Một sắc lệnh hành pháp đã được Chính quyền Tổng thống Trump cân nhắc hơn 8 tháng nay và có thể sẽ ban hành vào tháng tới. Sắc lệnh này viện dẫn Luật Quyền lực kinh tế tình trạng khẩn cấp quốc tế (IEEPA - International Emergency Economic Powers Act) cho phép Tổng thống Mỹ đưa ra những điều chỉnh thương mại nhằm phản ứng trước một tình trạng khẩn cấp đe dọa tới quốc gia.

Cụ thể, Bộ Thương mại sẽ được giao nhiệm vụ ngăn các công ty Mỹ mua thiết bị từ các nhà sản xuất thiết bị viễn thông nước ngoài bị xem là đe dọa đáng kể đến an ninh quốc gia. Sắc lệnh nhiều khả năng không nêu đích danh Huawei và ZTE, 2 trong số những công ty thiết bị mạng hàng đầu Trung Quốc. Dù vậy, Bộ Thương mại Mỹ hiểu rằng họ được chỉ thị hạn chế sử dụng sản phẩm của 2 công ty này.

Nếu được ban hành, sắc lệnh này sẽ là động thái mới nhất của Nhà Trắng nhằm “tống” Huawei và ZTE khỏi thị trường Mỹ. Trước đó, một dự luật quốc phòng được thông qua hồi tháng 8 cấm chính phủ Mỹ sử dụng thiết bị của Huawei và ZTE. Washington lâu nay cáo buộc 2 công ty này làm việc theo lệnh của Bắc Kinh và thiết bị của họ có thể được sử dụng để do thám người Mỹ - điều mà cả ZTE và Huawei đều phủ nhận. Vấn đề càng thêm cấp bách khi các nhà mạng không dây Mỹ đang tìm kiếm đối tác khi họ chuẩn bị đưa vào sử dụng mạng không dây 5G.

Tại Mỹ, những khách hàng lớn nhất của Huawei, ZTE là các nhà mạng hoạt động tại nông thôn và những công ty này lo ngại sắc lệnh sẽ buộc họ loại bỏ các thiết bị Trung Quốc đang sử dụng mà không được bồi thường. Theo các nhà mạng nhỏ, việc thay thế thiết bị đang sử dụng của Huawei và ZTE sẽ rất tốn kém. Ngoài ra, đã xuất hiện thắc mắc liệu Chính phủ có được phép buộc các nhà mạng làm như thế không.

Phản ứng trước thông tin này, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh nhận định: “Một số quốc gia đã lạm dụng và sử dụng vấn đề an ninh quốc gia mà không có bằng chứng, cũng như chính trị hóa sự trao đổi khoa học - công nghệ thông thường bằng những cáo buộc không có cơ sở, đồng thời tạo nên những trở ngại và giới hạn khác nhau. Điều này thực sự giống với việc tự đóng lại cánh cửa của chính mình cũng như cánh cửa của sự tiến bộ và công bằng”.

Thông tin trên cũng đe dọa phủ bóng các cuộc đàm phán sắp tới giữa Mỹ và Trung Quốc nhằm tìm giải pháp chấm dứt cuộc chiến thương mại. Theo trang Bloomberg, một phái đoàn Mỹ sẽ đến Bắc Kinh để hội đàm với giới chức Trung Quốc từ ngày 7.1.2019. Dẫn đầu phái đoàn Mỹ là Phó Đại diện Thương mại Jeffrey Gerrish. Cuộc gặp trong tháng tới sẽ là lần đầu tiên giới chức 2 nước đối mặt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhất trí đình chiến thương mại trong 90 ngày.

Bắc Kinh trong tuần này thông báo giảm thuế nhập khẩu đối với hơn 700 sản phẩm từ ngày 1.1.2019 trong nỗ lực mở cửa kinh tế và giảm bớt gánh nặng chi phí với người tiêu dùng trong nước. Trước đó, ông Trump đồng ý hoãn tăng thuế lên 200 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trong thời gian diễn ra đàm phán.

Ông chủ Nhà Trắng đang thúc đẩy Bắc Kinh giảm rào cản thương mại và ngăn hành vi bị Washington cáo buộc là đánh cắp tài sản trí tuệ. Trung Quốc cho đến giờ đã cam kết nối lại nhập khẩu đậu nành Mỹ và tạm thời giảm thuế trả đũa đối với ô tô Mỹ. Dù vậy, một số chuyên gia nhận định hai bên vẫn còn cách xa một thỏa thuận quy mô lớn và mang tính đột phá mà chính quyền ông Trump tìm kiếm.

Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer gần đây cảnh báo đàm phán cần đạt thành công trước hạn chót là ngày 1.3.2019, nếu không Washington sẽ áp đặt các biện pháp thuế quan mới. Tuy nhiên, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Larry Kudlow cho biết, Mỹ có thể hoãn hành động này nếu đàm phán đạt đủ tiến triển cần thiết.

Theo Đạt Quốc/Báo Đại biểu Nhân dân