Liên bang Nga và các chiến dịch bảo vệ môi trường

(Mặt trận) - Đất nước Liên bang Nga được thiên nhiên ưu ái cho một kho tài nguyên thiên nhiên phong phú. Cùng với một nền kinh tế phát triển, quốc gia này có những tác động không hề nhỏ đối với môi trường thế giới. Các biện pháp bảo vệ môi trường của Nga đã trải qua những thay đổi đáng kể kể từ khi Liên bang Xô Viết tan rã. Những hoạt động này luôn được thế giới đánh giá cao về tính hiệu quả.

Cháy rừng nghiêm trọng ở Nga (Ảnh: Amusingplanet)

Những vấn đề như hậu quả của thảm họa hạt nhân Chernobyl năm 1986, sự khô cạn của biển Aral, sự phụ thuộc của Nga vào khai thác dầu mỏ, khí đốt có ảnh hưởng lớn đến môi trường của quốc gia này. Nhận thức được những mối nguy hại đến môi trường, Chính phủ Nga đã ban hành một loạt các luật về môi trường từ năm 1991 cùng các quyền của cá nhân đối với môi trường an toàn đã được ghi nhận trong hiến pháp. Mối quan tâm về vấn đề môi trường thường xuyên được Chính phủ Nga nâng cao thông qua việc thực thi Luật Bảo vệ môi trường và tính hiệu quả của hệ thống tư pháp.

Các hoạt động giám sát và quản lý môi trường cũng được định hình lại trong suốt hơn 20 năm qua. Sự bất ổn định của một số cơ quan nhà nước trong vấn đề bảo vệ môi trường vào cuối những năm 1980, đầu 1990 đã có ảnh hưởng lớn. Ảnh hưởng đó được ghi dấu rõ ràng nhất vào năm 2000 khi Ủy ban Nhà nước có trách nhiệm về vấn đề sinh thái đã bị bãi bỏ. Các chức năng của cơ quan này đã được chuyển giao cho Bộ Tài nguyên - cơ quan trước đây chỉ tập trung chủ yếu vào phát triển tài nguyên thiên nhiên.

Những thay đổi tiếp theo của Tống thổng Putin trong những năm 2004 và 2008 là một trong những thay đổi lớn nhất về cơ cấu của các cơ quan nhà nước, nhưng không có cơ quan môi trường nào lấy lại vị thế độc lập ban đầu.

Năm 2017 được Tổng thống Nga tuyên bố là Năm môi trường của quốc gia này. Quyết định này đã thu hút sự chú ý của công chúng đối với các vấn đề môi trường, hỗ trợ bảo vệ sự đa dạng sinh thái và sinh học, củng cố an ninh sinh thái của đất nước này. Sự kiện Năm môi trường bao gồm kế hoạch hành động với hơn 600 sự kiện diễn ra trên tất cả các vùng của Nga.

Các dự án được quy hoạch và chia thành các cụm. Cụm lớn nhất, cả về số lượng và chất lượng các hoạt động, bao gồm việc triển khai hệ thống quản lý chất thải mới và các công nghệ có sẵn tốt nhất. Bên cạnh đó, theo quyết định của Ban tổ chức sự kiện, các mục tiêu chính bao gồm bảo vệ lãnh thổ tự nhiên như Baikal, bảo tồn tài nguyên nước và phát triển hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên.

Bên cạnh các sự kiện nằm trong khuôn khổ Năm môi trường, Nga còn có những thay đổi về mặt lập pháp. Những thay đổi này ảnh hưởng đến nguồn nước, lâm nghiệp và đất đai của Nga. Đây chính là lý do tại sao năm 2017 được coi là năm cải cách môi trường của Nga bởi điều này hàm ý việc tăng cường khung pháp lý trong lĩnh vực sinh thái và việc triển khai các định mức đã được phát triển trước đây.

Tổng thống Nga Putin trồng cây (Ảnh: DW)

Trong năm qua, Nga đã có những bước ngoặt lớn trong việc bảo tồn các vườn quốc gia, Khu bảo tồn thiên nhiên Vasyugansky và Ingermanland, Khu bảo tồn động vật hoang dã Liên bang Solovetsky và Novosibirsk, Khu dự trữ sinh quyển tự nhiên Caucasus. Nga tăng cường vị thế của các khu bảo tồn cũng như mở rộng việc bảo tồn cảnh quan thiên nhiên, hệ sinh thái, động thực vật quý hiếm, đồng thời thúc đẩy giáo dục bảo vệ môi trường và phát triển du lịch sinh thái kết hợp giáo dục. Trong năm vừa qua, Nga còn có kế hoạch khôi phục 800.000 ha rừng trên cả nước, bao gồm cả việc tái trồng rừng của lãnh thổ tự nhiên Baikal, nơi chịu ảnh hưởng nặng nề từ vụ cháy rừng nghiêm trọng năm 2015. Rừng già của Nga không chỉ bị đe dọa bởi việc khai thác gỗ mà còn do hỏa hoạn. Đất nước này đã mất gần 45 triệu ha rừng trong 15 năm qua. Khoảng 8 triệu ha đã bị cháy trong năm 2017. Năm 2012 là năm tồi tệ nhất ở Siberia khi có đến 17 triệu ha rừng bị mất. Có thể nói tái trồng rừng là hoạt động được tổ chức thường xuyên ở Nga. Từ học sinh, giáo viên, cầu thủ bóng đá, nhân viên văn phòng, nghị sĩ đến Tổng thống Nga đều tham gia trồng cây.

Nga sản xuất điện từ đốt rác thải (Ảnh: Sputnik)

Với sự tập trung quan tâm ngày càng tăng về vấn đề môi trường, Nga đã có bước chuyển biến đáng kể với việc đầu tư vào năng lượng tái tạo. Nga tạo ra một lượng điện đáng kể từ thủy điện nhưng vẫn còn những nguồn năng lượng tiềm năng chưa được khai thác hợp lý như năng lượng gió, mặt trời, địa nhiệt và các nguồn thủy điện khác. Phần lớn tiềm năng chưa được khai thác nằm ở Siberia và vùng Viễn Đông của Nga, cách xa các trung tâm đô thị. Nga còn có những kế hoạch đầy tham vọng về việc kết nối các nguồn năng lượng tái tạo với mạng lưới từ châu Á, vượt qua biên giới Trung Quốc. Nga khuyến khích việc kết nối, chia sẻ năng lượng tái tạo giữa các vùng xa xôi với các khu vực đông dân cư trong nước.

Bên cạnh đó, vấn đề ô nhiễm môi trường là một trong những mối lo ngại của Nga kể từ thời Xô Viết. Ô nhiễm công nghiệp đã tàn phá môi trường Nga trong nhiều thập kỷ. Ngành công nghiệp nặng và dầu khí là hai trong số những nguồn gây ô nhiễm chính của Nga, tuy nhiên đây cũng là hai ngành xương sống đối với nền kinh tế của quốc gia này. Theo ước tính của Tổ chức Môi trường Hòa bình Xanh, mỗi năm Nga thải gần 70 triệu tấn rác thải và lượng rác thải của nước này đã tăng 30% trong một thập kỷ qua. Tuy nhiên, việc phân loại rác chỉ diễn ra tại khoảng 100 trong tổng số 400 thị trấn, thành phố của Nga và phần lớn rác thải chất đống liên tục trong nhiều năm, gây ra tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng. Trước thảm họa môi trường hiện hữu, Chính phủ Nga đã thông qua dự án xây dựng 5 nhà máy sản xuất điện từ đốt rác thải. Hai nhà máy đầu tiên sẽ được khởi công xây dựng vào năm 2021 tại khu vực thủ đô Moskva. Mỗi nhà máy có khả năng xử lý 700.000 tấn rác/năm, với công suất 70 MW điện.

Ô nhiễm môi trường đe dọa hồ Baikal (Ảnh: Siberiantimes)

Trong năm qua. Chính phủ Nga cũng phân bổ khoảng 55 triệu USD nhằm thực hiện một dự án bảo vệ hồ Baikal. Nằm ở phía Đông Nam Siberia, thuộc lãnh thổ Liên bang Nga, hồ Baikal là món quà thiên nhiên mà tạo hóa ban tặng cho nước Nga. Với làn nước trong xanh xuyên tận đáy hồ, hồ Baikal còn được biết đến với cái tên “Viên ngọc xanh của Siberia” và được Tổ chức Văn hóa, Khoa học, và Giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản thế giới. Số tiền này sẽ được sử dụng trong việc nâng cấp các cơ sở xử lý nước thải của thành phố Ulan-Ude, Cộng hòa Buryatia, thuộc Liên bang Nga, ở phần hữu ngạn của hồ nước ngọt lớn nhất hành tinh này.

Dự án này thuộc Chương trình cấp Liên bang về “Bảo vệ hồ Baikal và phát triển kinh tế-xã hội vùng hồ Baikal giai đoạn 2012-2020”. Cụ thể dự án cải tạo hệ thống thoát nước sẽ tập trung giảm khối lượng nước thải chảy vào lòng hồ Baikal và cải thiện môi trường sinh thái trong thành phố Ulan-Ude.

Nga đã siết chặt các điều kiện nhằm kiểm soát hoạt động xuất khẩu gỗ, đặc biệt là các loài gỗ quý; tăng cường năng lực hoạt động của kiểm lâm, kiểm soát tốt việc khai thác rừng; xem xét đầu tư công nghệ xử lý và tái sử dụng nước thải, đặc biệt kiểm soát chặt nguồn thải; thực hiện các bước chuyển đổi sang sử dụng các loại nguyên, nhiên liệu thân thiện với môi trường, trong công nghiệp áp dụng bộ tiêu chuẩn kiểm soát khí thải. Ngoài việc áp dụng các phương pháp xử lý chất thải, Nga khuyến khích người dân sử dụng các loại vật liệu thân thiện với môi trường, đặc biệt chú ý đến tái chế chất thải; áp dụng đồng bộ các biện pháp như tăng hình phạt đối với hành vi gây ô nhiễm, sử dụng các biện pháp kinh tế “người gây ô nhiễm phải trả tiền” để buộc doanh nghiệp phải áp dụng các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm; tăng cường các hoạt động truyền thông về bảo vệ môi trường cho cộng đồng…

Hồng Nhung

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Tin liên quan
Đọc nhiều
Bình luận nhiều