Xây dựng và phát huy khối đại đoàn kết các tôn giáo ở Việt Nam

(Mặt trận) - Việt Nam là đất nước đa dân tộc, đa tôn giáo. Tính đến tháng 11/2021, nước ta có hơn 26,5 triệu tín đồ tôn giáo, chiếm 27% dân số cả nước, với 43 tổ chức thuộc 16 tôn giáo khác nhau được Nhà nước công nhận và cấp đăng ký hoạt động. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, những năm qua, đồng bào các tôn giáo luôn đoàn kết, gắn bó và đóng góp tích cực vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo vì lợi ích của quốc gia, dân tộc, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của Nhân dân, coi đó là một trong những động lực chủ yếu để xây dựng và phát triển đất nước ta.
Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Trần Thanh Mẫn thăm Hồng y, Tổng giám mục Nguyễn Văn Nhơn nhân Lễ phục sinh 2018 tại Tổng Giáo phận Hà Nội, ngày 3-4-2018. Ảnh Tạp chí Xây dựng Đảng  
Trong những năm tháng đầu tiên khi đất nước ta mới giành độc lập, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành thời gian chăm lo cho công tác tôn giáo theo nguyên tắc “không chạm đến vấn đề đức tin”. Ngay trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời (3/9/1945), Người đã tuyên bố: “Thực dân và phong kiến thi hành chính sách chia rẽ đồng bào Giáo và đồng bào Lương để dễ bề thống trị. Tôi đề nghị Chính phủ ta tuyên bố: Tín ngưỡng tự do và lương giáo đoàn kết”1 và khẳng định: “Phải đoàn kết chặt chẽ không phân biệt đảng phái, giai cấp, tôn giáo. Đoàn kết tức là lực lượng; chia rẽ tức là yếu hèn”2. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện thắng lợi việc đoàn kết các tôn giáo một cách toàn diện và sáng tạo trong chiến lược đại đoàn kết toàn dân, Người đã nhấn mạnh: “Dân tộc có giải phóng thì tôn giáo mới giải phóng được. Lúc này chỉ có quốc gia và không phân biệt tôn giáo nữa, mỗi người đều là công dân của nước Việt Nam và có nhiệm vụ chiến đấu cho nền độc lập hoàn toàn của Tổ quốc”3. Với phương pháp đấu tranh mềm dẻo, đi sâu vào lòng người, luôn đồng cảm với từng nỗi khổ, niềm vui của đồng bào các tôn giáo, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn có cách xử thế tinh tế, phù hợp với đạo lý, giúp cho các tín đồ tin tưởng vào Chính phủ, tin tưởng vào sự nghiệp xây dựng đất nước. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đoàn kết tôn giáo còn bao hàm cả sự phê phán những hành vi lợi dụng tôn giáo chống phá sự nghiệp cách mạng, xâm phạm đến lợi ích chung của đất nước, của dân tộc, Người đề nghị đồng bào luôn nêu cao cảnh giác, phát hiện kịp thời và kiên quyết đấu tranh ngăn chặn làm thất bại âm mưu, hành động của kẻ thù lợi dụng tôn giáo hòng chia rẽ đoàn kết giữa các tôn giáo, tôn giáo với dân tộc.

Kế thừa, phát huy tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết tôn giáo, Ðảng và Nhà nước luôn đặc biệt coi trọng vấn đề dân tộc, tôn giáo và coi đó là một trong những nội dung quan trọng trong việc hoạch định đường lối xây dựng và kiến thiết, phát triển đất nước. Đoàn kết tôn giáo, đại đoàn kết dân tộc đã trở thành tư tưởng xuyên suốt, một chiến lược cách mạng quan trọng của Đảng. Ðảng đã khẳng định: Ðồng bào các tôn giáo là bộ phận quan trọng của khối đoàn kết dân tộc, thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo đảm trên thực tế quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo tôn giáo của Nhân dân, quyền sinh hoạt tôn giáo theo pháp luật. Xác định tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân, đang và sẽ tồn tại cùng dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta; Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị quan trọng về tôn giáo và công tác tôn giáo. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác tôn giáo đã xác định: "Tăng cường đoàn kết đồng bào các tôn giáo trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh"4. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng nhấn mạnh: Lấy mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh làm điểm tương đồng; đề cao tinh thần dân tộc, truyền thống nhân nghĩa, khoan dung, tôn trọng những điểm khác biệt không trái với lợi ích chung của quốc gia, dân tộc để tập hợp rộng rãi tất cả đồng bào và chức sắc tôn giáo vào khối đại đoàn kết dân tộc. Trên cơ sở cụ thể hóa Nghị quyết của Đảng ta về đoàn kết tôn giáo, Điều 24, Hiến pháp năm 2013 khẳng định: 1. Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật. 2. Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. 3. Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật. Như vậy, các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều là hướng tới mục tiêu nhất quán, đó là đoàn kết đồng bào tôn giáo vào trong khối đại đoàn kết dân tộc, vì sự nghiệp cách mạng chung của dân tộc.

Những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, công tác tôn giáo là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, các cơ quan ban ngành chức năng, trong đó Ban Tôn giáo Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giữ vai trò nòng cốt vừa quan tâm giải quyết hợp lý nhu cầu tín ngưỡng của quần chúng, chăm lo đến đời sống tín ngưỡng, tôn giáo của Nhân dân, đưa sinh hoạt tôn giáo vào khuôn khổ quản lý nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi để các tôn giáo hoạt động theo đúng pháp luật; vừa góp phần loại bỏ các tà đạo, tạp giáo nhằm làm lành mạnh hóa sinh hoạt tôn giáo. Đẩy mạnh tuyên truyền khai thác các giá trị nhân bản, đạo đức trong các tôn giáo, gắn “việc đạo với việc đời”, “tôn giáo với dân tộc”; giữ gìn và phát huy những giá trị tích cực của truyền thống thờ cúng tổ tiên, tôn vinh những người có công với đất nước. Quan tâm, giải quyết các nhu cầu sinh hoạt tôn giáo chính đáng của người dân trên cơ sở pháp luật. Tăng cường đối thoại dân chủ trực tiếp với Nhân dân, hòa giải mâu thuẫn tôn giáo hay những vấn đề phức tạp liên quan đến tôn giáo như tranh chấp đất đai, xây dựng cơ sở thờ tự... trên tinh thần hiệp thương dân chủ, hòa giải cơ sở nhằm tạo sự đồng thuận giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các tôn giáo; vừa phải kịp thời đấu tranh chống địch lợi dụng tôn giáo phá hoại đất nước. Việc thực hiện đại đoàn kết các tôn giáo trên cơ sở phát huy hiệu quả vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tương xứng với nhiệm vụ lịch sử đặt ra, nhằm phát huy vai trò của từng công dân có đạo, vừa hoàn thành trách nhiệm, nghĩa vụ của công dân đối với Tổ quốc, vừa làm tròn bổn phận của một tín đồ đối với tôn giáo vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”.

Thực tế những năm qua, nhiều cơ sở thờ tự tôn giáo được sửa chữa, xây mới khang trang. Tính đến tháng 11/2021, cả nước có khoảng 45.000 cơ sở tín ngưỡng, trong đó có hơn 2.900 di tích gắn với cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo, hơn 29,6 ngàn cơ sở thờ tự. Các chức sắc, tín đồ được tạo điều kiện sinh hoạt, học tập, hoạt động tôn giáo theo quy định của pháp luật; đồng bào các tôn giáo ngày càng yên tâm, tin tưởng, hăng hái thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, nhất là các hoạt động xã hội, từ thiện, góp phần cùng chính quyền các cấp phát triển kinh tế, xã hội, xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư. Đặc biệt, trong thời gian dịch bệnh Covid-19 xảy ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống xã hội; các tổ chức tôn giáo đã có nhiều đóng góp trong công tác chống dịch với nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo, thiết thực, hiệu quả. Các tôn giáo đã ủng hộ hàng chục tỉ đồng cho Quỹ vaccine phòng Covid-19, hàng trăm tỉ đồng cho Quỹ phòng, chống Covid-19; trao tặng xe cứu thương, ủng hộ tiền mặt và nhiều trang thiết bị, vật tư y tế cho các bệnh viện dã chiến, các vùng dịch với trị giá hàng chục tỉ đồng; hỗ trợ hàng nghìn tấn lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm cho các vùng dịch, cùng hàng triệu suất ăn miễn phí cho người dân có hoàn cảnh khó khăn.

Có thể thấy, mặc dù các tôn giáo ở Việt Nam có nguồn gốc và đặc trưng khác nhau, nhưng luôn có sự gắn kết, dung hợp và giao lưu giữa các tín ngưỡng, tôn giáo. Đây là những yếu tố để mỗi người dân dễ hòa hợp với nhiều tín ngưỡng, tôn giáo khác nhau. Ở nhiều địa phương, trong cùng một làng, xã, tín đồ của tôn giáo này sống đan xen với tín đồ của tôn giáo khác hoặc với những người không theo tôn giáo, họ sống gắn bó nhau trên nền tảng làng, xóm, dòng họ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, các tôn giáo ở nước ta đã kết thành một khối gắn kết trong cộng đồng các dân tộc, hết lòng đóng góp sức người, sức của trong công cuộc xây dựng, kiến thiết và phát triển đất nước hiện nay.

Trong thời gian tới cần tập trung triển khai thực hiện một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và phát huy khối đại đoàn kết tôn giáo ở nước ta như sau:

Một là, tiếp tục thực hiện tốt quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về dân tộc, tôn giáo tại địa bàn, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Thông qua đó, củng cố lòng tin của đồng bào có đạo với Đảng, Nhà nước; hướng dẫn hoạt động của các tổ chức tôn giáo trên địa bàn bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của Nhân dân, đặc biệt là đồng bào tín đồ các tôn giáo, loại bỏ những khác biệt về chính kiến, tìm kiếm những điểm tương đồng trong Nhân dân. Tôn trọng và phát huy vai trò gương mẫu, dẫn dắt của những người có uy tín trong cộng đồng dân cư, các dân tộc, các tôn giáo.

Hai là, tiếp tục xây dựng, củng cố hệ thống chính trị vững mạnh từ Trung ương đến cơ sở; xây dựng đoàn kết, thống nhất ý chí trong nội bộ Đảng, sự đồng thuận của dân đối với Đảng, Nhà nước; đi sâu, đi sát cơ sở, nắm chắc tình hình, để kịp thời chỉ đạo giải quyết những vướng mắc nảy sinh trong đời sống Nhân dân. Tăng cường phát triển đảng viên trong các dân tộc thiểu số, thông qua các phong trào cách mạng để lựa chọn ra những gương mặt tiên tiến, tiêu biểu để phát triển đảng. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể tiếp tục đổi mới nội dung phương thức vận động quần chúng sao cho phù hợp với tình hình hiện nay, góp phần tích cực thúc đẩy thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở, phát động các phong trào toàn dân đoàn kết thi đua thực hiện đời sống văn hoá cơ sở.

Ba là, các cơ quan, ban, ngành chức năng cần tiếp tục tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn có đồng bào tôn giáo. Quan tâm, hỗ trợ, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trường học, đường giao thông, thuỷ lợi, tăng cường áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào mở rộng sản xuất, kinh doanh, nâng cao trình độ dân trí, bài trừ tập quán lạc hậu, làm cho bộ mặt nông thôn vùng có đồng bào các tôn giáo không ngừng đổi mới, đời sống đồng bào ngày càng được cải thiện. Kết hợp các chính sách hỗ đặc biệt cho đồng bào có hoàn cảnh khó khăn, cải thiện và từng bước nâng cao đời sống Nhân dân.

Bốn là, tiếp tục quan tâm xây dựng tổ chức, bộ máy cán bộ làm công tác tôn giáo đủ mạnh, tạo điều kiện về mọi mặt nhằm góp phần tham mưu ngày càng tốt hơn cho cấp uỷ, chính quyền giải quyết các vấn đề có liên quan đến tôn giáo theo đúng chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác tôn giáo từ Trung ương đến địa phương, những người trực tiếp giải quyết vấn đề liên quan đến tôn giáo ở cơ sở. Quá trình đào tạo, bồi dưỡng cần phải tích cực đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp bồi dưỡng cho phù hợp với từng đối tượng, từng vùng tôn giáo khác nhau.

Năm là, tiếp tục quan tâm giải quyết nhu cầu tín ngưỡng, tôn giáo theo quy định của pháp luật, tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo sinh hoạt theo hiến chương, điều lệ đã được Nhà nước công nhận và hoạt động bình thường theo pháp luật; tạo điều kiện cho Nhân dân nói chung, đồng bào có tín ngưỡng, tôn giáo nói riêng được học tập, tiếp thu các quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tôn giáo. Các ngành, các cấp cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong vùng giáo, nhất là trong các chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ các tôn giáo nắm và thực hiện tốt các văn bản pháp luật về tôn giáo.

Sáu là, chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh với những hành vi lợi dụng tôn giáo để chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, tôn giáo. Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền và đấu tranh đối ngoại; tận dụng các kênh ngoại giao, đối thoại, hợp tác quốc tế nhằm làm cho các nước và nhân dân thế giới hiểu đúng chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước ta và thành tựu đã đạt được trong đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo ở Việt Nam, góp phần đấu tranh có hiệu quả với các luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc về tình hình tôn giáo ở nước ta.

Chú thích:

1.       Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 2000, t.4, tr.9, 490.

2.       Chủ tịch Hồ Chí Minh với đồng bào Công giáo, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 2004, tr.62.

3.       Hồ Chí Minh Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 1993, t.3, tr.15.

4.       Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 12/3/2003 của Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác tôn giáo.

Quốc An

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Tin liên quan
Đọc nhiều
Bình luận nhiều