Tư duy mới của Đảng về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh

Hơn 36 năm thực hiện đường lối đổi mới, nhận thức và quan điểm mới về xây dựng, chỉnh đốn Đảng được đẩy mạnh qua các kỳ Đại hội Đảng toàn quốc và được triển khai sâu rộng theo các chỉ thị, nghị quyết chuyên đề về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng như: Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Đây là những dấu mốc rất quan trọng, khẳng định Đảng ta luôn kiên định, kiên quyết, kiên trì và tập trung trí tuệ, tâm sức cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII nhấn mạnh: “Phải đặc biệt coi trọng và đưa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng lên tầm cao mới, gắn liền với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đây là nhiệm vụ có ý nghĩa sống còn đối với sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta”.

Điểm nổi bật là, trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Đảng ta đã lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh, đồng bộ công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kỷ luật nghiêm minh, thay thế những cán bộ bị kỷ luật, năng lực hạn chế, uy tín thấp, tạo bước tiến mới trong xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, được Nhân dân, dư luận xã hội đánh giá cao. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng tiếp tục được đẩy mạnh toàn diện, có bước tiến mới, quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả hơn. Công tác xây dựng Đảng và xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng ngày càng đi vào nền nếp và đổi mới.

Thực tế từ ngày có Đảng, Nhân dân ta đã có người lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt và nhờ thế, chúng ta đã giành được hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, lập nên những kỳ tích trong thế kỷ XX.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị Đoàn Chủ tịch lần thứ 16, khóa IX, nhiệm kỳ 2019 - 2024. Hội nghị cho ý kiến dự thảo Đề án tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024 - 2029. Ảnh: Kỳ Anh.

Trong thời kỳ đổi mới, Đảng đã lãnh đạo Nhân dân ta vượt qua mọi khó khăn, thách thức và đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. “Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể nói rằng: Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”¹.

Thực tiễn đó khẳng định một chân lý: Ở Việt Nam, chỉ có Đảng Cộng sản Việt Nam có đủ bản lĩnh, trí tuệ, kinh nghiệm, uy tín và khả năng lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đưa sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Chỉ tính riêng 10 năm gần đây, ngay từ đầu mỗi nhiệm kỳ, các Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương đều bàn và ban hành những nghị quyết, kết luận, quy định hết sức quan trọng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; lần sau sâu sắc, toàn diện và cụ thể, rõ ràng hơn so với lần trước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả, thành tích đã đạt được, việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII của Đảng cũng còn những hạn chế. Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý nhận thức chưa đầy đủ ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí chiến đấu, đặc biệt là sa vào chủ nghĩa cá nhân, nói không đi đôi với làm, vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật của Nhà nước. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, tự phê bình và phê bình; công tác kiểm tra, giám sát của một số tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên còn hạn chế.

Nhiệm vụ, giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay

Đảng ta xác định, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh phải được tiến hành bài bản, thận trọng, tránh nóng vội, chủ quan, với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và có nhiệm vụ, giải pháp cơ bản. Đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, kịp thời và hiệu quả; nâng cao tính chiến đấu, tính giáo dục, tính thuyết phục trong tuyên truyền học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng. Nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, sức chiến đấu của Đảng. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước. Đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Trong đó, tập trung thực hiện đồng bộ một số nhiệm vụ, giải pháp cơ bản sau:

Một là, thường xuyên đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; tập trung xây dựng Đảng về đạo đức, tăng cường trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức Đảng. Đây vừa là nhiệm vụ, vừa là giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả công tác chính trị, tư tưởng, tạo sự thống nhất cao trong Đảng, đồng thuận trong xã hội.

Chúng ta đều biết rõ, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng nước ta; và công tác xây dựng Đảng luôn luôn là nhiệm vụ then chốt của Đảng, có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng nước ta. Tiếp tục quán triệt, nhận thức thật đầy đủ, thật sâu sắc các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo nêu trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng; các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định, quy chế,... của Trung ương về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị”³. Chú trọng xây dựng Đảng về đạo đức, đề cao trách nhiệm nêu gương, ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các cấp, cán bộ giữ cương vị càng cao càng phải tiên phong, gương mẫu.

Hai là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược và người đứng đầu các cấp, gắn với đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Xây dựng đội ngũ cán bộ phải xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới; thông qua hoạt động thực tiễn và phong trào cách mạng; đặt trong tổng thể của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Đảng đã xử lý tốt các mối quan hệ lớn, trong đó có mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị. Lấy nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, trong xây dựng Đảng xác định công tác cán bộ là then chốt.

Công tác cán bộ không chỉ là then chốt trong xây dựng Đảng, mà còn đối với toàn bộ hệ thống chính trị. Đảng ta chỉ rõ: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Hoàn thiện thể chế quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết”⁴.

Nâng cao chất lượng công tác đánh giá cán bộ theo hướng thật sự công tâm, khách quan, có tiêu chí rõ ràng và thông qua sản phẩm cụ thể; gắn việc đánh giá cá nhân với đánh giá tập thể, với kết quả thực tế thực hiện nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị. Kịp thời miễn nhiệm, cho từ chức, thay thế những cán bộ năng lực hạn chế, uy tín thấp, mắc sai phạm mà không chờ đến hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm. Thực hiện tốt chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, luôn nỗ lực hành động vì lợi ích chung.

Ba là, hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực, “kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng” .

Đây vừa là giải pháp cơ bản vừa là yêu cầu quan trọng trong xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát và xử lý kỷ luật nghiêm minh đối với các trư¬ờng hợp cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật Nhà nước, quan liêu, tham ô, tham nhũng, tiêu cực, gây mất đoàn kết nội bộ, giảm niềm tin của Nhân dân. Công tác kiểm tra, giám sát yêu cầu cấp uỷ tiến hành có hệ thống, th¬ường xuyên và đột xuất. Đi đôi với công tác kiểm tra, giám sát là việc xử lý nghiêm minh, công bằng, bình đẳng các hành vi phạm kỷ luật.

Cùng với đó, tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc phân cấp, phân quyền, phân công, phối hợp, gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát giữa các cơ quan, đơn vị thuộc Chính phủ, chính quyền các địa phương và giữa các tổ chức Đảng với các cơ quan chuyên trách của Đảng và các tổ chức chính trị - xã hội; bảo đảm cả hệ thống chính trị luôn vận hành đồng bộ, thống nhất.

Đề cao trách nhiệm kiểm soát quyền lực, chống chủ nghĩa cá nhân, cục bộ địa phương. Đây là một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng, đấu tranh ngăn chặn sự tha hóa quyền lực trong bộ máy công quyền, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên, để củng cố và nâng cao niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Bốn là, phát huy vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; thực sự dựa vào Nhân dân để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp; giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; của báo chí.

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế Nhân dân tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Sớm cụ thể hóa những quy định của Đảng, đồng thời thể chế hóa, hoàn thiện các quy định về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và quy định về kiểm soát quyền lực theo hướng công khai, minh bạch, rõ ràng để mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi người dân đều có thể giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên; tham gia vào việc giám sát, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp phải tăng cường trách nhiệm giải trình, thực hiện nghiêm quy định của Đảng, Nhà nước về tiếp đón và đối thoại với công dân; tiếp nhận và kịp thời chỉ đạo giải quyết các vấn đề Nhân dân phản ánh, khiếu kiện, nhất là những vấn đề liên quan đến đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phát huy bản chất giai cấp công nhân của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; xây dựng Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”⁵; củng cố, tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam.

Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng là công việc xây dựng tổ chức, xây dựng con người, là công tác con người, rất dễ đụng chạm đến danh dự, lợi ích, quan hệ của con người, đòi hỏi mỗi chúng ta phải tự phê bình, phân tích những ưu, khuyết điểm của chính bản thân mình; phải nhận xét, đánh giá về người khác một cách công tâm, khách quan.

Điều quan trọng có ý nghĩa quyết định là tất cả cán bộ đảng viên, đều phải có quyết tâm rất lớn, có sự thống nhất rất cao, có biện pháp thực hiện quyết liệt, khả thi, chỉ đạo chặt chẽ với một phương pháp tư duy đúng đắn, tỉnh táo, bình tĩnh, không cực đoan, không để các thế lực xấu lợi dụng, xuyên tạc, kích động, phá hoại.

Có những việc không thể chỉ làm một lần là xong. Ngược lại, phải làm rất kiên quyết, kiên trì, bền bỉ, làm thường xuyên, liên tục, làm đi làm lại nhiều lần. Có khi giải quyết xong vấn đề này lại nảy sinh vấn đề khác, làm được việc này lại xuất hiện việc khác. Nếu không xác định như vậy thì mỗi khi thấy có sự việc tiêu cực trong Đảng sẽ dễ mất bình tĩnh, nảy sinh tư tưởng bi quan, hoài nghi, hoặc mất niềm tin, phủ nhận mọi sự cố gắng và kết quả chung.

Trước yêu cầu mới của nhiệm vụ cách mạng, trước thực trạng một số yếu kém còn tồn tại như trên, hơn lúc nào hết, Đảng ta càng phải đặc biệt coi trọng hơn nữa nhiệm vụ xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh như Nghị quyết Đại hội XIII và Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII) đã chỉ ra, tạo bước chuyển thật sự trong công tác xây dựng Đảng.

Chú thích:

1.  Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H. 2021, tập I, tr. 25.

2. Ngày 25/10/2021, Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII ban hành Kết luận số 21-KL/TW “Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

3.  Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương “Về những điều đảng viên không được làm”; Quy định số 41-QĐ/TW ngày 3/11/2021 của Bộ Chính trị “Về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ”; Kết luận số 14-KL/TW ngày 22/9/2021 của Bộ Chính trị “Về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung”.

4.  Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H. 2021, tập I, tr.187.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H. 2021, tập I, tr.111.

Nguyễn Huy Hiệu - Thượng tướng, Viện sĩ, Tiến sĩ, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc Phòng.