Hình ảnh minh họa chủng mới của virus corona bao quanh quả địa cầu chỉ khu vực châu Âu, châu Phi và châu Á. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN

Theo một bài viết đăng tải trên tạp chí Lancet Microbe, hơn 400 loài dơi có khả năng mang betacoronavirus chưa được phát hiện. Betacoronavirus là 1 trong bốn 4 của virus corona mà virus SARS-CoV-1 và SARS-CoV-2 thuộc chi này. Ba chi còn lại là alpha, gamma và delta.    

Đây là số lượng các vật chủ động vật cần theo dõi thêm được học máy (ML), một loại trí tuệ nhân tạo, xác định thông qua các mẫu trong dữ liệu mà không cần lập trình trước.

Theo ông Colin Carlson, trợ lý giáo sư nghiên cứu tại Khoa Vi sinh & Miễn dịch học, thế giới có hơn 1.400 loài dơi. Ông nêu rõ trí tuệ nhân tạo cho phép lấy dữ liệu về dơi và biến dữ liệu này thành các dự đoán cụ thể để từ đó hỗ trợ giới khoa học có thể xác định dịch SARS tiếp theo.    

Trong khi đó, Daniel Becker, Trợ lý Giáo sư tại Đại học Oklahoma và một trong những tác giả của nghiên cứu cho biết khi đại dịch COVID-19 bùng phát, các nhà nghiên cứu bắt đầu phát hiện virus ở dơi hoang dã tương tự về mặt di truyền với SARS-CoV-2. Ngay sau đó, các nhà khoa học bắt đầu xây dựng các mô hình máy tính sử dụng ML để xác định các vật chủ tiềm ẩn của mầm bệnh. Trong đó, một số mô hình dựa trên dự đoán của giới khoa học về các đặc điểm của các loài dơi như hệ sinh thái, sự tiến hóa và thậm chí là hình dạng của đôi cánh của chúng. Đây được gọi là các mô hình "dựa trên đặc điểm". Theo ông Becker, những mô hình này có tác dụng cung cấp thông tin về loài dơi nào có khả năng mang những loại virus như vậy.

Vào năm 2020, nhóm đã xây dựng  tất cả các mô hình dự báo bằng cách sử dụng dữ liệu có sẵn về betacoronavirus ở dơi. Kết quả cho thấy có gần 370 vật chủ dơi chưa bị phát hiện có mang những loại virus này. Giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2021, nhóm nghiên cứu đã tìm kiếm dữ liệu về các loài mới được xác định. Sau khi được bổ sung những thông tin này, các mô hình đã xác định thêm 47 loài dơi có khả năng mang betacoronavirus chưa được phát hiện. Nhìn chung, nhóm nghiên cứu dự đoán rằng gần 410 loài dơi có khả năng mang betacoronavirus.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng xác định các điểm nóng có khả năng là vật chủ dơi của betacoronavirus như quần đảo Malaysia, khu vực cận Sahara, châu Âu và một phần châu Mỹ.    

Với kết quả nghiên cứu nêu trên, các nhà khoa học khẳng định  bước tiếp theo là giám sát dịch bệnh, qua đó tìm kiếm, xác định được những loại virus, từ đó phát triển các loại vaccine đại chúng nhắm cụ thể các loại virus đó hoặc giám sát nguy cơ lây nhiễm sang những người sống gần dơi. Ông khẳng định đây là sự đầu tư thiết thực, có lợi cho khoa học và sức khỏe cộng đồng.

Theo Lan Phương (TTXVN)