Châu Á nổi tiếng là nơi có giờ làm việc kéo dài nhất trên thế giới. Ảnh: EPA-EFE

New World Development, một trong những nhà tuyển dụng lớn nhất của Hong Kong (Trung Quốc), gần đây đã giới thiệu mô hình làm việc 4 ngày rưỡi một tuần để hỗ trợ người lao động duy trì sự cân bằng lành mạnh giữa công việc và cuộc sống. Nhờ đó, New World Development trở thành nhà phát triển bất động sản lớn đầu tiên ở thành phố này giảm giờ làm việc mà không cắt lương.

Với hơn 10.000 nhân viên, công ty công nghệ Kakao của Hàn Quốc đang lên kế hoạch thí điểm về thời gian làm việc linh hoạt và ngắn hơn. Trong khi đó tại Nhật Bản, Hitachi đã cho phép 15.000 công nhân sắp xếp lịch trình làm việc thành 4 ngày một tuần.

Đây chỉ là một vài sáng kiến tại nơi làm việc đang được triển khai ở châu Á, khi ngày càng có nhiều công ty trên toàn thế giới tìm cách cải thiện sức khỏe của nhân viên, cũng như nhìn nhận lại ý nghĩa của năng suất lao động trong môi trường làm việc hiện đại.

Nhưng tại khu vực nổi tiếng với việc lao động nhiều giờ nhất trên thế giới như châu Á, một số nhà phê bình cho rằng các kế hoạch như vậy có thể không khả thi, nếu như chính phủ và người sử dụng lao động không ban hành nhiều chế độ bảo hộ lao động hơn.

Các nhân viên văn phòng ra ngoài trong giờ nghỉ ăn trưa tại quận trung tâm ở Singapore. Ảnh: AFP

Bà Anis Hidayah, người đứng đầu tổ chức phi chính phủ Migrant Care ở Indonesia về thúc đẩy quyền của người lao động nhập cư, cho biết lợi ích từ mô hình một tuần làm việc bốn ngày phụ thuộc rất nhiều vào việc thực hiện nó và liệu người lao động có đạt được năng suất tương đương trong thời gian ngắn hơn hay không.

“Điều này sẽ ảnh hưởng đến người lao động như thế nào và liệu nó có làm tăng hay giảm năng suất hay không là rất quan trọng”, bà nói. Mặc dù ý tưởng này là tốt trên thực tế, nhưng có thể khó triển khai đối với tất cả các hình thức công việc khác nhau. 

Bà Hidayah lưu ý: “Trong nhiều lĩnh vực, người lao động đã làm việc hơn 8 giờ mỗi ngày, đặc biệt là ở Đông Nam Á, ví dụ như các nước như Malaysia và Singapore. Có lẽ trong các lĩnh vực như sản xuất tại nhà máy, một tuần làm việc bốn ngày vẫn có thể thực hiện được, nhưng tôi không dám chắc về nhưng công việc khác, chẳng hạn như người giúp việc gia đình”. 

Và chiến dịch này sẽ chẳng góp ích gì khi thời gian làm việc kéo dài được quy định cụ thể trong luật.

Ở Hàn Quốc, việc người sử dụng lao động yêu cầu nhân viên làm việc 52 giờ một tuần là hợp pháp - con số này đã giảm so với 68 giờ vào năm 2018. Ở Malaysia, một tuần làm việc nên đủ 48 giờ, nhưng thực tế lại rất khác.

Tại Malaysia, nhiều người phải đối mặt với áp lực làm thêm giờ. Ảnh: Reuters

“Chắc chắn một tuần làm việc bốn ngày sẽ giúp người lao động cân bằng giữa công việc và cuộc sống”, bà Sivaranjani Manickam, người đứng đầu Cục Người lao động thuộc Đảng Xã hội Malaysia, cho biết.

Theo bà, mặc dù luật pháp ở Malaysia hiện nay quy định rằng giờ làm việc có nghĩa là 8 giờ mỗi ngày và 48 giờ mỗi tuần, nhưng trên thực tế, nhiều người lao động đang làm việc 12 giờ một ngày và 84 giờ mỗi tuần. Vậy kế hoạch một tuần làm việc bốn ngày có thể thực sự hiệu quả trong thực tế không?
Bà Manickam lưu ý thêm rằng người lao động có nguy cơ mất việc làm nếu từ chối làm thêm giờ. “Bạn chỉ được tuyển dụng nếu bạn sẵn sàng làm việc 12 giờ mỗi ngày. Đây là tình hình ở Malaysia”, bà nhán mạnh. 

Một cuộc khảo sát với 6.000 công nhân trên khắp Đông Nam Á của Milieu Insight vào tháng 2 chỉ ra rằng đa số người lao động hưởng ứng giảm thời gian làm việc trong một tuần.

Khoảng 2/3 (67%) số người tham gia khảo sát - đến từ Singapore, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Philippines và Indonesia - cho biết một tuần làm việc ngắn hơn sẽ mang lại cho họ sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, trong khi 64% nói rằng họ sẽ có nhiều thời gian hơn để dành cho những người thân yêu. Gần một nửa (48%) cho biết họ sẽ có nhiều thời gian hơn để sáng tạo và nảy sinh ý tưởng, trong khi 45% cho biết điều đó sẽ làm tăng năng suất của họ.

Nhưng một số chuyên gia châu Á đã có kinh nghiệm làm việc tại các văn phòng của phương Tây và ở các trung tâm làm việc cường độ cao của châu Á như Hong Kong và Singapore, đã bày tỏ nghi ngờ về tính khả thi của kế hoạch tuần làm việc ngắn hơn, nếu như không có sự thay đổi lớn về quyền lao động.

Công nhân đình công vì các hành vi lao động không công bằng ở Boston, Massachusetts. Ảnh: Bloomberg

Bà Adrianna Tan, giám đốc người Singapore quản lý sản phẩm tại San Francisco (Mỹ) cho biết người lao động ở Mỹ có ý thức về quyền lợi của họ hơn người lao động ở châu Á.

“Mỹ không phải là thiên đường của người lao động và chắc chắn không nơi nào phát triển quyền của người lao động như ở Bắc Âu, nhưng nó vẫn tốt hơn những gì tôi đã trải nghiệm khi làm việc ở Singapore,” bà nói.

Bà Tan quan sát thấy rằng người lao động ở Mỹ có kiến thức tốt hơn về các chính sách lao động và họ coi trọng sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống hơn so với ở Singapore. 

Tuy nhiên, xu hướng này đã bắt đầu thay đổi đối với một số người lao động, đặc biệt là kể từ khi xu hướng việc làm từ xa gia tăng do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy các công ty tìm kiếm những phương thức làm việc linh hoạt.

Năm ngoái, tập đoàn PropertyGuru ở Đông Nam Á, có hơn 1.600 nhân viên với 30 quốc tịch khác nhau, đã triển khai chương trình “Future of work” tại Malaysia và Singapore cho phép nhân viên làm việc trong môi trường kết hợp và tự chọn giờ làm việc của họ. PropertyGuru sẽ mở rộng chương trình này ở khắp các văn phòng Đông Nam Á khác theo điều kiện nới lỏng chống dịch ở từng nước. 

“Future of work” cho phép người lao động lựa chọn giữa làm việc bốn ngày một tuần hoặc chín ngày trong hai tuần. Nhân viên có thể làm việc toàn thời gian trong ít ngày hơn mà vẫn hưởng đủ tiền lương, miễn là phù hợp với yêu cầu công việc của họ và được người quản lý đồng ý. Ngoài ra còn có chương trình làm việc bán thời gian cho phép nhân viên làm việc ít ngày và ít giờ hơn trong tuần để hưởng lương theo tỷ lệ.

Bà Lauren Huntington, nhà chiến lược về giải pháp trải nghiệm của nhân viên tại công ty phần mềm Qualtrics của Mỹ, cho biết các nhà tuyển dụng cuối cần nhận ra rằng những gì nhân viên thực sự mong muốn là lịch làm việc linh hoạt để phù hợp với nhu cầu cuộc sống của họ.

“Càng ngày, chúng tôi càng thấy mọi người đưa ra các quyết định nghề nghiệp và tìm kiếm sự thỏa mãn trong công việc của họ bằng cách làm việc cho các tổ chức thực sự hiểu và đáp ứng nhu cầu của họ, cũng như khiến họ cảm thấy đó là nơi mình thuộc về”, bà Huntington được dẫn lời trong một báo cáo kèm theo khảo sát của Qualtric về thái độ của người Singapore đối với một tuần làm việc bốn ngày.

Cuộc thăm dò ý kiến trực tuyến với hơn 1.000 nhân viên cho thấy 64% nhân viên toàn thời gian ở Singapore muốn có khung giờ làm việc linh hoạt hơn, áp đảo tỷ lệ 36% người muốn giảm bớt một ngày làm việc trong tuần.

TTXVN