyến thăm chính thức Cuba và tham dự Hội chợ sách quốc tế La Habana lần thứ 29 với tư cách là khách mời danh dự của Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba Trương Thị Mai (tháng 2-2020).

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng đồng chí Raul Castro Ruz và các đại biểu trên chuyên cơ Việt Nam đến thăm thành phố Santiago de Cuba, tháng 3-2018 _Ảnh: TTXVN

Cuba đặc biệt coi trọng kinh nghiệm đổi mới của Việt Nam, nhất là kinh nghiệm về xây dựng hệ thống chính trị, quản lý kinh tế vĩ mô, các lĩnh vực tài chính - ngân hàng, quản lý và đổi mới doanh nghiệp nhà nước... Các cơ chế hợp tác song phương, như Ủy ban liên Chính phủ, Hội thảo Lý luận giữa hai Đảng, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, Đối thoại Quốc phòng giữa hai Bộ Quốc phòng... được duy trì thường xuyên và hoạt động ngày càng hiệu quả.

Việt Nam và Cuba nhất trí thường xuyên phối hợp, duy trì quan hệ hợp tác và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương, nhất là Liên hợp quốc; trong khuôn khổ Phong trào Không Liên kết, Cuộc gặp quốc tế của các đảng cộng sản và công nhân, các diễn đàn đa phương chính đảng cũng như các diễn đàn chính trị - xã hội khác. Việt Nam nhất quán lập trường ủng hộ Cuba, yêu cầu Mỹ dỡ bỏ chính sách bao vây - cấm vận đối với Cuba.

Về hợp tác kinh tế - thương mại, quan hệ chính trị tốt đẹp là cơ sở vững chắc để hai Đảng, hai Chính phủ và hai Nhà nước quan tâm phát triển quan hệ kinh tế - thương mại thông qua các chương trình, dự án hợp tác và đầu tư. Năm 2019⁽⁵⁾, tổng kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - Cuba đạt 245 triệu USD. Hai bên đặt mục tiêu phấn đấu kim ngạch thương mại hai chiều đạt mức 500 triệu USD vào năm 2025. Việt Nam là một trong 10 nước dẫn đầu và đứng thứ hai ở khu vực châu Á về trao đổi thương mại với Cuba; có 4 dự án đã được cấp phép đầu tư⁽⁶⁾ tại Cuba; một số khác đang trong giai đoạn đàm phán cuối cùng. Việt Nam tiếp tục bán gạo cho Cuba với nhiều ưu đãi nhằm hỗ trợ nước bạn bảo đảm cung cấp lương thực cho nhân dân, giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội. Những năm gần đây, Cuba chủ trương mở rộng hợp tác với nước ngoài, hàng trăm doanh nghiệp của Việt Nam đã sang tìm cơ hội thúc đẩy phát triển kinh doanh, nhưng do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, số lượng doanh nghiệp Việt Nam trụ lại và có hợp tác thực chất với Cuba còn không nhiều.

Tiềm năng hợp tác giữa hai bên còn rất lớn. Việt Nam có nhiều thế mạnh trong các ngành nông nghiệp (lúa gạo, cà phê, thủy sản...), viễn thông, điện tử, tin học, điện gia dụng, hàng tiêu dùng, xây dựng và vật liệu xây dựng; ngược lại, Cuba có thế mạnh lớn trong giáo dục - đào tạo, y tế, công nghệ sinh học, dược phẩm và du lịch.

Cuối năm 2017, trên cơ sở quan hệ truyền thống đặc biệt Việt Nam - Cuba, Bộ Chính trị Việt Nam đã quyết định xóa toàn bộ các khoản nợ chính phủ của Cuba với Việt Nam (trị giá 143,7 triệu USD), nhân chuyến thăm thăm cấp Nhà nước tới Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 3-2018). Trong chuyến thăm, Việt Nam cũng đã tặng Cuba 5.000 tấn gạo,; phê duyệt dự án hỗ trợ Cuba sản xuất lúa, gạo giai đoạn 2018 - 2022. Hai bên cũng nhất trí ra Tuyên bố chung và ký kết 23 văn kiện, trong đó có 4 hợp đồng kinh tế.

Hiện nay, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp trên phạm vi toàn cầu, tình hữu nghị, đoàn kết thể hiện qua sự giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau giữa hai Đảng, hai nước một lần nữa góp phần làm sâu sắc hơn, thắt chặt hơn mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba. Dù Việt Nam còn nhiều khó khăn nhưng Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã quyết định tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba món quà gồm 5.000 tấn gạo và một số vật tư, thiết bị y tế nhằm chia sẻ phần nào khó khăn mà nhân dân Cuba anh em đang phải đối mặt. Về phần mình, dù phải đối mặt với muôn vàn thách thức do bị bao vây, cấm vận, song Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba với tinh thần “chia sẻ không phải những gì có thừa mà là những gì mình có” của cố Tổng Tư lệnh Fidel Castro, đã quyết định tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam món quà hết sức ý nghĩa, đó là lô thuốc gồm hàng nghìn liều Interferon Alfa 2B để điều trị bệnh nhân mắc COVID-19 và Cuba sẽ hợp tác, chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc này cho Việt Nam. Đặc biệt, Cuba cũng đã cử nhóm bác sĩ sang Việt Nam với tinh thần như lời Đại sứ Cuba tại Việt Nam Lianys Torres Rivera chia sẻ: “Các chuyên gia Cuba đang có mặt tại Việt Nam nhằm trao đổi học tập kinh nghiệm phòng, chống dịch và các bác sĩ Cuba đang làm việc tại một số bệnh viện của Việt Nam sẵn sàng đến phục vụ bất cứ nơi nào, kể cả tâm dịch Đà Nẵng để giúp những người anh em Việt Nam”. Dịch bệnh COVID-19 có thể còn kéo dài nhưng với quyết tâm, ý chí và nỗ lực, Việt Nam và Cuba nhất định sẽ cùng đoàn kết chiến thắng dịch bệnh và tiếp tục phát triển bền vững.

Mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai Đảng, hai nước đã trở thành biểu tượng của thời đại, là tài sản vô giá mà hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba luôn giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền tiếp cho các thế hệ mai sau _Ảnh: Tư liệu

Ngày 2-12-2020, hai nước kỷ niệm trọng thể 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba (2-12-1960 - 2-12-2020) và với chặng đường hơn nửa thế kỷ qua, chúng ta tự hào về mối quan hệ mẫu mực, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, đoàn kết thủy chung giữa Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân hai nước Việt Nam -  Cuba; đồng thời tin tưởng rằng, các thế hệ những người dân Việt Nam và Cuba sẽ tiếp tục gìn giữ cũng như viết nên những trang sử mới, làm cho mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba ngày càng sâu sắc, bền chặt hơn nữa, như phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Lễ bế mạc giao lưu thế hệ trẻ Việt Nam - Cuba vào ngày 29-3-2018: “Hơn nửa thế kỷ qua, kể từ ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (ngày 2-12-1960), hai dân tộc đã luôn kề vai sát cánh trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do và ngày nay luôn sát cánh bên nhau vững bước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước. Đây thực sự là mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết anh em, trước sau như một, mối quan hệ đã trở thành biểu tượng của thời đại, là tài sản vô giá mà hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba luôn giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền tiếp cho các thế hệ mai sau”⁽⁷⁾./.

-----------------------

(1) Phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại buổi tiếp Tổng thống Cuba Osvaldo Dorticós và đồng chí Raul Castro trong chuyến thăm Việt Nam vào ngày 29-10-1966, Báo Nhân dân, số 4591, ra ngày 2-11-1966
(2) Sau 13 năm thực hiện, với sự hỗ trợ của Việt Nam, Dự án hỗ trợ Cuba sản xuất lúa, gạo đã giúp Cuba nâng năng suất lúa từ 2,5 tấn/ha lên 4,65 tấn/ha, đặc biệt là có những hộ nông dân đã đạt năng suất 9 tấn/ha; sản lượng gạo tăng từ 80.000 tấn trước dự án lên khoảng 300.000 tấn (năm 2014), đáp ứng được gần 1/2 nhu cầu trong nước; diện tích canh tác được mở rộng từ 137.000ha lên 190.000ha hiện nay. Điều quan trọng hơn cả là dự án đã giúp nông dân Cuba tiếp thu và làm chủ được kỹ thuật canh tác lúa nước. Mục tiêu của Cuba là tự túc được lương thực trong những năm tới
(3) Ngoài ra còn có một số đoàn đại biểu khác, về phía Cu-ba thăm Việt Nam có đoàn: Phó Chủ tịch Raul Castro (tháng 5-2005), Chủ tịch Quốc hội Ricardo Alarcon (tháng 6-2007), Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Marino Murillo (tháng 10-2012), Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Miguel Díaz-Canel (tháng 6-2013); Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Bí thư Thành ủy La Habana, Lazara Mercedez (tháng 9-2014); Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Salvador Valdes Mesa (tháng 6-2015, 6-2016 ); Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Hội đồng Nhà nước, Bộ trưởng Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng (FAR) Leopoldo Cintra Frías; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương J. R. Balaguer dự Hội thảo Lý luận lần thứ ba giữa hai Đảng (tháng 5-2017); Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba Salvador Valdes Mesa tham dự Lễ kỷ niệm 45 năm chuyến thăm của Chủ tịch Fidel Castro thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam thuộc tỉnh Quảng Trị (tháng 9-2018); Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Miguel Díaz-Canel thăm chính thức Việt Nam (tháng 11-2018). Về phía Việt Nam thăm Cuba có đoàn: Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh (tháng 6-2007), Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (tháng 9-2009), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng (tháng 9-2010), Phó Thủ trướng Trương Vĩnh Trọng (tháng 6-2011), Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh (tháng 9-2013), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (tháng 3-2014), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 9-2015); đoàn Đặc phái viên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng do đồng chí Hoàng Bình quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương thông báo kết quả Đại hội XII (tháng 3-2016); Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng (tháng 2-2017); Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch (tháng 6-2017)...
(4) Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Cuba do đồng chí Roberto Morales, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng dẫn đầu sang dự lễ tang Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Cuba do đồng chí Olga Lidia Tapia, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Khoa học, Giáo dục và Thể thao Trung ương dẫn đầu dự lễ tang nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười
(5) Năm 2017, đạt 224 triệu USD, năm 2016: 235 triệu USD, năm 2015: 218,2 triệu USD, năm 2014: 208 triệu USD
(6) Cuba đã cấp phép cho: 1- Dự án nhà máy tã lót, giấy vệ sinh của Tập đoàn Thái Bình; 2- Dự án liên doanh của Tổng Công ty Viglacera để sản xuất gạch ốp lát, sứ vệ sinh; 3- Hợp đồng quản lý và kinh doanh khách sạn New York tại Thủ đô La Habana giữa Chao - Viglacera và Gran Caribe; 4- Dự án liên doanh của Hanel xây dựng khách sạn 5 sao
(7) Xem: Tổng Bí thư dự và phát biểu tại cuộc gặp thế hệ trẻ Việt Nam - Cuba, https://baoquocte.vn/tong-bi-thu-du-va-phat-bieu-tai-cuoc-gap-the-he-tre-viet-nam-cuba-68744.html.

Theo VŨ TRUNG MỸ/ Tạp chí Cộng sản