Cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Ba Lan hỗ trợ thủ tục lên máy bay cho công dân Việt sơ tán từ Ukraine. (Ảnh: Hồng Kỳ/TTXVN)

Thực hiện có hiệu quả chủ trương đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào Việt Nam ở nước ngoài

Trong hai năm qua, đại dịch Covid-19 đã gây nhiều khó khăn cho công tác người Việt Nam ở nước ngoài, tuy nhiên, khắc phục khó khăn, thích ứng điều kiện mới, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài phối hợp chặt chẽ trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài, đã đạt được những kết quả quan trọng. Đẩy mạnh tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, đa dạng hóa các hình thức tập hợp, vận động doanh nhân, nhân sỹ, trí thức, kiều bào hướng về xây dựng quê hương, đất nước. Đồng thời, chăm lo, hỗ trợ bà con ta ở nước ngoài, đặc biệt là bà con gặp nhiều khó khăn để ổn định cuộc sống và hòa nhập sâu vào sở tại. Chính trong giai đoạn khó khăn của đại dịch Covid-19 đã thể hiện rõ nét hơn tấm lòng hướng về quê hương đất nước qua sự ủng hộ tích cực của đồng bào ta ở nước ngoài đối với trong nước. Niềm tự hào, niềm tin của cộng đồng đối với đất nước ngày càng được củng cố trước những nỗ lực của Chính phủ trong việc kiểm soát thành công dịch Covid-19, duy trì phát triển kinh tế và hỗ trợ bà con trong công tác phòng, chống dịch, bảo hộ công dân, cứu trợ bà con gặp khó khăn. Cùng với sự chung tay tích cực của cả hệ thống chính trị trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài, sự lớn mạnh của cộng đồng và sự tin tưởng của đồng bào ta ở nước ngoài đối với đất nước chính là nền tảng tích cực cho giai đoạn tiếp theo trong việc triển khai thực hiện Kết luận 12-KL/TW ngày 12/8/2021 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới.

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng lớn mạnh về số lượng và mở rộng hơn về địa bàn. Đến nay cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có khoảng 5,3 triệu người sinh sống, làm việc trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó hơn 80% là ở các nước phát triển. Cùng với sự quan tâm của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng gắn bó với quê hương, đã và đang trở thành một trong những nguồn lực quan trọng đóng góp cho quá trình xây dựng, bảo vệ, phát triển và hội nhập quốc tế của đất nước. Tính đến hết năm 2020, có 362 dự án đầu tư của kiều bào đang hoạt động tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký 1,6 tỷ USD. Bên cạnh đó, có hàng nghìn doanh nghiệp có kiều bào góp vốn. Năm 2020, mặc dù đại dịch Covid-19 bùng phát toàn cầu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của đồng bào ta ở nước ngoài, nhưng lượng kiều hối vẫn đạt hơn 17 tỷ USD. Nhiều sáng kiến tập hợp, kết nối chuyên gia, trí thức người Việt tại các địa bàn đóng góp cho những vấn đề phát triển đất nước được đề xuất và triển khai.

Đặc biệt, khi dịch Covid-19 bùng phát, mặc dù đời sống gặp nhiều khó khăn, nhưng kiều bào luôn đồng lòng, chia sẻ với đồng bào trong nước, đóng góp tiền và trang thiết bị, vật phẩm y tế ủng hộ cho Quỹ Vaccine và công tác phòng, chống dịch ở trong nước. Kiều bào đã hợp tác với trong nước để chuyển giao công nghệ, chia sẻ kinh nghiệm phòng, chống dịch, nghiên cứu và thử nghiệm vaccine, dành cơ sở vật chất của mình tại Việt Nam cho địa phương làm nơi cách ly tập trung người nhiễm bệnh. Kiều bào ở nhiều nước đã tích cực phối hợp với các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài triển khai ngoại giao vaccine, vận động sở tại hỗ trợ vaccine, vật phẩm y tế cho Việt Nam.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài phối hợp triển khai thực hiện công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới

Từ năm 2020 đến nay, hai bên cùng các cơ quan liên quan phối hợp tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 45-CT/TW, ngày 19/5/2015 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, phối hợp xây dựng Kết luận 12/KL-TW của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 27/NQ-CP ngày 5/4/2016 về Chương trình hành động của Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về công tác người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2016-2020.

Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động kiều bào về chủ trương đường lối, của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Kết luận số 12-KL/TW, ngày 12/8/2021, của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một trong các cơ quan Trung ương đầu tiên đã tích cực triển khai phổ biến, quán triệt Kết luận 12 tại hội nghị với các Ủy viên người Việt Nam ở nước ngoài và đại diện một số hội đoàn và hội nghị của hội đồng tư vấn Đối ngoại và Kiều bào trong tháng 10/2021. Phối hợp tuyên truyền, vận động cộng đồng, Hội đoàn và mỗi người Việt Nam ở nước ngoài, nhất là các doanh nhân, nhân sỹ, trí thức kiều bào hướng về quê hương xây dựng đất nước, tích cực tham gia hưởng ứng các phong trào thi đua, các cuộc vận động do Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan tổ chức phát động, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Nhiều cá nhân và tổ chức cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã tham gia tích cực vào cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, tham gia giới thiệu quảng bá, làm cầu nối đưa sản phẩm Việt ra nước ngoài. Mặc dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, năm 2020, cộng đồng đã ủng hộ tiền và hiện vật cho đồng bào bị ảnh hưởng do bão lũ trên 40 tỷ đồng. Từ năm 2020 đến nay, cộng đồng đã ủng hộ Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 và Quỹ Vaccine số tiền trên 60 tỷ đồng cùng nhiều vật phẩm, trang thiết bị y tế.

Thường xuyên phối hợp nắm tình hình, tâm tư, nguyện vọng của bà con, phối hợp giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của đông đảo người Việt Nam ở nước ngoài, hỗ trợ kiều bào ổn định cuộc sống và phát triển. Phối hợp tích cực hỗ trợ cộng đồng phòng, chống dịch và cứu trợ bà con gặp khó khăn do ảnh hưởng dịch bệnh, đã huy động và hỗ trợ được hơn 830.000 khẩu trang cùng nhiều trang phục bảo hộ, trang thiết bị y tế và nhu yếu phẩm cho cộng đồng người Việt tại hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ. Phối hợp kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và giải ngân gói hỗ trợ trên 4 tỷ đồng cho cộng đồng tại 7 địa bàn gặp khó khăn do ảnh hưởng dịch Covid-19.

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục hòa nhập sâu vào xã hội sở tại, lớn mạnh về số lượng, mở rộng hơn về địa bàn và có sự thay đổi về thành phần, trong đó nhân tố kiều bào trẻ sẽ quyết định xu hướng phát triển của cộng đồng. Tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, gắn bó với quê hương trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng được khơi dậy và tăng cường. Tuy nhiên, xu hướng trẻ hóa cơ cấu, thành phần cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cũng đặt ra thách thức về việc mai một dần các giá trị truyền thống và ngôn ngữ dân tộc. Cuộc sống của một bộ phận người Việt Nam ở nước ngoài tại một số địa bàn tiếp tục gặp khó khăn, địa vị pháp lý chưa vững chắc. Do tác động nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, khủng hoảng kinh tế - xã hội, bất ổn chính trị tại một số nước, cuộc sống, công ăn việc làm, học tập, đi lại của người Việt Nam ở nước ngoài gặp nhiều khó khăn, cần có sự chăm lo, hỗ trợ hơn nữa từ trong nước.

Để thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, thời gian tới, công tác người Việt Nam ở nước ngoài cần tiếp tục được triển khai toàn diện và mạnh mẽ hơn, qua đó phát huy nguồn lực to lớn, tinh thần yêu nước của đồng bào ta ở nước ngoài hướng về quê hương, đất nước; nhận thức và hành động đúng đắn, phù hợp với lợi ích quốc gia - dân tộc.

Một số giải pháp góp phần phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo điều kiện để đồng bào Việt Nam ở nước ngoài đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến trò chuyện với bà con kiều bào tiêu biểu về dự chương trình Xuân Quê hương năm 2022.

Giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác người Việt Nam ở nước ngoài

Phối hợp tuyên truyền, phổ biến rộng rãi nội dung và triển khai thực hiện Kết luận 12-KL/TW ngày 12/8/2021 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới và thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ về công tác người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2021-2026. Tiếp tục phối hợp phản biện, góp ý xây dựng, hoàn thiện và rà soát các văn bản về chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến công tác người Việt Nam ở nước ngoài để thống nhất các nội dung kiến nghị với Đảng, Nhà nước.

Tăng cường công tác giám sát, tiếp tục phối hợp có ý kiến kiến nghị các cơ quan chức năng, các địa phương trong việc xử lý những vấn đề liên quan đến người Việt Nam ở nước ngoài, tạo sự đồng thuận trong việc bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của bà con. Hỗ trợ kiều bào có địa vị pháp lý vững chắc, bảo đảm cuộc sống lâu dài ở nơi cư trú và ngày càng gắn bó với quê hương, đất nước, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo hộ công dân, quản lý lao động, du học sinh, người Việt Nam kết hôn với người nước ngoài.

Tăng cường phối hợp chặt chẽ, thường xuyên hơn giữa hai bên trong việc sâu sát, nắm bắt và phản ánh, kiến nghị tới Đảng, Nhà nước, các cơ quan chức năng về tâm tư, nguyện vọng, những đề xuất, kiến nghị của người Việt Nam ở nước ngoài, nhất là những kiến nghị quan trọng trong các cuộc làm việc giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Chính phủ, Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và tại các kỳ họp Quốc hội.

Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại

Đổi mới, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền để đồng bào ta ở nước ngoài cập nhật và hiểu chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; thông tin thường xuyên cho bà con về tình hình đất nước, phối hợp chặt chẽ trong việc thông tin kịp thời những vấn đề bà con quan tâm. Thường xuyên nắm tình hình cộng đồng và kiến nghị kịp thời khi có phát sinh vụ việc. Phối hợp tổ chức các đoàn liên ngành đi nghiên cứu và tìm hiểu về công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài, tăng cường tiếp xúc để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của kiều bào. Thống nhất về chủ trương, cách thức hỗ trợ, đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền trong cộng đồng cũng như Nhân dân ở trong nước.

Công tác vận động cộng đồng, đại đoàn kết dân tộc

Tạo bước chuyển mạnh mẽ trong công tác đại đoàn kết, trọng tâm là phối hợp xây dựng và triển khai Đề án “Tiếp tục đẩy mạnh vận động người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới” do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao), chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan nhằm vận động, tranh thủ những cá nhân có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng, những cá nhân còn định kiến với chế độ ta hay có quan điểm khác biệt. Hỗ trợ cho các hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng của đồng bào ta ở nước ngoài, tạo điều kiện để kiều bào được tham gia các sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng trong nước. Tiếp tục phối hợp vận động cộng đồng, phát huy nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài, hỗ trợ doanh nghiệp người Việt Nam ở nước ngoài thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" trong tình hình mới; phối hợp các Hội đoàn, doanh nhân, doanh nghiệp người Việt Nam ở nước ngoài triển khai Quyết định 1797/QĐ-TTg ngày 12/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án “Huy động người Việt Nam ở nước ngoài tham gia giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm và phát triển các kênh phân phối hàng Việt Nam ở nước ngoài”. Tạo điều kiện và phát huy vai trò của các Ủy viên kiều bào là thành viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Tiếp tục phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn trong công tác tổ chức, tham gia, tham dự các hoạt động dành cho kiều bào (Xuân Quê hương, trại hè, đoàn đại biểu kiều bào tiêu biểu thăm Trường Sa, gặp gỡ các đoàn kiều bào tiêu biểu, các hội nghị, hội thảo, tọa đàm cho người Việt Nam ở nước ngoài). Duy trì thường xuyên các hoạt động đón tiếp, gặp gỡ kiều bào nhân các sự kiện quan trọng khi kiều bào về thăm quê hương.

Đa dạng hoá các hoạt động hỗ trợ đồng bào Việt Nam ở nước ngoài

Tiếp tục hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. Tìm nguồn kinh phí hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài gặp khó khăn, đặc biệt là người gốc Việt ở Campuchia. Phối hợp kiến nghị sửa đổi Nghị định số 64/2008/NĐ-CP ngày 14/5/2008 của Chính Phủ theo hướng bổ sung mở rộng đối tượng là đồng bào ta ở nước ngoài được hưởng khoản cứu trợ từ “nguồn kinh phí đóng góp tự nguyện” do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quản lý, phân bổ. Tiếp tục hỗ trợ giải quyết những khó khăn vướng mắc của người Việt Nam ở nước ngoài; hỗ trợ cộng đồng duy trì tiếng Việt, nhất là công tác dạy tiếng Việt giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam; hỗ trợ hội đoàn người Việt Nam ở nước ngoài duy trì hoạt động và phát triển tổ chức. Tiếp tục coi trọng, quan tâm hỗ trợ và phát huy vai trò của các lực lượng nòng cốt, những người có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, phù hợp với pháp luật của nước sở tại và pháp luật Việt Nam. Tôn vinh, động viên, khích lệ người Việt Nam ở nước ngoài có đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Từ Thành Huế

ThS, Trưởng ban Đối ngoại và Kiều bào, UBTW MTTQ Việt Nam