Bà Nguyễn Thị Hải Thơm bên di ảnh người chồng quá cố Kiều Quang Thăng.
Đã 16 năm, cuộc sống gia đình bà Nguyễn Thị Hải Thơm, 75 Lê Hồng Phong, Hà Đông bị đảo lộn, vui ít, buồn nhiều, ngày đêm lo lắng, kiệt sức, bất an.
Ngày chồng chết, mẹ góa, con côi nhà bà Nguyễn Thị Hải Thơm tiếp tục “đội đơn” đi khiếu nại khắp nơi thay cho người chồng quá cố để tìm công lý, dù lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội đã phải có báo cáo gửi đồng chí Bí thư Thành ủy, đồng thời giao cho 4 sở, ngành cùng “sắn tay” làm rõ; thế nhưng, đến nay, tiến trình giải quyết vụ việc tranh chấp phần diện tích tạm giao sử dụng tại 75 Lê Hồng Phong, Hà Đông diễn ra rất chậm chạp.
Đắng cay hơn, trong quá trình xử lý, cán bộ của Thanh tra Hà Nội còn thể hiện sự tắc trách, trơ lì cảm xúc, dửng dưng, thờ ơ, “máu lạnh” đến độ, mời ông Kiều Quang Thăng (chồng bà Thơm) - một người đã chết từ lâu đến để làm việc và rồi cũng chính cơ quan này tìm mọi cách để hợp thức hóa hành vi của cá nhân “nhảy dù” vào chỗ ở của công dân.
Thanh tra Hà Nội thiếu trách nhiệm, “tố ngược” người khiếu nại
Năm 2016, ông Phạm Vũ Tiến, Trưởng phòng Thanh tra 1 (Thanh tra Thành phố Hà Nội) ký giấy mời ông Kiều Quang Thăng, số nhà 7 phố Lê Hồng Phong, quận Hà Đông đến để làm việc. Thế nhưng, ông Kiều Quang Thăng đã mất trước đó hơn 1 năm, sau một thời gian dài chống chọi với bệnh tật để chờ đợi sự giải quyết công tâm của UBND thành phố Hà Nội. Trước khi nhắm mắt xuôi tay, trong cơn tuyệt vọng, ông Thăng vẫn đau đáu nỗi niềm cho vợ và đàn con thơ có một chỗ ở ổn định, vẹn toàn nhưng cũng không thực hiện được.
Nói về sự gian nan, vất vả trên hành trình đi tìm công lý sau ngày chồng mất, bà Nguyễn Thị Hải Thơm khóc nức nở, “Chồng tôi mòn mỏi chờ đợi câu trả lời của chính quyền cho đến khi nhắm mắt vẫn không được giải quyết. Kể từ ngày đơn thư khiếu kiện, sau 2 năm (năm 2016 - PV), Thanh tra Hà Nội mới mời gia đình tôi lên làm việc, bắt nói đi nói lại về nguồn gốc và quá trình sử dụng nhà, vấn đề này thì văn bản pháp lý đầy đủ, hồ sơ giấy tờ đã rõ như ban ngày rồi, có gì mà phải trình bày nhiều. Ngày tôi lên Thanh tra, họ yêu cầu đủ thứ và phải có giấy ủy quyền, chồng tôi mất rồi, thì làm sao tôi có giấy ủy quyền mà nộp cho họ được. Thanh tra đã vậy, Sở Xây dựng trả lời cũng chẳng khá hơn, quanh đi, quẩn lại vẫn từ “báo cáo”, hết cấp này đến cấp khác chẳng giải quyết xong”.
Biên bản làm việc giữa Thanh tra Hà Nội và bà Nguyễn Thị Hải Thơm được ông Phạm Minh Đ. - thanh tra viên ghi lại.
Kết thúc thời gian hơn 3 tháng xác minh, Thanh tra Thành phố Hà Nội đã có Báo cáo số 3947/BC-TTTP-P1 ngày 29/12/2016 do Chánh Thanh tra ký ban hành, nhưng cũng chính văn bản này chứa đựng nhiều nội dung bất thường.
Bản báo cáo nói trên không chỉ bác bỏ hoàn toàn khiếu nại của gia đình bà Nguyễn Thị Hải Thơm và ông Kiều Quang Thăng đối với Điều 2 của Quyết định số 4416/QĐ-UBND ngày 25/8/2014 mà còn “tố ngược” bà Thơm, ông Thăng đã có hành vi tự ý khóa cửa, chiếm dụng diện tích 7,4m2 tầng 2 nhà số 75 Lê Hồng Phong là vi phạm Luật Nhà ở, Điều 45 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP.
Trong văn bản báo cáo UBND thành phố, Thanh tra Hà Nội cho rằng, nguyên Giám đốc Sở Xây dựng Hà Tây cũ là ông Nguyễn Hữu Thành ban hành Quyết định tạm giao sử dụng nhà cho ông Kiều Quang Thăng trái thẩm quyền. Đồng thời cho rằng, vị nguyên Giám đốc Sở Xây dựng là nguyên nhân dẫn đến các khiếu nại phức tạp và phải chịu trách nhiệm về vấn đề này.
Và càng nực cười hơn với cách lý giải của Thanh tra Hà Nội khi đưa ra nhận xét, “Nhà 75 Lê Hồng Phong, phường Nguyễn Trãi, quận Hà Đông có 2 tầng, mỗi tầng có 2 phòng trên tổng diện tích đất 35,7m2 trước đây là trụ sở làm việc của Ban Xây dựng cơ bản thuộc Sở Xây dựng Hà Tây. Khi căn nhà này chưa được chuyển đổi công năng sử dụng và chưa đưa vào quản lý theo quy định thì Sở Xây dựng đã bố trí cho các hộ sử dụng. Năm 1989, Ban Xây dựng cơ bản đã giao cho ông Lưu Xuân Minh ở và trông nom toàn bộ ngôi nhà (Phải chăng đơn vị cấp dưới của Sở Xây dựng giao cho ông Lưu Xuân Minh ở thì đúng luật, đúng thẩm quyền? - PV). Năm 1993, Giám đốc Sở Xây dựng đã giao cho bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết được sử dụng phòng 9m2 tại tầng 1 (gara ô tô) và năm 2001, Giám đốc Sở Xây dựng có Quyết định 185/QD-XD tạm giao cho ông Thăng sử dụng toàn bộ tầng 2 và phần diện tích tầng 1 là trái thẩm quyền. Ngoài ra khi giao nhà cho ông Thăng tại tầng 2 có diện tích phòng 7,4m2 cho ông Minh đang sử dụng nhưng Giám đốc Sở Xây dựng không kiểm tra, vẫn giao cho ông Thăng sử dụng, đây là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp khiếu nại phức tạp giữa ông Thăng và ông Minh sau này. Trách nhiệm này thuộc về Giám đốc Sở Xây dựng trước đây”.
Thanh tra viên Phạm Minh Đ. trong buổi làm việc với bà Nguyễn Thị Hải Thơm ngày 07/9/2016.
Tiếp tục bao biện cho Quyết định của UBND thành phố Hà Nội, Thanh tra Hà Nội thông tin, việc tranh chấp sử dụng phòng 7,4m2 tầng 2 giữa ông Thăng và ông Minh đã được UBND thành phố giao các ngành kiểm tra xem xét. Sau đó, UBND thành phố đã ban hành Quyết định 4416/QĐ-UBND ngày 25/8/2014 về việc thu hồi chuyển đổi công năng từ nhà công sở sang nhà ở thuộc sở hữu nhà nước và giải quyết cho 3 hộ dân gia đình ông Thăng, ông Minh, bà Tuyết đang sử dụng nhà tại số 75 Lê Hồng Phong được phép ký hợp đồng thuê nhà ở (trong đó cho nhà ông Minh được ký được ký hợp đồng thuê cả diện tích phòng 7,4m2 và 2,6m2 ban công tầng 2). Giao trách nhiệm cho các sở, ban, ngành thực hiện việc quản lý, hoạch định diện tích sử dụng và ký hợp đồng thuê nhà cho 3 hộ là đúng theo quy định tại Điểm a Khoản 2 Điều 5 Quyết định 09/2007/QĐ-TTg ngày 19/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ; Điều 23 Nghị định số 34/2013/NĐ-CP ngày 22/4/2013 của Chính phủ (nay là Điểm a, Khoản 1 Điều 40 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015).
Cuối bản báo cáo, Thanh tra Hà Nội kiến nghị UBND thành phố tiếp tục chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan thực hiện Điều 3 Quyết định 4416/QĐ-UBND.
Sở Xây dựng Hà Nội đùn đẩy, vòng vo trả lời
Ngày 31/8/2017, Văn phòng UBND thành phố Hà Nội đã có văn bản số 8266/VP-ĐT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội về việc rà soát các nội dung liên quan đến việc quản lý, sử dụng nhà 75 phố Lê Hồng Phong, quận Hà Đông.
Văn bản nêu rõ: “Giao Sở Xây dựng chủ trì cùng Thanh tra Thành phố, UBND quận Hà Đông, Công ty TNHH MTV Quản lý và phát triển nhà Hà Nội rà soát lại nội dung đơn của bà Nguyễn Thị Hải Thơm và quá trình giải quyết vụ việc, thống nhất ý kiến đề xuất giải quyết, báo cáo UBND thành phố Hà Nội xem xét…”.
Trước đó, trong văn bản hồi đáp Tạp chí Mặt trận, thay vì trả lời vào trọng tâm khiếu nại, làm rõ những bức xúc của người dân, Sở Xây dựng Hà Nội tiếp tục làm dư luận “chưng hửng”, trả lời loanh quanh vấn đề, nặng nề liệt kê đầu mục các văn bản đã ban hành nhưng chẳng đi đến đến đũa.
Theo nội dung của Tạp chí Mặt trận đề cập, tại văn bản số 5232/SXD-QLN của Sở Xây dựng Hà Nội gửi UBND thành phố Hà Nội ngày 23/7/2014 do Phó Giám đốc sở Nguyễn Quốc Tuấn ký ban hành về việc giải quyết nhà tại số 75 phố Lê Hồng Phong, phường Nguyễn Trãi, quận Hà Đông, Hà Nội đã vấp phải sự phản ứng dữ dội, quyết liệt từ phía người dân.
Dư luận cho rằng, văn bản này chứa đựng rất nhiều nội dung bất nhất so với quyết định tạm giao nhà của Sở Xây dựng Hà Tây, thậm chí có dấu hiệu cố tình thay đổi hiện trạng ngôi nhà, ghi sai đối tượng sử dụng, ghi chênh rất lớn số liệu đo vẽ so tại các phần diện tích trong biên bản kiểm tra thực địa ngày 07/7/2014 của Đoàn công tác liên ngành. Cụ thể, diện tích căn phòng to tầng 2 là 24,2m2, tăng 0,5m2 so với biên bản đo vẽ hiện trạng; diện tích tự tạo tầng 3 là 48,2m2, tăng 8,9m2 so với biên bản đo vẽ hiện trạng; dẫn đến tổng diện tích nhà bị tăng khống lên 9,4m2.
Chưa hết, văn bản 5232/SXD-QLN của Sở Xây dựng Hà Nội còn thể hiện, căn phòng diện tích 7,4m2 và ban công 2,6m2 là diện tích đang tranh chấp giữa hộ Thăng và ông Minh. Chính điều này trở thành căn nguyên thay đổi vấn đề, biến phần diện tích được Sở Xây dựng tỉnh Hà Tây tạm giao cho ông Kiều Quang Thăng sử dụng thành có tranh chấp. Để rồi từ đây, Sở Xây dựng Hà Nội đứng trên dư luận, phản bác lại quyết định tạm giao cho ông Kiều Quang Thăng của Sở Xây dựng Hà Tây, “khéo léo” xoay chuyển vấn đề báo cáo, đề nghị UBND giải quyết cho hộ ông Lưu Xuân Minh được phép ký hợp đồng thuê nhà ở và sử dụng 2 phòng: Tầng 1 diện tích 11,2m2, tầng 2 diện tích 7,4m2 cộng với ban công tầng 2, diện tích 2,6m2.
Văn bản số 7579/SXD-QLN ngày 17/8/2017 của Sở Xây dựng gửi Tạp chí Mặt trận hồi âm về việc nhà 75 Lê Hồng Phong, phường Nguyễn Trãi, quận Hà Đông, Hà Nội.
Ngay cả trong văn bản trả lời báo chí ngày 17/8/2017, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Chí Dũng cũng đã thừa nhận: “Trong quá trình quản lý, trông nom (được giao miệng - PV), gia đình ông Lưu Xuân Minh tự sử dụng một phần diện tích 11,2m2 tầng 1 và 1 phòng 7,4m2 tầng 2”.
Thế nhưng, những câu hỏi: Tại sao văn bản 5232/SXD-QLN của Sở Xây dựng Hà Nội lại phải ghi tăng diện tích diện tích tự tạo tầng 3 của gia đình ông Kiều Quang Thăng và bà Nguyễn Thị Hải Thơm lên thành 48,2m2 (tăng 8,9m2 so với biên bản đo vẽ hiện trạng của liên ngành ngày 7/7/2014)? Số liệu này, Sở Xây dựng Hà Nội lấy nguồn gốc từ đâu? Mục đích ghi tăng diện tích để làm gì? Hiện trạng căn phòng 7,4m2 được gia đình ông Thăng, bà Thơm sử dụng, có Quyết định của Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Hà Tây cấp, vậy tại sao Sở Xây dựng Hà Nội lại ban hành văn bản tham mưu UBND thành phố ký hợp đồng thuê nhà theo hướng có lợi cho ông Lưu Xuân Minh. Có hay không lợi ích nhóm, cố tình làm sai lệch hồ sơ trong trường hợp này…”, lại không hề được ông Nguyễn Chí Dũng - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội đề cập và làm rõ.
Trao đổi với phóng viên, bà Nguyễn Thị Hải Thơm cho biết, “Tôi chẳng hiểu Sở Xây dựng Hà Nội lấy thông tin ở đâu ra mà nói, gia đình tôi chuyển đến vào năm 2011. Ngay trong năm 2002, gia đình tôi đã dọn đến ở và sinh sống ổn định cho đến nay, hàng xóm láng giếng ai ai cũng biết. Ngay cả khi làm việc với các cơ chức năng, tôi đã nhiều lần khẳng định điều này rồi. Tôi thật không hiểu nổi, vì sao Sở Xây dựng Hà Nội lại có thể cung cấp cho báo chí thông tin như vậy”.
Theo bà Thơm, Sở Xây dựng Hà Nội trả lời như thế thì cần xem xét lại.“Ông Minh được giao trông nom toàn bộ khu nhà tập thể của Ban Xây dựng cơ bản chứ không riêng căn nhà 75 Lê Hồng Phong vì lúc đó chưa bàn giao, không phải như xác nhận của ông Phạm Ngọc Trân - Trưởng ban Quản lý nhà ở viết ngày 25/11/2011. Nhà được Nhà nước giao cho gia đình tôi sử dụng có dấu đỏ, Giám đốc Sở ký đàng hoàng, hẳn hỏi, cớ làm sao mà văn bản số 301/TB-TT-SXD-KNTC, Sở Xây dựng Hà Nội lại yêu cầu gia đình tôi mở khóa cầu thang, tạo điều kiện để hộ ông Minh sinh hoạt tại tầng 2 nhà 75 Lê Hồng Phong, thật quá buồn cười” - bà Thơm bức xúc.
“Ông Lưu Xuân Minh chỉ để đồ đạc cố tình không trả lại nhà, lợi dụng lúc chồng tôi đi làm vắng nhà đã trèo cột điện vào ban công phía trước phá cửa để vào căn phòng và chốt cửa bên trong lại. Nên khi đoàn vào làm việc bắt buộc ông Minh phải trèo cột điện vào để mở cửa. Sự việc xảy ra, chồng tôi đã làm đơn gửi tổ dân phố, lực lượng công an phường trình bày, có biện pháp ngăn chặn, tránh để tình trạng trên tiếp diễn gây mất an ninh trật tự tại địa phương” – bà Thơm trình bày.
Quyết định 4416/QĐ-UBND ngày 25/8/2014 của UBND thành phố Hà Nội.
Trước những dấu hiệu sai phạm nghiêm trọng của Sở Xây dựng Hà Nội và Đoàn công tác liên ngành, khi còn sống, ông Kiều Quang Thăng đã có đơn đề nghị xem xét lại vấn đề nhưng sau một thời gian dài chờ đợi, sự mong mỏi của gia đình ông Thăng không được các cấp chính quyền trả lời, giải quyết. Trái lại, bỏ qua những ồn ào xoay quanh cách làm việc vô cảm của các đơn vị cấp dưới, mặc cho tiếng khóc than của người dân trong vụ việc “lùm xùm”, UBND thành phố đã ban hành Quyết định số 4416/QĐ-UBND ngày 25/8/2014 về việc thu hồi, chuyển đổi công năng sử dụng nhà, đất từ nhà công sở thành nhà ở thuộc sở hữu nhà nước để ký hợp đồng thuê nhà ở tại số 75 phố Lê Hồng Phong, phường Nguyễn Trãi, quận Hà Đông, Hà Nội theo hướng có lợi cho ông Lưu Xuân Minh.
Bao giờ UBND Hà Nội giải quyết dứt điểm vụ việc?
Báo cáo số 251/BC-UBND ngày 15/9/2017 của UBND thành phố Hà Nội báo cáo Bí thư Thành ủy Hà Nội.
Ngày 15/9/2017, ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đã phải có Báo cáo số 251/BC-UBND gửi đồng chí Bí thư Thành ủy Hà Nội về việc thu hồi, chuyển đổi công năng, ký hợp đồng cho thuê tại số 75 Lê Hồng Phong, quận Hà Đông, đồng thời yêu cầu Sở Xây dựng chủ trì cùng Thanh tra Thành phố, UBND quận Hà Đông, Công ty TNHH MTV Quản lý và phát triển nhà Hà Nội rà soát lại nội dung đơn của bà Nguyễn Thị Hải Thơm và quá trình giải quyết vụ việc, thống nhất ý kiến đề xuất giải quyết, báo cáo UBND Thành phố xem xét. Sau khi có kết quả rà soát, UBND Thành phố sẽ ban hành quyết định giải quyết khiếu nại của bà Nguyễn Thị Hải Thơm theo quy định của Luật Khiếu nại.
Một số văn bản chuyển đơn của các cơ quan Trung ương.
Ngày 16/11/2017, Ban Tiếp công dân Trung ương - Thanh tra Chính phủ đã có văn bản số 741/BTCDTW-TD1 chuyển đơn của công dân đến Sở Xây dựng Hà Nội liên quan đến khiếu nại văn bản số 5232/SXD-QLN của Sở Xây dựng Hà Nội ngày 23/7/2014. Ban Tiếp công dân Trung ương - Thanh tra Chính phủ chuyển khiếu nại của bà Nguyễn Thị Hải Thơm đến Sở Xây dựng Hà Nội để được xem xét, trả lời và thông báo kết quả đến Ban Tiếp công dân Trung ương.
Sau văn bản của Ban Tiếp công dân Trung ương - Thanh tra Chính phủ, Văn phòng Chính phủ có thêm văn bản số 13829/VPCP-V.I gửi đơn thư của bà Nguyễn Thị Hải Thơm đến UBND thành phố Hà Nội để được xem xét, giải quyết theo quy định và đề nghị thông báo cho Văn phòng Chính phủ kết quả giải quyết.
Ngày 30/01/2018, ông Nguyễn Quang Tuấn, đại biểu Quốc hội khóa XIV, thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội Hà Nội đã có Phiếu báo tin của đại biểu Quốc hội thông báo đơn của bà Thơm đã được chuyển đến UBND thành phố Hà Nội giải quyết theo thẩm quyền.
Sau khi tiếp nhận hàng loạt văn bản của các cơ quan Trung ương, điệp khúc rà soát nhưng không trả lời lại một lần nữa được các cấp chính quyền Hà Nội tiếp diễn.
Biên bản đối thoại của Sở Xây dựng Hà Nội đối với vụ việc bà Nguyễn Thị Hải Thơm.
Trong một diễn biến mới đây nhất, thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội tại văn bản số 761/UBND-ĐT ngày 27/2/2018. Sở Xây dựng Thành phố Hà Nội chủ trì, có sự tham gia của ông Nguyễn Chí Dũng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội; bà Vũ Hoàng Yến, Phó phòng Thủ tục hành chính và Giải quyết khiếu nại tố cáo (TTHC&GQKNTC) – Thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội, ông Nguyễn Trọng Tú, chuyên viên phòng TTHC&GQKNTC – Thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội; Nguyễn Thị Thắm, Phó phòng Thanh tra 1 – Thanh tra Thành phố Hà Nội; ông Nguyễn Học Phúc, Phó phòng Tài nguyên và Môi trường quận Hà Đông; ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND phường Nguyễn Trãi; ông Phạm Quốc Dương, cán bộ địa chính phường Nguyễn Trãi; bà Đào Thu An, chuyên viên phòng Quản lý nhà và thị trường bất động sản – Sở Xây dựng.
Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Hải Thơm cho biết, “mặc dù được tổ chức theo chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội, có sự tham dự của ông Nguyễn Chí Dũng - Phó Giám đốc Sở Xây dựng nhưng buổi đối thoại rõ ràng là không có gì mới, không mang nhiều nghĩa”.
Tại buổi làm việc, bà Nguyễn Thị Hải Thơm một lẫn nữa thể hiện thái độ không nhất trí với nội dụng trong Quyết định số 4416/QĐ-UBND ngày 25/8/2014 của UBND thành phố Hà Nội và yêu cầu tạm dừng mọi thủ tục liên quan đến ký kết hợp đồng thuê nhà, vì cho rằng các cơ quan chức năng đã tham mưu sai về nguồn gốc và hiện trạng sử dụng của gia đình.
“Vụ việc xảy đến với gia đình tôi, đúng sai, trắng đen rõ ràng ai cũng biết, vậy tại sao cứ bắt chúng tôi lên để nói lại những điều đã từng nói. Sau nhiều năm đến như vậy, cứ mời chúng tôi lên có giải quyết được gì đâu, chứng cứ, hồ sơ tài liệu, thông tin, tôi và gia đình cũng đều hợp tác trao đổi, cung cấp. Đích danh lãnh đạo thành phố là ông Nguyễn Thế Hùng – Phó Chủ tịch UBND thành phố đã có báo cáo với Bí thư Thành ủy thì bản chất vụ việc, chính quyền thành phố phải nắm quá rồi. Bây giờ, điều chúng tôi cần nhất là UBND thành phố Hà Nội ban hành kết quả cuối cùng theo đúng quy định thôi” – bà Thơm bức xúc.
Qua đây, gia đình bà Nguyễn Thị Hải Thơm đề nghị đồng chí Bí thư Thành ủy Hà Nội tiếp tục có sự chỉ đạo, quan tâm sát sao đến vụ việc, đồng thời, đề nghị lãnh đạo UBND thành phố cần khẩn trương vào cuộc để xác minh, làm rõ, sớm ban hành văn bản trả lời, quyết đáp các khiếu nại, khiếu kiện của người dân theo đúng bản chất vấn đề, không bao che, dung túng, xử lý nghiêm các trường hợp tổ chức, cá nhân đã để xảy ra sai phạm, hoặc hợp thức hóa cho sai phạm xảy ra (nếu có) và giải quyết vụ việc theo quy định của pháp luật.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin vụ việc nêu trên.
Phan Anh Tuấn