Thị trường bán lẻ mùa Giáng sinh 2022 trở nên ảm đạm hơn. ẢNH: REUTERS

Hoạt động kinh tế toàn cầu đang trải qua một cuộc suy thoái trên diện rộng và mạnh hơn dự kiến, với lạm phát cao hơn mức từng thấy trong vài thập kỷ qua. Cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt, thắt chặt điều kiện tài chính đang diễn ra ở hầu hết các khu vực. Tăng trưởng toàn cầu được dự báo sẽ chậm lại từ 6,0% năm 2021 xuống còn 3,2% năm 2022 và dự kiến là 2,7% trong năm 2023. Trước những tín hiệu đáng buồn này, niềm tin của người tiêu dùng đang giảm và dự kiến chi tiêu, mua sắm cho Giáng sinh sẽ giảm mạnh, 2/3 số người tiêu dùng dự định chi tiêu ít hơn trong năm nay.

Theo khảo sát mới nhất của Công ty tư vấn quản trị toàn cầu McKinsey & Company về người tiêu dùng tại Vương quốc Anh, phần lớn (58%) người tiêu dùng ở quốc gia này có kế hoạch mua sắm ít hơn trong dịp Giáng sinh năm nay, 8% trong số người được hỏi dự định sẽ không mua sắm gì cả. Những người có ý định giảm chi tiêu chủ yếu ở nhóm người trẻ tuổi.

Một nghiên cứu khác của Công ty phần mềm toàn cầu Fluent Commerce thực hiện trên mẫu gồm 1000 người tiêu dùng Anh, đã theo dõi các hành vi và ý định tiêu dùng trước kỳ nghỉ lễ. Nghiên cứu này cho thấy điều kiện kinh tế hiện tại đang ảnh hưởng đến kế hoạch chi tiêu của hơn 60% người tiêu dùng. Theo dữ liệu của Fluent Commerce, gần một nửa (44%) người tiêu dùng cho biết họ có kế hoạch kết hợp mua sắm trực tuyến và tại cửa hàng, trong khi 12% sẽ mua sắm hoàn toàn tại cửa hàng, giống như năm trước. Giao hàng miễn phí cũng là một yếu tố quan trọng quyết định lựa chọn mua sắm của 79% người tiêu dùng trực tuyến tham gia khảo sát.

Do mức độ thận trọng trong chi tiêu của phần lớn người tiêu dùng cho dịp Giáng sinh này, các nhà bán lẻ cần phải nâng cao khả năng thích ứng với nhu cầu và sự thay đổi của hành vi mua sắm nếu họ muốn tối đa hóa lợi nhuận trong thời điểm này trong năm.

Người tiêu dùng nước Đức đang thắt chặt hầu bao trong mùa Giáng sinh năm nay. Hiệp hội bán lẻ HDE đưa ra dự báo doanh số bán hàng dịp này sẽ sụt giảm mạnh nhất kể từ năm 2007 do lạm phát hai con số đang đè nặng lên sức mua của người tiêu dùng Đức.

HDE cho biết với điều kiện giá đã được điều chỉnh, doanh số bán lẻ trong giai đoạn quan trọng nhất trong năm là từ tháng 11 đến tháng 12 năm nay được dự báo sẽ giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đó là một trong những dự báo đầu tiên từ một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Âu cho mùa lễ hội năm nay, đây cũng là một trong những giai đoạn khó khăn nhất khi các hộ gia đình ở Đức đang phải vật lộn với hóa đơn tiền điện và thực phẩm tăng vọt.

Cuộc khảo sát của HDE với 500 công ty bán lẻ tham gia cho thấy hơn một nửa dự đoán rằng doanh số bán hàng trong mùa Giáng sinh năm nay sẽ tồi tệ hơn năm ngoái. Mặc dù trên danh nghĩa, doanh số bán hàng dự kiến có thể tăng 5,4% so với cùng kỳ 2 tháng cuối năm ngoái nhưng doanh số này tăng bởi việc tăng giá do lạm phát. Do đó, đây vẫn là thời điểm khó khăn đối với các công ty bán lẻ ở Đức. Vào tháng 10 vừa qua, lạm phát tại quốc gia này đã tăng lên 10,4%, mức cao nhất trong khoảng 7 thập kỷ gần đây.

Sau 2 năm hoạt động bán lẻ trực tuyến tăng mạnh do đại dịch, trong năm 2022, doanh số bán hàng trực tuyến được dự báo lần đầu tiên giảm ở mức danh nghĩa là 2,3%, tương đương 7,2% theo giá trị thực.

Tuy nhiên, HDE vẫn nhìn thấy những cơ hội cho giai đoạn Giáng sinh năm nay bởi thị trường việc làm ở Đức đang có sự tăng trưởng ổn định và thực tế là 19% người tiêu dùng dự định chi hơn 300 Euro cho quà tặng. Con số này đã giảm 23% so với khung giá cao nhất của năm 2020 và 2021.

Nhiều nhà bán lẻ ở châu Âu đã và đang nỗ lực để giữ giá ở mức thấp nhằm thu hút những người tiêu dùng thiếu tiền mặt.

Một cuộc khảo sát của nhà bán lẻ Deloitte đã đưa ra được những cơ hội và thách thức đối với các nhà bán lẻ Australia trước dịp Giáng sinh năm 2022. Khảo sát cho thấy 24% nhà bán lẻ nước này cho rằng các giao dịch quan trọng trong tháng 12 năm nay sẽ giảm 37% so với năm 2013. Hơn 67% số người được hỏi cho biết kỳ vọng doanh số bán hàng tăng trưởng trong dịp Giáng sinh này, giảm so với tỉ lệ 80% trong năm ngoái. Và 58% người được hỏi cho rằng niềm tin của người tiêu dùng sẽ xấu đi trong năm 2023.

Nhiều nhà bán lẻ cho biết kỳ vọng của họ vào lợi nhuận sẽ tăng 60% trong mùa Giáng sinh. Khi các nhà bán lẻ tăng cường chuẩn bị cho thời điểm bận rộn nhất trong năm với tâm trạng lạc quan thì vẫn còn nhiều câu hỏi đặt ra về mức độ nghiêm trọng của những thách thức về chi phí sinh hoạt và lạm phát và những yếu tố này sẽ ảnh hưởng thế nào đến chi tiêu của người tiêu dùng trong thời gian mua sắm lễ hội. Mối lo ngại về những tác động từ những yếu tố trên có thể phát sinh sau Giáng sinh, theo CEO Paul Zahra của Hiệp hội các nhà bán lẻ Australia (ARA) khi các hộ gia đình đang phải đối mặt với các căng thẳng tài chính ngày càng tăng thì việc mua sắm tùy ý là một trong những điều đầu tiên mà họ muốn cắt giảm. Ông cũng lưu ý thêm rằng sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng và việc các nhà cung cấp tăng giá vẫn sẽ là một vấn đề lớn, tình trạng thiếu lao động cũng là một trong những mối quan tâm không nhỏ đối với môi trường kinh tế của Australia hiện nay.

Người Mỹ lựa chọn quà tặng Giáng sinh thiết thực hơn. ẢNH: BLOOMBERG

Tại Mỹ, lạm phát dai dẳng và giá tiêu dùng tăng 7,7% trong tháng 10 vừa qua so với một năm trước đó. Theo Dow Jones, các nhà kinh tế kỳ vọng mức tăng hàng năm là 7,9%. Về cơ bản, một giỏ hàng hóa và dịch vụ có giá 100 USD trong năm trước, nay có giá 107,70 USD. Lạm phát đã định hình lại cách người Mỹ lập ngân sách cho các nhu yếu phẩm hàng ngày cũng như những hoạt động vui chơi, giải trí. Mọi thứ từ hàng tạp hóa đến quần áo, giày dép, văn phòng phẩm… đều tăng giá. Nó cũng buộc nhiều hộ gia đình phải sử dụng tiền tiết kiệm để chi tiêu hoặc trả thêm nợ thẻ tín dụng chỉ để thanh toán cho các chi phí sinh hoạt đang ngày càng tăng. Trong năm qua, nợ thẻ tín dụng của người dân Mỹ đã tăng 100 tỷ USD, tương đương 13%, mức tăng lớn nhất trong hơn 20 năm qua. Theo dự báo từ Công ty tư vấn Deloitte, mùa Giáng sinh năm nay sẽ là một sự tương phản hoàn toàn so với hoạt động mạnh mẽ trong dịp lễ năm ngoái.

Doanh số bán lẻ có thể bị ảnh hưởng nhiều hơn do nhu cầu đối với hàng tiêu dùng lâu bền giảm. Những mặt hàng quà tặng vẫn được cho là sẽ bán chạy trong dịp Giáng sinh năm nay bao gồm quần áo, đồ chơi và thẻ quà tặng. Theo Phó Chủ tịch Công ty tư vấn Deloitte Rod Sides, chi tiêu cho các nhà hàng, hoạt động giải trí và du lịch cũng sẽ tăng lên tại thị trường Mỹ. Nhìn chung, doanh số bán hàng vẫn sẽ tăng nhưng sẽ không ấn tượng như năm ngoái. Nếu người tiêu dùng chi tiêu ít hơn cho quà tặng Giáng sinh thì sẽ có nhiều chương trình khuyến mãi được các nhà bán lẻ chào mời trong dịp lễ này.

Theo Neil Saunders - Nhà phân tích bán lẻ kiêm Giám đốc điều hành tại GlobalData Retail, lạm phát sẽ không phải là nguyên nhân chính khiến Giáng sinh năm nay trở nên ảm đạm hơn tại Mỹ. Nhưng bất kỳ sự tăng trưởng khiêm tốn trong doanh số bán hàng phần lớn đều do lạm phát thúc đẩy và doanh số bán hàng cũng sẽ không giảm tới mức âm trên hầu hết các danh mục hàng hóa.

Tặng quà vẫn sẽ là một phần quan trọng trong dịp Giáng sinh nhưng người tiêu dùng sẽ tiết kiệm và lựa chọn thiết thực hơn nhiều trong việc chi tiêu cho quà tặng. Điều đó có nghĩa là cắt giảm việc tặng quà Giáng sinh cho những người không phải là thành viên trong gia đình, chẳng hạn như đồng nghiệp hoặc bạn bè, vòng tròn tặng quà sẽ thu hẹp lại. Nếu người tiêu dùng dự định tặng ít quà hơn, họ có thể sẽ cố gắng khiến cho những món quà trở nên ý nghĩa hơn. Họ sẽ muốn đảm bảo rằng, những món quà được tặng là những thứ được mong đợi chứ không phải là những món đồ chỉ mang tính lãng phí tiền bạc. Những món quà thiết thực sẽ được người tiêu dùng ở Mỹ cân nhắc bao gồm cả việc tặng tiền mặt và thẻ quà tặng để người nhận có thể lựa chọn chính xác những gì họ muốn. Một danh mục sẽ không bị cắt giảm nhiều đó là quà tặng dành cho trẻ em bởi các bậc cha mẹ luôn cố gắng hết sức để đảm bảo con cái họ có một kỳ nghỉ Giáng sinh tuyệt vời.

Thu Anh biên dịch