Khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ đang bị “biến tướng” thành địa điểm kinh doanh nhiều loại hình dịch vụ không đúng với mục đích sử dụng.

Dấu hỏi lớn về thiệt hại tài sản Nhà nước khi doanh nghiệp biến hóa “đất vàng”

Khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ, Long Biên, Hà Nội thuộc quyền quản lý của Công ty Xăng dầu khu vực I (doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam) từ năm 1993. Tuy nhiên, cũng chừng đấy năm, khu đất được sử dụng khác xa với mục đích giao đất ban đầu, đến nay lại bị “xẻ thịt” vô tội vạ, trá hình “cho thuê” một cách tùy tiện, gây bất bình dư luận và cử tri địa phương.

Theo tìm hiểu của phóng viên, khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ có diện tích 9.181m2, có vị trí đắc địa bậc nhất quận Long Biên khi sở hữu tới 3 mặt tiền, bao quanh bởi 2 con phố lớn là Nguyễn Văn Cừ và Ngọc Lâm. Năm 1993, UBND thành phố Hà Nội thu hồi 11.223m2 đất của Công ty Sản xuất – Dịch vụ, Xuất nhập khẩu thương binh Sanimex giao Công ty Xăng dầu khu vực I theo hình thức thuê đất để xây dựng khách sạn bậc cao theo quy hoạch.

Lỡ hẹn với kế hoạch ban đầu, tới đầu năm 2010, UBND thành phố Hà Nội chấp thuận đề xuất của Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội cho phép xây dựng tổ hợp văn phòng, trung tâm thương mại tại 549 Nguyễn Văn Cừ. Những tưởng đây là cơ hội để Công ty Xăng dầu khu vực I sửa chữa các khuyết điểm, tồn tại, biến những kỳ vọng của lãnh đạo, người dân thành phố về một tổ hợp trung tâm thương mại khang trang, hiện đại trở thành hiện thực. Vậy nhưng đến nay, khu đất tại 549 Nguyễn Văn Cừ được Công ty Xăng dầu khu vực I bị “băm nát” cho thuê dưới vỏ bọc hợp tác kinh doanh thương mại và siêu thị sai mục đích, trái quy hoạch, không đúng pháp luật và có dấu hiệu gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước.

Mỗi lần đi qua khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ, nhiều người dân không khỏi nuối tiếc cho một dự án trung tâm thương mại được chuyển đổi công năng, phục vụ vào mục đích sử dụng khác lạ đến vậy.

Ghi nhận tại thực địa cho thấy, tại ô đất mọc lên “chình ình” 3 công trình kiên cố chiếm trọn toàn bộ chiều dài của thửa đất. Trong đó, Trung tâm Điện máy HC và Chợ ô tô Hòa Bình được Công ty Xăng dầu khu vực I “ưu ái” cho sử dụng gần 6.000m2 đất làm địa điểm kinh doanh.

Bên cạnh đó, tô vẽ thêm hình ảnh phản cảm cho “tuyến phố kiểu mẫu” thuộc phường Gia Thụy, quận Long Biên là những tấm biển quảng cáo “quá khổ”, che kín hết mặt tiền, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ nếu xảy ra sự cố, được Trung tâm Điện máy HC - đơn vị hợp tác kinh doanh với Công ty Xăng dầu khu vực I treo ngênh ngang, làm nhức mắt người đi đường nhưng không hề được các quan chức năng của quận Long Biên và Hà Nội kiểm tra, xử lý triệt để.

Thanh tra Chính phủ nói có, doanh nghiệp bảo không

Liên quan tới vấn đề sử dụng đất tại 549 Nguyễn Văn Cừ, Thanh tra Chính phủ đã từng chỉ rõ trong Kết luận Thanh tra, việc Công ty Xăng dầu khu vực I chưa thực hiện dự án tổ hợp văn phòng trung tâm thương mại, sử dụng 5.761m2 để hợp đồng hợp tác kinh doanh với 02 doanh nghiệp khác làm siêu thị điện máy và chợ ô tô là vi phạm Khoản 1 Điều 107 Luật Đất đai 2003 về nghĩa vụ sử dụng đất: “Sử dụng đất đúng mục đích, đúng ranh giới thửa đất, đúng quy định về sử dụng độ sâu trong lòng đất và chiều cao trên không, bảo vệ các công trình công cộng trong lòng đất và tuân theo các quy định khác của pháp luật;”.

Vậy nhưng, dường như phản bác lại Kết luận của Thanh tra Chính phủ, ông Võ Hùng Sơn - Trưởng phòng Đầu tư Xây dựng khi thừa lệnh Giám đốc Công ty Xăng dầu khu vực I để trao đổi với phóng viên đã nhiều lần khẳng định rằng: “Một lần nữa chúng tôi khẳng định không sử dụng sai mục đích đối với khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ”.

“Còn về việc tiếp tục triển khai dự án, chúng tôi xác định phải làm hết sức thận trọng. Do vậy, nếu trong thời gian tới tiếp tục không thuận lợi để thực hiện theo kế hoạch, thì lãnh đạo Công ty sẽ cân nhắc báo cáo các cấp có thẩm quyền và đề xuất; đảm bảo khai thác khu đất hiệu quả, đúng mục đích theo quy định của Luật Đất đai” - ông Võ Hùng Sơn cho biết.

Lãnh đạo Công ty mà ông Võ Hùng Sơn nói đến là ai mà quyền lực đến vậy? Ông Võ Hùng Sơn có tự ý lạm quyền trong phát ngôn hay đây là ý kiến của lãnh đạo Công ty Xăng dầu khu vực I khi cho rằng, nếu tiếp tục triển khai dự án thì cần phải thận trọng. Phải chăng Công ty Xăng dầu khu vực I chậm triển khai dự án rồi đổ lỗi cho chủ trương thành phố Hà Nội, quy hoạch của Sở Quy hoạch - Kiến trúc cho phép làm dự án tổ hợp văn phòng, trung tâm thương mại từ năm 2010 là thiếu thận trọng? Vậy việc Công ty Xăng dầu khu vực I hợp tác kinh doanh thương mại với Trung tâm điện máy HC và Chợ ô tô Hòa Bình trên khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ là hiệu quả, đúng mục đích theo quy định của Luật Đất đai, còn Kết luận của Thanh tra Chính phủ là oan ức, thiếu khách quan?

Trong những ngày đầu tiên của năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị 01/CT-TTg yêu cầu chấn chỉnh, tăng cường công tác quản lý đất đai và xây dựng hệ thống thông tin đất đai. Chỉ thị được ban hành trong bối cảnh việc thi hành Luật Đất đai ở các địa phương vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Cụ thể, việc ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai theo phân cấp chưa đầy đủ, kịp thời; một số nội dung quy định của pháp luật về đất đai thực hiện chưa nghiêm; việc lập, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất các cấp ở nhiều địa phương còn chậm; việc giao đất có thu tiền và cho thuê đất thông qua đấu giá đất còn hạn chế; việc giám sát sử dụng đất tại các dự án, công trình còn lỏng lẻo, nhiều trường hợp chậm đưa đất vào sử dụng nhưng chưa được xử lý; việc quản lý, sử dụng đất quốc phòng, đất nông nghiệp dành cho công ích còn nhiều bất cập...

Ngoài ra, chỉ thị nêu rõ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu xử lý nghiêm người đứng đầu của các cơ quan, đơn vị buông lỏng quản lý để xảy ra tình trạng lấn chiếm, chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, giao đất không đúng thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Vậy trách nhiệm của ông Trần Đắc Xuân, Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty Xăng dầu khu vực I ở đây là gì? Trách nhiệm của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đến đâu trong vụ việc này khi sai phạm trong quản lý đất đai tại Công ty Xăng dầu khu vực I đã kéo dài trong nhiều năm nhưng không có biện pháp chấn chỉnh, xử lý dứt điểm? Có hay không việc lạm dụng quỹ đất, tài sản tại khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ nhằm kinh doanh, thu lời bất chính? Nguồn lợi thu được từ những hoạt động hợp tác kinh doanh thương mại được hạch toán, thu chi như thế nào? Liệu có hay không “lợi ích nhóm” xung quanh vấn đề này?

Cũng cần phải nói thêm, Kết luận của Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ các sai phạm về đất đai tại khu đất 549 Nguyễn Văn Cừ, nhưng việc khắc phục hậu quả, xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức đã để xảy ra sai phạm còn chưa triệt để dẫn đến nhiều cá nhân, tập thể sai phạm còn “nhờn luật”, chây ì không chịu thực hiện theo Kết luận Thanh tra.

Trước nhiều điểm bất thường của vụ việc nêu trên, đề nghị Thanh tra Chính phủ, Bộ Công Thương, UBND thành phố Hà Nội… tiếp tục thanh tra, kiểm tra làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật với tinh thần kiên quyết, chính xác, đúng người, đúng vi phạm, đúng pháp luật, không để ngân sách Nhà nước bị thiệt hại.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin các dấu hiệu sai phạm của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Công ty Xăng dầu khu vực I trong các bài viết tiếp theo.

Phan Anh Tuấn