Theo đó, đa số các đại biểu tham gia kỳ họp đã đồng ý bổ sung 4 thủy điện gồm Trà Linh 1; Tăk Lê; Nước Lah và Trà Leng (huyện Nam Trà My). Số thủy điện này có công suất 78,8 MW, diện tích chiếm khoảng 144 ha.
Trong khi ở phiên thảo luận một ngày trước đó, nhiều đại biểu có ý kiến trái chiều về việc UBND tỉnh Quảng Nam làm tờ trình ra HĐND tỉnh xin xây thêm 4 thủy điện nhỏ tại huyện miền núi Nam Trà My.
Một luồng dư luận tỏ ra e ngại về những tác động bất lợi của các dự án thủy điện này đối với cuộc sống sinh hoạt và sản xuất của người dân. Trong khi đó luồng dư luận khác hết sức ủng hộ chủ trương quy hoạch và phát triển thủy điện vừa và nhỏ của tỉnh Quảng Nam tại huyện Nam Trà My sẽ tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Trung tâm hành chính Tắc Pỏ. ẢnhTL
Trước tình hình, đoàn kiểm tra, giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh (gồm lãnh đạo Hội đồng nhân dân tỉnh - ông Võ Hồng, UVBTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn; lãnh đạo Ban Kinh tế - Ngân sách và các ban chuyên trách của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Nam; đại diện các sở, ngành liên quan; đại diện các ban, ngành của huyện Nam Trà My và lãnh đạo chính quyền địa phương, UBND các xã trong vùng dự án thuộc huyện Nam Trà My) đã đi kiểm tra thị sát thực tế tại vị trí 4 thủy điện vừa và nhỏ vừa được đề xuất bổ sung quy hoạch. Sau quá trình kiểm tra, giám sát thực tế tại địa phương, phía tỉnh Quảng Nam đã có thông tin thêm về vấn đề này:
Ngày 11/7/2017, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã ký Tờ trình số 3363/ TTr-UBND đề nghị Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 161/2010/NQ-HĐND về quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, theo đó UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị loại bỏ 2 dự án thủy điện ra khỏi quy hoạch, đó là dự án thủy điện AgRồng và dự án thủy điện Nước Xa; đồng thời đề xuất bổ sung vào quy hoạch 4 dự án thủy điện trên địa bàn huyện Nam Trà My như đã nêu ở trên, với tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 2.700 tỷ đồng, sẽ bổ sung đáng kể nguồn thu cho ngân sách (khoảng 0,8 tỷ đồng/1MW/năm), đóng góp không nhỏ cho việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện Nam Trà My nói riêng và tỉnh Quảng Nam nói chung.
Thực tế, Nam Trà My được xếp trong danh sách 1 trong số 62 huyện nghèo của cả nước và xa xôi nhất của tỉnh Quảng Nam, hiện chỉ có duy nhất một đường dây vận hành ở hai cấp điện áp là 35KV và 22KV từ thành phố Tam Kỳ lên, đường điện đi dài, qua nhiều khu vực đồi núi nên tiêu tốn điện năng rất lớn qua từng năm. Đặc biệt nguồn điện không ổn định vào mùa mưa, dễ xảy ra sự cố về lưới điện khi có giông sét nên thường xuyên bị mất điện, nhất là vào mùa mưa lũ. Với thực tế hiện nay, chỉ có 30% người dân được tiếp cận với điện lưới quốc gia nên rất khó có thể phát triển kinh tế - xã hội được ở địa phương. Việc xây dựng 4 công trình thủy điện nói trên sẽ tạo điều kiện sớm nâng cấp và hoàn thiện đường dây 110KV vừa đảm bảo đấu nối cho các nhà máy thủy điện, vừa bổ sung thêm một nguồn cấp điện cho huyện Nam Trà My bảo đảm cung cấp điện ổn định cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; qua đó tạo cơ sở để địa phương có những định hướng phát triển kinh tế - xã hội dài hơi trong tương lai.
Ngôi làng yên bình trên núi Ngọc Linh. ẢnhTL
Đoàn kiểm tra giám sát đã đi kiểm tra, khảo sát thực tế và thấy rằng: Tổng diện tích chiếm đất của 4 dự án 144,27ha, nhưng ảnh hưởng không đáng kể đến đất rừng phòng hộ, chủ yếu là đất quy hoạch rừng sản xuất chứ không phải là rừng nguyên sinh, trong đó đất lâm nghiệp 60,1ha bao gồm: 2,44ha đất quy hoạch rừng phòng hộ và 57,66ha đất quy hoạch rừng sản xuất (hiện trạng chủ yếu là rừng tre nứa và rừng trồng); không ảnh hưởng đến đất ở, đất lúa, đất sản xuất của người dân; không có bất kỳ hộ dân nào phải di dời là điều kiện vô cùng thuận lợi đáp ứng ưu tiên hàng đầu của địa phương là phát triển kinh tế - xã hội nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc giữ rừng, đảm bảo an sinh cho nhân dân. Với những khác biệt về điều kiện vị trí địa lý, thổ nhưỡng, thiên nhiên, khí hậu khu vực huyện Nam Trà My, cần tránh lãng phí, tận dụng tối đa nguồn năng lượng sạch (là lợi thế tốt nhất của huyện Nam Trà My) này để phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.
Các thủy điện này là đập tràn tự do, hồ chứa điều tiết ngày, dung tích hồ chứa nhỏ (không quá 1 triệu m3) nên ít tác động đến môi trường, không có khả năng tác động gây động đất kích thích như các thủy điện lớn, đồng thời toàn bộ các thủy điện này đều thuộc lưu vực thủy điện Sông Tranh 2, nguồn nước sau các nhà máy sẽ đổ vào sông Tranh rồi đổ về hồ thủy điện Sông Tranh 2 (Bắc Trà My) với dung tích hồ chứa 729,2 triệu m3 nên sẽ không tác động đến vấn đề lũ, lụt vào mùa lũ và nhu cầu sử dụng nước vào mùa cạn ở hạ du mà góp phần điều tiết lũ cho hồ Sông Tranh 2 (mặc dù là rất không đáng kể).
Theo ông Lê Minh Hưng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Nam, cả 4 dự án thủy điện được tỉnh Quảng Nam đưa vào quy hoạch lần này ít ảnh hưởng đến rừng. Trong đó, rừng phòng hộ ảnh hưởng có 2,44 ha, còn lại là rừng sản xuất. Tổng diện tích rừng tự nhiên ảnh hưởng khoảng 22 ha rừng có cây gỗ, còn lại là tre nứa. Địa hình Nam Trà My độ chênh cao nên lợi dụng thế năng là chính, không xây đập cao lên như những hồ lớn nên không ảnh hưởng nhiều. Sở đã đề xuất với Ủy ban nhân dân tỉnh buộc các doanh nghiệp bồi thường thiệt hại theo quy định. Ước tính, mức bồi thường mỗi héc ta khoảng 1 tỷ đồng đối với rừng giàu, vài trăm triệu đồng đối với diện tích rừng bình thường.
Ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My (Quảng Nam), khẳng định việc xây thêm 4 nhà máy thủy điện là cần thiết cho sự phát triển của địa phương. Ảnh: V. Nguyễn.
Đồng tình, ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My cho rằng, việc xây thêm thủy điện tại địa phương là không có gì lo ngại, bởi hầu hết các thủy điện dự kiến xây đều ở dạng vừa và nhỏ, không ảnh hưởng đến tự nhiên và nước từ 4 nhà máy thủy điện đều đưa về thủy điện Sông Tranh 2, nên hạ du không bị ảnh hưởng. “Tôi cam đoan việc xây dựng thủy điện không ảnh hưởng đến rừng, không ảnh hưởng đến người dân, chỉ góp phần giúp cho kinh tế - xã hội phát triển”, ông Bửu phản biện và thừa nhận việc gì cũng có 2 mặt, nhưng mặt thiệt hại quá nhỏ so với cái lợi tại địa phương.
Như vậy, qua phân tích, đánh giá, rõ ràng lợi ích mà 4 thủy điện này mang lại cho huyện Nam Trà My nhiều hơn các ảnh hưởng, tác động tiêu cực. Tỉnh cũng khẳng định sẽ hỗ trợ các công trình này và cùng với người dân giám sát việc thiết kế và đầu tư xây dựng trên nguyên tắc vừa đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, vừa đảm đảm giữ được môi trường rừng và an sinh cuộc sống cho nhân dân.
Đỗ Đông