1. Cơ chế giám sát việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ
Hội nghị Trung ương (HNTƯ) 6 khóa XVIII của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) chỉ rõ: “Làm tốt việc của Trung Quốc, then chốt là ở Đảng, then chốt là ở chỗ Đảng cần quản Đảng, quản trị Đảng phải nghiêm ngặt”(1). Là đảng cầm quyền, nên công tác cán bộ của ĐCSTQ có vị trí đặc biệt quan trọng. Chính vì vậy, trong quá trình cải cách, mở cửa, ĐCSTQ rất chú trọng việc đổi mới công tác cán bộ. Trong đó, việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ cũng ngày càng “khoa học hóa, dân chủ hóa và thể chế hóa”. Tuy nhiên, cơ chế giám sát việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, chẳng hạn như sự hợp tác giữa các chủ thể giám sát còn chưa tốt; khách thể giám sát chưa tự đặt mình vào sự giám sát của các chủ thể giám sát; năng lực của các cơ quan thực hiện chức năng giám sát còn nhiều hạn chế; nhấn mạnh việc “giám sát sau”, nhưng coi nhẹ “giám sát trước”; giám sát của cấp trên nhiều, nhưng sự giám sát của đồng cấp và cấp dưới lại ít; nhấn mạnh vai trò của cơ quan giám sát bên trong Đảng, nhưng lại coi nhẹ vai trò của các kênh giám sát ngoài Đảng. Chính những hạn chế trong cơ chế giám sát nói trên là nguyên nhân cơ bản dẫn đến các hiện tượng tiêu cực trong lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, như “lựa chọn và bổ nhiệm dựa vào quan hệ”, “chạy cửa sau”, “mua quan bán chức”, “bổ nhiệm người không đủ tiêu chuẩn”, “bổ nhiệm người có vấn đề”(2)...
Trước những hạn chế trong cơ chế giám sát việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, Trung Quốc đã rất chú trọng việc hoàn thiện cơ chế giám sát, với một số nội dung chủ yếu sau:
Thứ nhất, tăng cường giáo dục tư tưởng, xác lập thế giới quan và quan điểm về quyền lực một cách đúng đắn cho đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo. Tăng cường giám sát việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ phải bắt đầu từ việc tăng cường giáo dục thế giới quan, nhân sinh quan, giá trị quan và quan niệm về quyền lực cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo; đồng thời thiết lập cơ chế quản lý, giáo dục tư tưởng thường xuyên cho đội ngũ cán bộ.
Để thực hiện điều này, trong thời gian qua, Trung Quốc đã thực hiện một số biện pháp sau:
(1) yêu cầu cán bộ lãnh đạo mỗi năm một lần báo cáo việc thực hiện chức trách của mình cũng như việc rèn luyện về tư cách, đạo đức của người đảng viên; định kỳ báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ và việc thực hành liêm chính của bản thân;
(2) thực hiện thanh tra, kiểm tra cán bộ lúc đương chức và đã nghỉ hưu; chú trọng việc nắm tình hình và thông tin từ nhiều kênh khác nhau để kịp thời nhắc nhở cán bộ lãnh đạo;
(3) thực hiện chế độ bồi dưỡng không định kỳ cho cán bộ lãnh đạo, trong đó một phương thức quan trọng là tổ chức lớp bồi dưỡng để cán bộ lãnh đạo nghiên cứu một số tình huống trong thực tế về vi phạm kỷ luật đảng, về tham nhũng..., qua đó người học có thể rút ra được bài học cần thiết cho bản thân mình;
(4) tăng cường giáo dục tính đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại hệ thống trường Đảng.
Hiện nay, việc giáo dục tính đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong hệ thống trường Đảng được đặc biệt coi trọng, với thời gian chiếm trên 50% thời gian đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
Thứ hai, điểm then chốt trong xây dựng Đảng nói chung, trong công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ nói riêng là xây dựng và hoàn thiện thể chế. HNTƯ 3 khóa XVIII của ĐCSTQ chỉ rõ: “Mục tiêu tổng thể của công cuộc cải cách toàn diện và theo chiều sâu chính là hoàn thiện và phát triển chế độ xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, thúc đẩy hiện đại hóa quản trị quốc gia”(3).
Để thúc đẩy hiện đại hóa quản trị quốc gia, ĐCSTQ đã đề ra bốn phương lược tổng thể, đó là “xây dựng xã hội khá giả toàn diện, cải cách chiều sâu một cách toàn diện, quản trị nhà nước theo pháp luật một cách toàn diện và quản trị đảng nghiêm ngặt toàn diện”.
Từ sau HNTƯ 3 khóa XVIII đến nay, ĐCSTQ đã ban hành nhiều nghị quyết về xây dựng Đảng. Với nhận thức coi “thể chế như “lồng sắt” để kiểm soát quyền lực”, ĐCSTQ đã sửa đổi và ban hành một loạt quy định, như Chuẩn tắc tự giác liêm khiết; Điều lệ xử lý kỷ luật; Điều lệ chế độ trách nhiệm; Một số chuẩn tắc về sinh hoạt chính trị trong Đảng trong tình hình mới, Điều lệ giám sát trong đảng.
Đồng thời, ĐCSTQ cũng đã lãnh đạo Nhà nước xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp luật, cũng như tăng cường việc thực thi pháp luật. Đáng chú ý là trong Điều lệ giám sát trong đảng được thông qua tại HNTƯ 6 khóa XVIII (10-2016) đã có những quy định cụ thể nhằm tăng cường việc giám sát trong Đảng. Điều lệ khẳng định, “giám sát trong đảng không có vùng cấm”, “sự tin tưởng và tín nhiệm không thể thay thế cho giám sát”; “đối tượng trọng điểm của giám sát trong đảng là cơ quan lãnh đạo của đảng, cán bộ lãnh đạo của đảng nhất là người đứng đầu”(4). Điều lệ đã có những quy định cụ thể về hoạt động giám sát của Trung ương Đảng, của cấp ủy đảng, của Ủy ban kiểm tra kỷ luật, của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên. Đồng thời nhấn mạnh sự kết hợp giữa giám sát trong đảng với giám sát từ bên ngoài đảng. Nhìn chung, Điều lệ giám sát trong đảng được ban hành đã từng bước khắc phục được những “lỗ hổng” trong công tác giám sát, trong đó có việc giám sát việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ. Có thể khái quát việc đổi mới cơ chế giám sát đối với công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ ở Trung Quốc hiện nay thành một số phương diện sau đây:
Thứ ba, hoàn thiện quy định về các khâu trong quá trình lựa chọn, bổ nhiệm cán bộ và tăng cường giám sát đối với các khâu trong công tác cán bộ. Quá trình lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ ở Trung Quốc bao gồm các khâu như: đề xuất dân chủ (giới thiệu cán bộ), khảo sát và đánh giá của tổ chức đối với người được giới thiệu, thảo luận quyết định và bổ nhiệm... Tuy nhiên, do trước đây các quy định về các khâu còn thiếu hoặc chưa cụ thể nên việc thực hiện còn nhiều hạn chế. Vì lẽ đó, trong những năm qua, ĐCSTQchú trọng việc bổ sung, hoàn thiện các quy định về các khâu trong việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ theo hướng cụ thể hơn, khả thi hơn. Những bổ sung, hoàn thiện này gồm:
(1) đề ra và thực thi quy định về công khai thông tin trong công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, để đảm bảo sự giám sát của quần chúng nhân dân đối với việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ. Theo đó, các cơ quan có thẩm quyền phải thông qua các phương thức khác nhau, trong đó có qua các phương tiện truyền thống đại chúng để công khai với người dân về đối tượng hoặc trường hợp dự định bổ nhiệm vào vị trí nào đó.
(2) hoàn thiện một bước các quy định liên quan đến hoạt động khảo sát, đánh giá cán bộ trước khi bổ nhiệm. Thực hiện tốt việc khảo sát và đánh giá cán bộ trước khi bổ nhiệm là một yêu cầu đặc biệt quan trọng để ngăn ngừa hiện tượng bổ nhiệm cán bộ “có vấn đề”, bổ nhiệm cán bộ “không đảm bảo tiêu chuẩn”, việc hoàn thiện các quy định về vấn đề khảo sát, đánh giá cán bộ trước khi bổ nhiệm ở Trung Quốc tập trung vào các khía cạnh, như:
- Xây dựng phương án khảo sát, đánh giá cán bộ chặt chẽ, đưa ra các quy định đầy đủ, cụ thể về nội dung, trình tự, phạm vi, phương pháp khảo sát và đánh giá; căn cứ từ yêu cầu để xác định hợp lý thành viên tham gia tổ khảo sát và đánh giá;
- Quy định trách nhiệm liên đới của tổ khảo sát và đánh giá nhằm đề cao trách nhiệm các thành viên trong quá trình khảo sát và đánh giá cán bộ.
- Chú trọng việc khảo sát, đánh giá một cách tổng hợp, kết hợp giữa khảo sát, đánh giá trước khi bổ nhiệm với khảo sát, đánh giá hàng ngày, trong đó coi trọng việc khảo sát và đánh giá hàng ngày; coi trọng những thông tin phản ánh của nhân dân và các cơ quan kiểm tra, thanh tra trong quá trình khảo sát và đánh giá. Đặc biệt coi trọng việc xác minh, làm rõ những trường hợp mà quần chúng và dư luận có những ý kiến khác nhau;
- Đổi mới phương thức và mở rộng phạm vi đánh giá. Việc đánh giá trước khi bổ nhiệm đổi mới theo hướng cụ thể hơn, toàn diện hơn và nhiều cấp độ hơn. Việc đánh giá và khảo sát không chỉ dừng lại ở công việc hàng ngày, mà bao gồm sinh hoạt hàng ngày và quan hệ xã hội của cán bộ; không chỉ đánh giá, khảo sát cán bộ trong làm việc, mà bao gồm cả ngoài thời gian làm việc;
- Coi trọng việc khảo sát, đánh giá cán bộ thông qua hồ sơ, tài liệu có liên quan của cán bộ đó.
(3) cụ thể hóa tiêu chuẩn lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ. Kiên trì tiêu chuẩn kết hợp giữa “đức” và “tài”, trong đó lấy “đức” làm ưu tiên. Đặc biệt coi trọng việc đánh giá đạo đức của cán bộ, dùng tiêu chuẩn như thế nào để chọn người, chọn người như thế nào, có đặt đạo đức lên vị trí hàng đầu hay không được xác định là một biểu hiện thể hiện tính tiên tiến của đảng và cũng là vấn đề quyết định sự hưng thịnh của một chính đảng.
(4) thiết lập cơ chế khảo sát, đánh giá liên tục đối với cán bộ lãnh đạo. Theo đó, thông qua việc đánh giá, khảo sát thường ngày, trong nhiệm kỳ, cuối nhiệm kỳ, hàng năm và từ báo cáo về tình hình thực thi nhiệm vụ của cán bộ để nắm bắt đầy đủ tình hình về cán bộ lãnh đạo. Thực hiện chế độ sát hạch cuối năm, tiến hành nhắc nhở đối với trường hợp đạt hiệu quả chưa cao trong công việc hoặc có vấn đề này vấn đề khác cần điều chỉnh.
(5) thiết lập và thực thi chế độ truy cứu trách nhiệm trong lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. ĐCSTQ đã ban hành nhiều quy định, điển hình là “Quy định về truy cứu trách nhiệm trong công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ”, và đặc biệt, Điều lệ chế độ trách nhiệm, ban hành tháng 6-2016 đã có những quy định về việc truy cứu trách nhiệm trong lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ. Theo đó, việc truy cứu trách nhiệm sẽ được tiến hành khi người có trách nhiệm lựa chọn, bổ nhiệm cán bộ sai phạm trong việc này, bất kể người đó là ai, đương chức hay đã nghỉ hưu. Cơ chế truy cứu trách nhiệm này là một biện pháp quan trọng góp phần ngăn ngừa hiện tượng lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ “có vấn đề”, không đủ tiêu chuẩn vào các vị trí và chức vụ quan trọng trong hệ thống chính trị.Một trong những mục đích của việc ban hành Điều lệ về chế độ trách nhiệm trong đảng chính là: “ngăn ngừa việc lựa chọn và bổ nhiệm người thiếu sự khảo sát và đánh giá, bổ nhiệm người không đủ tiêu chuẩn; dùng chế độ trách nhiệm để thực hiện trách nhiệm, thúc đẩy quản đảng trị đảng nghiêm ngặt toàn diện”.
(6) tăng cường giám sát người đứng đầu tập thể lãnh đạo - người có quyền lực và vai trò rất lớn trong việc quyết định các vấn đề của tổ chức. Trong lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, dễ xuất hiện hiện tượng người đứng đầu tập thể lãnh đạo “độc đoán”, “chuyên quyền”; “lấn át” các thành viên khác trong tập thể lãnh đạo. Do vậy, việc hoàn thiện cơ chế giám sát đối với người đứng đầu tập thể lãnh đạo việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ được tiến hành theo hướng:
- Tăng cường giám sát đối với hành vi, việc làm của người đứng đầu, thực hiện nghiêm việc truy cứu trách nhiệm đối với những sai phạm trong lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ của người đứng đầu;
- Xác định trách nhiệm liên đới của các thành viên khác trong tập thể lãnh đạo khi các thành viên trong tập thể lãnh đạo thiếu trách nhiệm trong giám sát, gây hậu quả trong lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ.
Thứ tư, hoàn thiện cơ chế vận hành quyền lực. Việc hoàn thiện cơ chế vận hành quyền lực được Trung Quốc thực hiện theo hướng:
1) Thiết lập cơ chế thích hợp và khoa học để làm cho cấp trưởng và cấp phó, cấp trên và cấp dưới và các cơ quan thực thi một cách đúng đắn quyền lực của mình, đảm bảo sự thống nhất giữa quyền lực và trách nhiệm với phương châm: “có quyền tất yếu phải có trách nhiệm, sử dụng quyền lực phải chịu sự giám sát”, khắc phục tình trạng “có trách nhiệm nhưng không có quyền lực hoặc có quyền nhưng không có trách nhiệm”.
2) hoàn thiện thể chế để đảm bảo tính công khai của quá trình vận hành quyền lực cũng như làm cho quyền lực luôn nằm trong trạng thái được kiểm soát.
3) thiết lập cơ chế chế ước quyền lực. Với nhận thức cơ chế chế ước quyền lực chặt chẽ là yếu tố cốt lõi đảm bảo quyền lực vận hành theo pháp luật, Trung Quốc đã có những cải cách nhằm chế ước sự lạm dụng quyền lực, chú trọng việc chế ước và kiểm soát đối với những lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng, làm cho cán bộ lãnh đạo các cấp sử dụng quyền lực một cách hợp pháp, sử dụng quyền lực một cách có trách nhiệm và sử dụng quyền lực vì nhân dân.
4) thiết lập cơ chế giám sát quyền lực chặt chẽ. Thể chế giám sát quyền lực được hoàn thiện theo hướng phát huy sức mạnh của nhiều kênh và nhiều chủ thể giám sát, tức kết hợp một cách hữu cơ giữa giám sát trong đảng với giám sát của các cơ quan chuyên ngành, giám sát của quần chúng, của dư luận...
Thứ năm, nâng cao hiệu quả giám sát, chú trọng những vấn đề sau:
1) tăng cường sự phối hợp giữa các chủ thể giám sát. Theo đó, bên cạnh việc tăng cường hoạt động giám sát của các cơ quan chuyên ngành, chú trọng việc phát huy vai trò giám sát của nhân dân với quá trình lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ. Đồng thời, coi trọng việc lắng nghe ý kiến của cơ quan lập pháp, Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân, các đoàn thể nhân dân và các đảng phái dân chủ. Đặc biệt, Trung Quốc rất coi trọng việc phát huy vai trò giám sát của báo chí đối với công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ. Để phát huy tốt vai trò của báo chí và dư luận trong hoạt động giám sát việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, các địa phương và cơ quan đã thường xuyên thông báo tới các cơ quan báo chí về những vấn đề có liên quan đến công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ.
2) coi trọng vai trò mang tính quyết định của “ý dân” trong giám sát. ĐCSTQ cho rằng, chỉ có phát huy sức mạnh giám sát của quần chúng nhân dân đối với việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, mới có thể bảo đảm chất lượng và hiệu quả giám sát. Do đó, trong các khâu của công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, nhiều địa phương và cơ quan rất chú trọng đến việc bảo đảm “quyền được biết” của nhân dân, tôn trọng ý kiến nhân dân và lắng nghe ý kiến của nhân dân.
Để phát huy vai trò giám sát của quần chúng nhân dân, nhiều địa phương, cơ quan đã thực hiện tốt việc công khai thông tin để đảm bảo “quyền được biết” của quần chúng nhân dân đối với các trường hợp dự kiến sẽ bổ nhiệm; đồng thời thông qua nhiều phương thức “thuận tiện, an toàn và hiệu quả” để tiếp nhận các ý kiến, kiến nghị và phản ánh của người dân đối với trường hợp dự định bổ nhiệm;
3) đảm bảo tính liên tục của quá trình giám sát (giám sát trước, trong và sau). Giám sát ngay từ đầu đối với việc giới thiệu cán bộ (ứng viên), giám sát tư cách của ứng viên, quy trình giới thiệu ứng viên, tính hợp lý về mặt tiêu chuẩn của ứng viên. Trong giai đoạn khảo sát, đánh giá đối với ứng viên, hoạt động giám sát tập trung vào việc giám sát các thành viên của tổ khảo sát, giám sát tính chân thựccủa nội dung khảo sát, đánh giá, giám sát tính hợp pháp của trình tự khảo sát và đánh giá, giám sát tính khách quan của kết quả giám sát;
4) tăng cường xử lý trách nhiệm đối với cơ quan thực hiện chức năng giám sát. Theo đó, đối với cơ quan có trách nhiệm giám sát nhưng không thực hiện tốt hoạt động giám sát hoặc thiếu trách nhiệm sẽ bị truy cứu và xử lý trách nhiệm; ở mức độ nhẹ thì phê bình, nhắc nhở, ở mức độ nặng thì xử lý theo kỷ luật đảng và truy cứu trách nhiệm pháp luật. Thực hiện tốt hoạt động giám sát thì có sự ghi nhận, biểu dương và khen thưởng xứng đáng cả về vật chất và tinh thần.
Thứ sáu, thiết lập cơ chế vận hành quyền lực đảm bảo sự phối hợp và chế ước lẫn nhau giữa ba quyền: quyền quyết định, quyền thực thi và quyền giám sát. Trong giám sát việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, Trung Quốc rất chú trọng việc thiết lập và kiện toàn cơ chế chế ước quyền lực. Thông qua việc phân phối hợp lý quyền quyết định, quyền thực thi và quyền giám sát để bảo đảm việc thực thi một cách độc lập các chức năng quyết định, thực thi và giám sát của bộ phận khác nhau; hình thành kết cấu quyền lực vừa có sự phân công, vừa có sự phối hợp và chế ước lẫn nhau. Điều này làm cho quyết định được đề ra trở nên khoa học hơn, việc thực thi quyết định hiệu quả hơn và giám sát hiệu lực hơn, hạn chế đến mức thấp nhất hiện tượng lạm dụng quyền lực.
2. Một số kinh nghiệm, gợi mở
Từ nghiên cứu về hoàn thiện cơ chế giám sát đối với việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ của Trung Quốc, bước đầu rút ra một số kinh nghiệm sau:
Một là, cần tăng cường giáo dục quan niệm về quyền lực và tính đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Có quan điểm đúng đắn về quyền lực, đề cao tính đảng là một yêu cầu để đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo biết sử dụng quyền lực vì lợi ích của nhân dân, sử dụng quyền lực một cách có trách nhiệm. Do đó, cần tăng cường giáo dục để làm cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý có nhận thức đúng về quyền lực, mục đích sử dụng quyền lực và phương thức sử dụng quyền lực; đồng thời tăng cường giáo dục tính Đảng cho cán bộ, đảng viên, nhất là giáo dục tính đảng cho đội ngũ cán bộ trong hệ thống trường đảng. Cần mở các lớp bồi dưỡng về liêm chính và thực hành liêm chính cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo.
Hai là, hoàn thiện thể chế là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng đảng hiện nay. Theo đó, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế về kiểm soát và giám sát quyền lực trong đảng, cũng như hoàn thiện thể chế về xử lý kỷ luật, chế độ trách nhiệm, giám sát trong đảng...
Ba là, thực hiện công khai thông tin về công tác cán bộ, nhất là thông tin đối với trường hợp hoặc đối tượng dự định bổ nhiệm, nhằm tăng cường sự tham gia giám sát của người dân đối với công tác cán bộ.
Bốn là, tiếp tục hoàn thiện các quy định liên quan việc đánh giá cán bộ trước khi bổ nhiệm, các quy định về tiêu chuẩn cán bộ, cũng như trách nhiệm của tổ chức và người đứng đầu trong việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ.
Năm là, kết hợp thực hiện tốt giám sát trong đảng với giám sát ngoài đảng đối với việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ. Để thực hiện tốt điều này, vấn đề mấu chốt là thực hiện tốt “quyền được biết” của đảng viên cũng như “quyền được biết” của nhân dân về những vấn đề có liên quan đến việc lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ.
Sáu là, nâng cao năng lực của các cơ quan kiểm tra, giám sát chuyên ngành với phương châm “muốn rèn thép, búa phải cứng”; thực hiện nghiêm chế độ trách nhiệm đối với các cơ quan thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát chuyên ngành; đồng thời đặc biệt coi trọng việc giám sát đối với hành vi, việc làm của người đứng đầu cũng như việc thực hiện nghiêm chế độ trách nhiệm của người đứng đầu.
ThS. Nguyễn Trọng Hòa
NCS, Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc
Theo Tạp chí Xây dựng Đảng
_____________
Tài liệu tham khảo:
(1) ĐCSTQ: Văn kiện Hội nghị trung ương 6 khóa XVIII, http://theory.people.com.cn/n1/2016/1210/c40531-28939539.html, truy cập ngày 22/12/2016.
(2) Ban Tổ chức Trung ương ĐCSTQ: Thông báo về mấy vấn đề nổi bật trong công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, http://www.jinan.gov.cn/art/2015/6/25/art_162_223890.html, truy cập ngày 22/12/2016.
(3) ĐCSTQ: Văn kiện Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương khóa XVIII, http://news.xinhuanet.com/house/tj/2013-11-14/c_118121513.htm, truy cập ngày 22/12/2016.
(4) ĐCSTQ: Điều lệ về giám sát trong Đảng, http://cpc.people.com.cn/n1/2016/1103/c64387-28830241.html, truy cập ngày 22/12/2016.
(5) Lý Nguyên Triều:Kiên trì dân chủ, công khai và cạnh tranh thúc đẩy cải cách chế độ nhân sự cán bộ, Tạp chí Nghiên cứu xây dựng Đảng, số 11, năm 2009, tr. 14-20.
(6) Lý Quốc Hoa: Nâng cao trình độ khoa học hóa của công tác lựa chọn và bổ nhiệm cán bộ, Tạp chí Nghiên cứu xây dựng Đảng, năm 2009, tr. 45 – 47.
Nguồn: lyluanchinhtri.vn