Xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, giàu tính chiến đấu, nhân văn vì sự phát triển đất nước

(Mặt trận) - Báo chí là bộ phận khăng khít trong sự nghiệp cách mạng của Đảng Cộng sản và Nhân dân Việt Nam. 97 năm qua, báo chí cách mạng Việt Nam luôn thể hiện được vai trò tiên phong trên mặt trận lý luận, chính trị, tư tưởng, văn hoá, là vũ khí sắc bén góp phần quan trọng vào thắng lợi của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế, báo chí tiếp tục là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội, tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.

Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước cắt băng khai mạc Hội Báo toàn quốc 2022.

Quan điểm của Đảng về xây dựng nền báo chí Việt Nam thời kỳ mới

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định: Xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam thời kỳ mới: “truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại”. Đây là sự tiếp nối, nhất quán quan điểm, chủ trương trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa X về công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới. Bởi vậy, đây là vấn đề có tính nguyên tắc, ý nghĩa sống còn cả trước mắt và lâu dài đối với lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm, có tác động nhanh chóng, mạnh mẽ và sâu sắc tới mọi phương diện của đời sống xã hội, nhất là thời hội nhập. Theo đó, báo chí là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, của tổ chức chính trị - xã hội và là diễn đàn của Nhân dân, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, sự điều hành, quản lý của Nhà nước và hoạt động trong khuôn khổ pháp luật; bảo đảm tính tư tưởng, tính chân thật, tính nhân dân, tính chiến đấu và tính đa dạng của hoạt động báo chí.

Cùng với đó, báo chí cách mạng Việt Nam phải nắm vững và tuyên truyền sâu rộng, kịp thời, có hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bám sát nhiệm vụ công tác tư tưởng, tích cực tuyên truyền, cổ vũ thành tựu của công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế. Coi trọng đúng mức việc phát hiện, biểu dương các nhân tố mới, điển hình tiên tiến; tích cực đấu tranh, góp phần ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, quan liêu, các tiêu cực và tệ nạn xã hội; phản bác có hiệu quả những thông tin, quan điểm sai trái, phản động, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng; tiếp tục phát huy tiềm lực và ưu điểm, khắc phục các yếu kém, khuyết điểm, nâng cao chất lượng tư tưởng, tính hấp dẫn, mở rộng đối tượng độc giả, vươn lên hiện đại về mô hình tổ chức hoạt động, về cơ sở vật chất, kĩ thuật và công nghệ.

97 năm qua, báo chí cách mạng Việt Nam đã phát triển khá nhanh về số lượng và chất lượng, hình thành hệ thống cơ quan thông tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình rộng khắp cả nước; nội dung thông tin của báo chí ngày càng phong phú, hiệu quả. Các cơ quan báo chí chủ động đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, tính chuyên sâu của các chương trình, tin, bài, đặc biệt là các tuyến tin, bài thông tin tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; truyền thông công tác phòng, chống dịch Covid-19; đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; bảo vệ chủ quyền biển đảo; các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội...

Tính đến ngày 30/11/2021, cả nước có 816 cơ quan báo chí, trong đó 114 báo thực hiện hai loại hình, 116 tạp chí thực hiện hai loại hình, 557 báo và tạp chí in, 29 báo và tạp chí điện tử. Đội ngũ người làm báo luôn đồng hành với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong suốt các thời kỳ cách mạng, nêu cao tinh thần cống hiến, sẵn sàng hy sinh, luôn có mặt trên tuyến đầu nóng bỏng nhất, quan trọng nhất của đất nước. Theo thống kê chưa đầy đủ, đã có hơn 400 nhà báo liệt sĩ, nhiều phóng viên hy sinh với tư thế người chiến sĩ trên mặt trận. Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, tinh thần sẵn sàng cống hiến và hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của những người làm báo tiếp tục được phát huy. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Phát triển hiệu quả, lành mạnh hệ thống báo chí, xuất bản, in, phát thanh, truyền hình, đặc biệt là mảng nội dung số đáp ứng yêu cầu xây dựng, bảo vệ đất nước và nhu cầu của người dân. Chủ động, kịp thời cung cấp thông tin thiết yếu và tiếp nhận thông tin phản ánh của Nhân dân trong đấu tranh phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống, các thông tin về biểu dương nhân tố tích cực, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt. Theo đó, cần nâng cao chất lượng, bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống thông tin, báo chí, internet, xuất bản; tăng cường năng lực quản lý không gian mạng. Xây dựng các cơ quan báo chí, tổ hợp truyền thông chủ lực đủ mạnh để thực hiện tốt chức năng thông tin tuyên truyền thiết yếu, làm chủ mặt trận thông tin...

Có thể nói, báo chí cách mạng Việt Nam là sản phẩm tất yếu của quá trình đấu tranh lâu dài, gian khổ của Đảng và Nhân dân ta; báo chí cách mạng được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng chính trị, tư tưởng, lấy việc phục vụ Nhân dân làm mục tiêu cao cả của mình. Báo chí cách mạng là đội quân đi đầu trong công tác chính trị, tư tưởng, văn hóa, với chức năng tuyên truyền, vận động Nhân dân đứng lên làm cách mạng vì độc lập, tự do, gắn liền độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Báo chí Việt Nam chính là vũ khí cách mạng sắc bén của Đảng, của chế độ trong công tác tuyên truyền, giáo dục toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đoàn kết, vượt qua khó khăn, thách thức, đưa sự nghiệp cách mạng nước ta giành những thắng lợi to lớn. Đội ngũ những người làm báo luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng, có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế, để báo chí cách mạng Việt Nam thực hiện tốt chức năng là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể quần chúng và là diễn đàn rộng rãi của Nhân dân, góp phần kiến tạo bầu không khí dân chủ, nhân quyền trong đời sống xã hội. Hoạt động của các cơ quan báo chí cần chuyển dần sang mô hình cơ quan báo chí đa phương tiện, thực hiện nhiều loại hình báo chí, cung cấp nhiều dịch vụ liên quan đến truyền thông, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao và đa dạng của toàn dân. Bên cạnh đó, báo chí thời hội nhập với việc ứng dụng công nghệ mới và xu hướng sử dụng trí tuệ nhân tạo, cung cấp nội dung xuyên biên giới tiếp tục là những xu hướng công nghệ làm báo trong thời hội nhập quốc tế. Báo chí di động đang làm thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng báo chí. Việc nghe, đọc, xem báo chí trực tuyến dịch chuyển từ thụ động sang chủ động, hình thành xu hướng cung cấp, lan tỏa, kết nối thông tin dựa trên công nghệ, ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động báo chí, kéo theo sự sụt giảm của báo in. Trí tuệ nhân tạo ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong quy trình sản xuất và truyền tải sản phẩm báo chí, truyền thông. Trong thế giới thông tin phẳng, xu hướng cung cấp nội dung xuyên quốc gia được thực hiện thông qua nhiều hình thức và công nghệ mới, thông qua kết nối internet và kết nối mạng 4G, 5G trên các thiết bị di động...

Trước những diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và thế giới, nhất là tình hình Biển Đông hiện nay, báo chí cách mạng Việt Nam đã đi đầu trong công tác thông tin, tuyên truyền, khẳng định cơ sở pháp lý, bằng chứng lịch sử về chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và các lợi ích chính đáng của Việt Nam trên các vùng biển, đảo; phê phán, phản đối hành động sai trái, phi pháp xâm phạm chủ quyền lãnh thổ, biển đảo Việt Nam; khơi dậy lòng yêu nước, ý thức chủ quyền lãnh thổ, lợi ích chính đáng của dân tộc; khẳng định đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước ta giải quyết các vấn đề trên biển bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế; quyết tâm bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc gắn với giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực để xây dựng và phát triển đất nước. Công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại trên mặt trận báo chí cũng được chú trọng, góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trên trường quốc tế; củng cố, mở rộng quan hệ của Việt Nam với các nước và tổ chức quốc tế, thúc đẩy đại đoàn kết dân tộc, mở rộng hội nhập quốc tế, thu hút đầu tư và du khách nước ngoài đến với Việt Nam; tăng cường gắn kết, vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước.

Trong bất cứ giai đoạn nào, các cơ quan báo chí cần tiếp tục nêu bật những thành quả của đất nước trên các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng, chỉnh đốn Đảng... Báo chí cần đóng vai trò cốt lõi trong xây dựng môi trường thông tin lành mạnh với dòng chủ lưu là thông tin tích cực, tạo không khí tin tưởng, phấn khởi thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Tiếp tục coi trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong các cơ quan báo chí. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc các cấp, đề cao tinh thần đại đoàn kết toàn dân. Nâng cao công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, khuyến khích đội ngũ những người làm báo không ngừng trau dồi bản lĩnh chính trị, rèn luyện phẩm chất đạo đức, phát huy tốt sứ mệnh người làm báo. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần chỉ rõ: Đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ là cuộc chiến đầy cam go, nhưng không thể không làm, vì nó liên quan đến vận mệnh của Đảng ta, chế độ ta. Quan điểm chỉ đạo của Đảng ta về báo chí cách mạng phải là vũ khí sắc bén: “kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa”1. Thực hiện, với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, tiến hành thường xuyên, liên tục ở các cấp, đồng bộ cả ở Trung ương và cơ sở. Mỗi cán bộ, đảng viên, những người làm báo phải nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình trước Đảng, trước Tổ quốc, trước Nhân dân để thực hiện trách nhiệm một cách nghiêm túc và có hiệu quả.

Một số giải pháp để báo chí phát huy hơn nữa bản chất cách mạng, là vũ khí sắc bén trong đấu tranh tư tưởng, văn hóa của Đảng

Một là, nâng cao nhận thức về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí cách mạng cho đội ngũ những người làm công tác báo chí và tuyên truyền. Nền báo chí cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập là bộ phận của công tác tư tưởng, lý luận, văn hóa của Đảng, có sứ mệnh lịch sử cao cả cùng toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị thực hiện thành công sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Bởi vậy, các tổ chức báo chí cần “chú trọng nắm bắt, định hướng dư luận xã hội, bảo đảm thống nhất tư tưởng trong Đảng, đồng thuận cao trong xã hội”2. Cùng với đó, tiếp tục đổi mới mô hình tổ chức, phương thức hoạt động của các cơ quan báo chí; đồng thời quán triệt, nâng cao nhận thức về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí cách mạng giúp những người làm báo vững vàng về tư tưởng chính trị, kiên định trước mọi thử thách, nâng cao trách nhiệm chính trị của người làm báo trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền trên các báo chí cách mạng Việt Nam. Đây là giải pháp cơ bản nhằm thực hiện thắng lợi các nghị quyết, chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị; tập trung thông tin, tuyên truyền các nhiệm vụ tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; giữ vững độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, xóa đói, giảm nghèo, cải thiện đời sống nhân dân; đẩy mạnh cải cách hành chính, phòng, chống tham ô, tham nhũng, lãng phí; mở rộng hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế; phát huy tốt vai trò là diễn đàn phản ánh, thảo luận và đề xuất, kiến nghị với Đảng, Nhà nước các biện pháp giải quyết những vấn đề phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Ba là, tăng cường đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng chính trị, văn hóa, lý luận; đấu tranh phản bác những thông tin, luận điệu sai trái của các thế lực thù địch, cơ hội chính trị chống phá Đảng, Nhà nước và sự nghiệp đổi mới của Nhân dân ta. Báo chí cách mạng cần cảnh giác, thận trọng trong xử lý thông tin, có sự nhạy cảm chính trị trước những thông tin xấu, độc, tác động tiêu cực đến nhận thức và dư luận xã hội. Tiếp tục khẳng định vị thế, chiếm lĩnh được công chúng và giữ vững được thương hiệu, vai trò, chức năng định hướng dư luận trong điều kiện các mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác trên internet đã, đang và sẽ còn phát triển rất mạnh mẽ, tác động lớn đến đời sống xã hội và cạnh tranh với báo chí cả về thông tin, tài chính, nhân lực, công chúng. Báo chí cần phải thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng, sức hấp dẫn, hiệu quả thông tin; xử lý tốt mối quan hệ giữa việc đáp ứng yêu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng với bảo đảm định hướng chính trị, tư tưởng của nội dung thông tin. Do đó, các cơ quan báo chí và những người làm báo phải nỗ lực, cố gắng, không ngừng đổi mới cả về phương thức quản lý và tác nghiệp báo chí để đưa đến công chúng những thông tin chuẩn xác, nhanh, sinh động, hấp dẫn.

Bốn là, trên cơ sở thực hiện Thông báo kết luận của Bộ Chính trị về thực hiện Đề án quy hoạch báo chí toàn quốc đến năm 2025 và các văn bản quy định của Chính phủ về quy hoạch hệ thống báo chí toàn quốc. Đây vừa là giải pháp vừa là yêu cầu các cơ quan báo chí của Đảng, Nhà nước và của lực lượng vũ trang nhân dân cần chủ động rà soát lại chức năng, nhiệm vụ, sản phẩm báo chí, khẩn trương xây dựng kế hoạch đổi mới, sắp xếp lại các cơ quan báo chí, sản phẩm báo chí theo hướng hợp lý, tinh gọn, thiết thực và hiệu quả, để báo chí thực sự là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức nghề nghiệp, là diễn đàn tin cậy của Nhân dân.

Trước yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, phát huy truyền thống vẻ vang 97 năm báo chí cách mạng Việt Nam, đội ngũ những người làm báo cả nước không ngừng rèn luyện bản lĩnh chính trị, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nêu cao đạo đức nghề nghiệp, tăng cường đoàn kết, chung sức, đồng lòng, ra sức phấn đấu xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, giàu tính chiến đấu, nhân văn vì sự phát triển của đất nước.

97 năm qua, với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, sự điều hành quản lý của Nhà nước; với ý thức thực hiện kiên quyết, đồng bộ những biện pháp đã đề ra của cơ quan báo chí, nhất định hoạt động báo chí sẽ có bước chuyển mạnh mẽ, tích cực, vững chắc, khắc phục nhanh và có hiệu quả các yếu kém, khuyết điểm để báo chí cách mạng nước ta thời kỳ mới luôn làm tròn chức năng và sứ mệnh cao cả của mình trên mặt trận chính trị, tư tưởng, văn hoá, có những đóng góp tích cực hơn nữa vào sự nghiệp đổi mới, mãi mãi là cơ quan ngôn luận, vũ khí sắc bén của Đảng Cộng sản Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Chú thích:

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H. 2021, tr.117.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H. 2021, tr.181.

Lê Huy Vịnh

Thượng tướng, TS, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Tin liên quan
Đọc nhiều
Bình luận nhiều