Quan niệm xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh đạo đức cách mạng được thể hiện ở: trung với nước, hiếu với dân; thương yêu con người; cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; tinh thần quốc tế trong sáng. Đảng Cộng sản Việt Nam và đội ngũ đảng viên của Đảng là những người tiêu biểu của đạo đức cách mạng. Như vậy, có thể hiểu: Đạo đức của Đảng Cộng sản Việt Nam là đạo đức cách mạng, đó là hệ thống những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực để điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của những người cách mạng với nhau và quan hệ với xã hội, được xây dựng trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và những giá trị đạo đức tốt đẹp của nhân loại, được thực hiện bởi niềm tin vào lý tưởng, mục tiêu cộng sản và sức mạnh của cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; bởi truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và dư luận xã hội.
Đạo đức của Đảng Cộng sản Việt Nam gồm hai bộ phận chủ yếu: với tư cách là tổ chức, đó là đạo đức của toàn Đảng; với tư cách cá nhân, đó là đạo đức của đảng viên. Hai bộ phận này quan hệ mật thiết với nhau.
Đạo đức của Đảng Cộng sản Việt Nam được thể hiện ở: Một là, đường lối cách mạng đúng đắn, phù hợp quy luật phát triển của xã hội, nguyện vọng, lợi ích chính đáng của Nhân dân, trong đó vấn đề quan trọng hàng đầu là xác định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; ở hoạt động của Đảng. Hai là, Đảng lãnh đạo Nhân dân thực hiện thắng lợi đường lối cách mạng, đưa Nhân dân từ kiếp nô lệ thành người làm chủ đất nước, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, Nhân dân có cuộc sống ấm no, tự do và hạnh phúc. Ba là, sự tiên phong, gương mẫu của đảng viên về đạo đức, lối sống, đó là đạo đức cách mạng, không sợ gian khổ, hy sinh, kể cả hy sinh tính mạng vì độc lập dân tộc, chủ nghĩa xã hội và cuộc sống ấm no, hạnh phúc của Nhân dân, là lối sống trong sạch, lành mạnh của người cách mạng.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức của đảng viên được thể hiện ở: Một là, trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, kiên trì phấn đấu vì sự nghiệp cách mạng của dân tộc và của nhân loại; kết hợp tinh thần yêu nước, độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội; chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Hai là, tích cực học tập, rèn luyện nâng cao trình độ mọi mặt và đấu tranh quét sạch chủ nghĩa cá nhân; đấu tranh kiên quyết với những hành vi tham ô, lãng phí, quan liêu, mất dân chủ, gia trưởng, độc đoán, lộng quyền, lạm quyền, ức hiếp Nhân dân. Ba là, gắn bó mật thiết với Nhân dân luôn lấy dân làm gốc; vừa là người lãnh đạo, vừa là người đày tớ thật trung thành của Nhân dân; thống nhất lời nói với việc làm; luôn tiên phong, gương mẫu trong mọi hoạt động, thực hiện “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, đặt lợi ích của Nhân dân lên trên hết, trước hết. Bốn là, đoàn kết trong Đảng, đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. Năm là, kiên quyết đấu tranh chống các tư tưởng và hành động sai trái, phản động, trước hết là chủ nghĩa xét lại, chủ nghĩa cơ hội, bệnh giáo điều. Sáu là, chấp hành nghiêm chỉnh kỷ luật của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của các tổ chức chính trị - xã hội, các quy chế quy định của cơ quan, đơn vị, các quy định ở nơi cư trú.
Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam thường được hiểu là toàn bộ hoạt động của Đảng, các tổ chức đảng, đội ngũ đảng viên với sự tham gia của các tổ chức trong hệ thống chính trị, các tổ chức, lực lượng khác và Nhân dân, nhằm làm cho Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, cán bộ và đạo đức, xứng đáng là người lãnh đạo, người tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Như vậy, xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức là một bộ phận của xây dựng Đảng là toàn bộ hoạt động của Đảng, các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên với sự tham gia của các tổ chức trong hệ thống chính trị và Nhân dân Việt Nam trong nâng cao đạo đức cách mạng của Đảng và của đội ngũ đảng viên, trước hết là các cấp ủy, đảng viên là cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị luôn là những tấm gương mẫu mực về đạo đức, lối sống cho Nhân dân noi theo, Đảng là đạo đức, là văn minh, lãnh đạo Nhân dân xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, đưa đất nước, dân tộc Việt Nam đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Nội dung xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức
Đối với toàn Đảng: Một là, Đảng xây dựng Cương lĩnh chính trị, đường lối, các nghị quyết của Đảng đúng đắn, khoa học, vì dân, vì nước. Hai là, Đảng lãnh đạo tổ chức thực hiện thắng lợi Cương lĩnh chính trị, đường lối, các nghị quyết của mình, đưa đất nước phát triển vững mạnh về mọi mặt, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, nâng cao đời sống Nhân dân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ cuộc sống bình yên của Nhân dân. Ba là, Đảng lãnh đạo xây dựng hệ thống tổ chức bộ máy của Đảng khoa học, hoạt động hiệu lực, hiệu quả phục vụ đắc lực Nhân dân. Bốn là, Đảng lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng có chất lượng tốt, trong sạch, vững mạnh, không quan liêu tham nhũng, lợi ích nhóm, lộng quyền, lạm quyền, sách nhiễu, gây phiền hà cho Nhân dân, thật sự là người phục vụ, là công bộc, “đày tớ” trung thành của Nhân dân. Năm là, xây dựng toàn Đảng là một tổ chức dân chủ; mọi đảng viên đoàn kết trên cơ sở tăng cường tự phê bình và phê bình đúng đắn, nghiêm túc; cấp trên tạo thuận lợi cho cấp dưới hoàn thành tốt nhiệm vụ; cấp dưới tôn trọng và phục tùng cấp trên, toàn Đảng phục tùng Đại hội toàn quốc của Đảng và Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và đảng viên thương yêu, giúp đỡ nhau trong công việc và cuộc sống. Sáu là, xây dựng và thực hiện nghiêm nguyên tắc Đảng gắn bó mật thiết với Nhân dân và Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Đối với đảng viên: Một là, xây dựng, rèn luyện sự trung thành của đảng viên với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân, sự kiên trì phấn đấu vì sự nghiệp cách mạng của dân tộc và của nhân loại; kết hợp tinh thần yêu nước, độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội; chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng trong hoạt động của từng đảng viên. Hai là, tích cực học tập, rèn luyện nâng cao trình độ mọi mặt, nhất là việc tự học, tự rèn; đấu tranh kiên quyết, không khoan nhượng với các suy thoái, tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Ba là, luôn gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, là tấm gương về đạo đức, lối sống để Nhân dân noi theo; giữ gìn và phát triển sự đoàn kết trong các tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị và Nhân dân địa phương. Bốn là, rèn luyện, nâng cao ý thức tổ chức, kỷ luật, chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy chế, quy định của cơ quan, đơn vị, kỷ luật của các tổ chức chính trị - xã hội mà đảng viên tham gia và quy định của nơi cư trú. Năm là, rèn luyện, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, đấu tranh kiên quyết, hiệu quả với tư tưởng, quan điểm và hoạt động sai trái để bảo vệ Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Vai trò của xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức
Một là, xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức là một mặt rất quan trọng trong xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, cùng với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức, cán bộ bảo đảm cho Đảng Cộng sản Việt Nam trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, là người lãnh đạo, người tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV (năm 1976) của Đảng khẳng định và nhấn mạnh: “phải xây dựng Đảng vững mạnh cả về ba mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức. Ba mặt ấy gắn liền với nhau, quyết định lẫn nhau. Xây dựng Đảng về tư tưởng và tổ chức phải kết hợp chặt chẽ với nhau, phải xuất phát từ đường lối và nhiệm vụ chính trị, đồng thời bảo đảm cho đường lối và nhiệm vụ chính trị được xác định đúng, được thấu suốt và thực hiện đúng”1. Hai là, xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức góp phần rất quan trọng để Đảng Cộng sản Việt Nam là đạo đức, là văn minh theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Ba là, xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức là nhân tố rất quan trọng trong giữ vững và nâng cao uy tín chính trị của Đảng trong Nhân dân Việt Nam và quốc tế; giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng. Bốn là, xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức là yếu tố trực tiếp bảo đảm thắng lợi việc xây dựng, nâng cao đạo đức cách mạng và lối sống trong sạch, lành mạnh trong Nhân dân Việt Nam.
Giải pháp tăng cường xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức hiện nay
Những nội dung cơ bản của xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức luôn được Đảng quan tâm ngay từ khi ra đời (năm 1930) và được bổ sung, phát triển ngày càng hoàn thiện trong suốt quá trình xây dựng Đảng và Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Nhờ đó, Đảng ngày càng vững mạnh, đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đến Đại hội XII (năm 2016) Đảng Cộng sản Việt Nam chính thức bổ sung vào văn kiện của mình vấn đề xây dựng Đảng về đạo đức với tư cách là một mặt của xây dựng Đảng. Đại hội XIII của Đảng, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Đảng, gồm năm mặt: xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, các mặt này quan hệ mật thiết với nhau, trong đó xây dựng Đảng về chính trị có ý nghĩa quan trọng hàng đầu.
Từ Đại hội XII những nội dung của xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức được Đảng nâng lên tầm cao mới, với tư cách là một trong các mặt xây dựng Đảng, có vai trò, tác dụng to lớn và đạt kết quả quan trọng trong việc củng cố, phát triển đạo đức cách mạng của Đảng và đội ngũ đảng viên. Đây là một trong những nhân tố quyết định để công cuộc đổi mới ở Việt Nam đạt thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Công tác xây dựng Đảng về đạo đức được Trung ương và các tổ chức đảng đề cao, nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, nhất là đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý có chuyển biến tích cực”2. Đặc biệt, “Công tác xây dựng Đảng về đạo đức đã góp phần đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, đơn vị; xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có trách nhiệm và động cơ đúng đắn, tiên phong, gương mẫu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”3. Điều này đã góp phần rất quan trọng để đất nước Việt Nam có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay4.
Bên cạnh đó, Đảng cũng đã chỉ ra những hạn chế của xây dựng Đảng về đạo đức: “Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, một số suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng; quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ; chưa nêu cao ý thức trách nhiệm trước tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương và Nhân dân. Một số cán bộ vi phạm đến mức phải kỷ luật, xử lý hình sự, trong đó có cả Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Việc đấu tranh với các biểu hiện lệch lạc về đạo đức, lối sống chưa mạnh mẽ...”5.
Đại hội XIII, Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp tập trung xây dựng Đảng về đạo đức hiện nay, gồm:
Một là, kiên quyết, kiên trì thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Để tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, những năm gần đây Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành và lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt hai nghị quyết chuyên về xây dựng, chỉnh đốn Đảng: Nghị quyết 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” (năm 2012) và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ (năm 2016), trong đó xác định rõ các nhóm giải pháp trọng yếu. Để tập trung xây dựng Đảng về đạo đức trong những năm tới, Đảng Cộng sản Việt Nam nhấn mạnh cần kiên trì, kiên quyết thực hiện hiệu quả hai nghị quyết này. Tập trung vào những giải pháp chủ yếu sau:
+ Thực hiện hai nghị quyết nêu trên, gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bằng các giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, đồng bộ để ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
+ Thực hiện nghiêm tự phê bình và phê bình từ Trung ương đến chi bộ; cấp ủy cấp trên chủ động gợi ý kiểm điểm đối với những tập thể và cá nhân ở những nơi có vấn đề phức tạp, có biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; coi trọng kiểm tra việc khắc phục hạn chế, khuyết điểm.
Hai là, nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện các chuẩn mực đạo đức cách mạng cho phù hợp với điều kiện mới và truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Thực hiện tốt công việc này sẽ tạo cơ sở cho cán bộ, đảng viên tự giác tu dưỡng, rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng, tự điều chỉnh hành vi ứng xử trong công việc hằng ngày.
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên thấy rõ bổn phận và trách nhiệm của mình. Từ đó, họ luôn vững vàng trước mọi khó khăn, thách thức không bị cám dỗ bởi vật chất, tiền tài, danh vọng; đấu tranh có hiệu quả với mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, bệnh quan liêu, cơ hội, cục bộ, bè phái, mất đoàn kết nội bộ.
Giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên đạt hiệu quả là yếu tố rất quan trọng để nâng cao ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng suốt đời, thường xuyên “tự soi”, “tự sửa” và nêu cao danh dự, lòng tự trọng của đảng viên.
Kịp thời biểu dương những điển hình tiên tiến, những tấm gương sáng về đạo đức, lối sống; đấu tranh mạnh mẽ với các biểu hiện lệch lạc và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm đạo đức, lối sống.
Ba là, thực hiện tốt các quy định của Đảng Cộng sản Việt Nam về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành và lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Đặc biệt, sau khi bổ sung xây dựng Đảng về đạo đức với tư cách là một mặt của xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Quy định số 08-QĐ/TW ngày 25/10/2018 “về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”. Cán bộ, đảng viên cần thực hiện nghiêm chỉnh đạt kết quả quy định này, người đứng đầu các cấp, cán bộ có chức vụ càng cao càng phải gương mẫu.
Làm cho việc nêu gương phải thực sự trở thành một nội dung quan trọng trong phương thức lãnh đạo của Đảng. Mỗi cán bộ, đảng viên luôn thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”6, "muốn cho quần chúng nghe lời mình, làm theo mình thì người đảng viên, từ việc làm, lời nói cho đến cách ăn ở, phải thế nào cho dân tin, dân phục, dân yêu”7, “Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”8. Trong bối cảnh hiện nay phải đề cao việc phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, trước hết là các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Việc tự giác nêu gương để khẳng định vai trò lãnh đạo, tính tiên phong, gương mẫu "trên trước, dưới sau", "đảng viên đi trước, làng nước theo sau". Lãnh đạo chủ chốt các cấp phải thể hiện tư tưởng vững vàng, quan điểm đúng đắn, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, hết lòng vì nước, vì dân; có phong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, thật sự là hạt nhân đoàn kết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể; luôn giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, khách quan, toàn diện, công tâm, công khai, minh bạch, chính xác, chống cục bộ địa phương, bè phái trong công tác cán bộ. Không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng, mẫu mực về nhân cách, lối sống; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; trung thực, giản dị, thẳng thắn, chân thành; không tham nhũng, không bị chi phối bởi lợi ích nhóm, không để người nhà, người thân lợi dụng vị trí công tác để vụ lợi. Nghiêm túc tự phê bình và phê bình, thấy đúng phải cương quyết bảo vệ, thấy sai phải quyết liệt đấu tranh"9.
Coi trọng công tác kiểm tra, giám sát trong Đảng, kết hợp với phát huy vai trò giám sát của báo chí và Nhân dân đối với việc thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Bộ Chính trị khóa XIII chỉ rõ: "Coi trọng công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Chỉ thị 05 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhằm cảnh tỉnh, cảnh báo, phát hiện từ sớm, kịp thời ngăn chặn vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước, bảo đảm cho việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, thực chất. Phát huy vai trò giám sát của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, báo chí và Nhân dân đối với cán bộ, đảng viên trong thực hiện quy định nêu gương. Xử lý kiên quyết, nghiêm minh các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên vi phạm. Khen thưởng, biểu dương, động viên kịp thời những mô hình hay, các điển hình tiên tiến, tấm gương tiêu biểu"10.
Bốn là, kết hợp chặt chẽ giữa việc giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng và đề cao vai trò của pháp luật của Nhà nước với việc giáo dục, bồi dưỡng nhân cách, đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên.
Năm là, thực hiện có hiệu quả việc giám sát của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân Việt Nam đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhất là người đứng đầu và cán bộ chủ chốt.
Chú thích:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà N ội, 2004, tập 37, tr. 783.
2,3,4,5. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tập II, tr. 173-179.
6. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 1, tr.284.
7. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 7, tr.55.
8. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 6, tr.16.
9,10. Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Đinh Ngọc Giang
PGS.TS, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Ủy viên UBTW MTTQ Việt Nam