Cần tăng cường quyền làm chủ của phụ nữ (Ảnh: Security Industry)
Trên khắp thế giới, còn quá nhiều phụ nữ và trẻ em gái dành nhiều giờ mỗi ngày cho những công việc gia đình, thông thường nhiều hơn gấp đôi số giờ nam giới làm việc nhà. Họ chăm sóc con cái, anh chị em, các thành viên lớn tuổi trong gia đình, đối phó với bệnh tật mà người thân có thể gặp phải và quản lý ngôi nhà. Trong nhiều trường hợp, sự phân chia công việc không đồng đều này là do bất lợi tương đối trong xã hội, nơi mà phụ nữ và nam giới được định vị trong nền kinh tế về những kỹ năng họ có để làm việc và nơi họ sẽ làm việc.
Vào tháng 6 vừa qua, Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ đã công bố Báo cáo “Tiến bộ của phụ nữ thế giới 2019-2020: Các gia đình trong một thế giới đang thay đổi”. Được gắn vào các dữ liệu toàn cầu, phân tích và nghiên cứu các trường hợp cụ thể, báo cáo đã vẽ ra một bức tranh về sự đa dạng của các gia đình trên toàn cầu và đưa ra các khuyến nghị để hỗ trợ luật pháp và chính sách đáp ứng nhu cầu của tất cả các thành viên gia đình, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái.
Báo cáo cho thấy tuổi kết hôn trung bình đã tăng ở tất cả các khu vực và tỷ lệ sinh giảm. Phụ nữ nói chung đã nâng cao được quyền tự chủ về kinh tế. Trên toàn cầu có 38% hộ gia đình là các cặp vợ chồng và con cái; 27% khác là gia đình mở rộng, bao gồm những người thân khác. Các gia đình có mẹ đơn thân chiếm 8% số hộ gia đình, trong đó phụ nữ làm các công việc được trả lương, nuôi con và làm việc nhà. Các gia đình đồng giới ngày càng xuất hiện nhiều hơn ở tất cả các khu vực. Nghiên cứu lưu ý rằng phụ nữ tiếp tục tham gia vào thị trường lao động với số lượng lớn nhưng việc kết hôn và làm mẹ làm giảm tỷ lệ này, nó cũng đi kèm với việc giảm thu nhập và các lợi ích đi kèm.
Một nửa số phụ nữ đã kết hôn (25-54 tuổi) và 2/3 số phụ nữ độc thân đang tham gia vào lực lượng lao động trong khi có đến 96% đàn ông đã kết hôn tham gia vào lực lượng lao động. Thực tế cho thấy phụ nữ tiếp tục làm công việc chăm sóc gia đình và làm việc tại nhà nhiều gấp 3 lần so với nam giới.
Nếu như thế giới không vận động thì việc phân chia công việc không đồng đều dường như không có hồi kết. Một khung cảnh tương lai quen thuộc trên thế giới có thể tưởng tượng ra đó là vai trò của nữ giới trong nền kinh tế và xã hội sẽ vô cùng “yếu ớt”.
Phụ nữ ngày càng thể hiện nhiều vai trò hơn trong xã hội (Ảnh: Politico)
Trong một thế giới thay đổi, vai trò của phụ nữ cũng thay đổi. Họ có thể được tiếp xúc với nhiều ngành nghề khác nhau, được khuyến khích đưa ra những lựa chọn vượt ra khỏi những lựa chọn truyền thống như công việc trong ngành công nghiệp, nghệ thuật, dịch vụ công cộng, khoa học - kỹ thuật và nông nghiệp hiện đại. Chúng ta cần thay đổi ngay từ những ngày đầu trẻ em gái được đến trường, để chúng thấy ước mơ về tương lai của con gái không hề chịu sự thiệt thòi so với con trai. Điều này cần được điều chỉnh trong việc nuôi dạy con cái, các chương trình giảng dạy, hệ thống giáo dục - đào tạo, các kênh truyền thông mà trẻ em tiếp xúc hàng ngày như TV, quảng cáo, giải trí.
Để thay đổi vai trò của mình trong môi trường lao động, phụ nữ và trẻ em gái phải sẵn sàng là một phần của cuộc cách mạng kỹ thuật số. Mặc dù hiện nay, chỉ có 18% bằng cấp về khoa học máy tính được trao cho nữ giới nhưng chúng ta đang chứng kiến một sự thay đổi đáng kể ở phụ nữ trên toàn thế giới tham gia vào các môn khoa học STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học). Nếu phụ nữ muốn cạnh tranh thành công với nam giới trong những công việc đòi hỏi kỹ năng và kỹ thuật cao thì họ cần tham gia học tập, nghiên cứu trong những lĩnh vực trên. Hiện nay mới chỉ có 25% lực lượng lao động kỹ thuật số là lao động nữ.
Vai trò của phụ nữ tại nơi làm việc cần được nâng cao (Ảnh: Susana Rinderle Consulting)
Để vai trò của phụ nữ tại nơi làm việc được nâng cao, đòi hỏi những nỗ lực có mục tiêu của các chính phủ nhằm thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào đời sống kinh tế, sự hỗ trợ của các cơ quan, đoàn thể, đặc biệt là tổ chức Công đoàn và Hội Phụ nữ. Theo ước tính của Liên hợp quốc, những tiến bộ của phụ nữ trong bình đẳng giới có thể thúc đẩy GDP toàn cầu thêm 12 nghìn tỷ USD vào năm 2025. Để phụ nữ ngày càng có vai trò quan trọng hơn trong xã hội, đòi hỏi một sự tập trung vào việc loại bỏ nạn phân biệt đối xử đối với phụ nữ, khuyết tật, tuổi già và chủng tộc. Bất bình đẳng về thu nhập theo giới tính trung bình ở mức 23% nhưng con số này đã tăng lên 40% đối với phụ nữ Mỹ gốc Phi. Tại châu Âu, phụ nữ cao tuổi có khả năng sống trong nghèo đói cao hơn 37% so với đàn ông cao tuổi. Những đóng góp của phụ nữ làm việc trong các khu vực phi chính thức cũng cần được ghi nhận và bảo vệ.
Mặc dù còn có những trở ngại đáng kể nhưng phụ nữ làm việc trong các doanh nghiệp nhỏ ở các cộng đồng đang phát triển không chỉ là huyết mạch gia đình mà còn có thể tạo thành một nền tảng kinh tế cho thế hệ tương lai. Vai trò của phụ nữ trong lực lượng lao động ở thành thị và nông thôn đã mở rộng theo cấp số nhân trong những thập kỷ gần đây.
Trong hơn 60 năm qua, chúng ta đã chứng kiến một sự thay đổi rõ rệt trong nhu cầu và nguyện vọng của phụ nữ. Phụ nữ mong muốn ngày càng ít tham gia vào công việc nội trợ và chăm sóc trẻ em, và ngày càng mở rộng sự tham gia của họ vào các lĩnh vực khác trong xã hội.
Thế giới biến động, vai trò của phụ nữ cần thay đổi (Ảnh: Future Worlds)
Đồng thời, thế giới đang hướng tới sự bình đẳng lớn hơn, ngày càng nhiều phụ nữ đảm nhận vai trò và trách nhiệm trước đây chỉ dành cho đàn ông. Công nghệ cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp giải phóng thời gian cho phụ nữ. Giống như tã lót và sữa bột trẻ em là những sáng kiến hỗ trợ to lớn cho các bà mẹ, các giải pháp trí tuệ nhân tạo mới nổi sẽ giảm gánh nặng về công việc nội trợ.
Không có gì lạ khi phụ nữ hòa nhập hoàn toàn vào thế giới siêu kết nối. Khi thế giới trở nên phụ thuộc lẫn nhau hơn, đòi hỏi sự can thiệp của phụ nữ. Phụ nữ có khả năng tiếp thu nhiều thay đổi và đương đầu với những thách thức dài hạn. Đây là một phẩm chất xuất phát từ khả năng tự nhiên của nữ giới.
Đàn ông và phụ nữ cũng khác nhau về thái độ đối với thất bại trong cuộc sống. Sự hoàn thiện lẫn nhau về phẩm chất của 2 giới chính là chìa khóa để xây dựng một xã hội lành mạnh trong kỷ nguyên mới.
Sự hòa nhập của phụ nữ trong vai trò lãnh đạo xã hội và các hệ thống khác trong đời sống đang trở nên cần thiết. Các phẩm chất của phụ nữ đang mở rộng từ gia đình đến xã hội. Những biến đổi cần thiết này giúp tăng cường vai trò của phụ nữ trong một thế giới đầy biến động.
Tại Việt Nam, nhận thức về địa vị phụ nữ trong xã hội, gia đình, cơ quan và nhà trường còn chuyển biến chậm. Định kiến xã hội, đề cao vai trò của nam giới và chính tâm lý e ngại, tự ti của phụ nữ vẫn khiến họ chịu nhiều thiệt thòi. Chưa kể đến đội ngũ lao động nữ hiện nay phần lớn là lao động đơn giản, trình độ tay nghề thấp, lương thấp, việc làm không ổn định.
Để thích nghi với tình hình mới, các chính sách dành cho phụ nữ phải được xây dựng trên nền tảng bình đẳng, tạo cơ hội bình đẳng về việc làm, quy hoạch, thăng tiến, tuổi nghỉ hưu, tạo cơ hội cho phụ nữ được lựa chọn và quyết định những vấn đề liên quan đến chính mình. Ngoài ra, cần phải tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như giáo dục chuyển đổi nhận thức, ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông hiện đại vào công tác chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái, chú trọng giáo dục, dạy nghề, đào tạo kỹ năng chuyên môn và kỹ năng lãnh đạo cho phụ nữ…
Bên cạnh đó, cần tích cực nắm bắt, tận dụng xu thế, các cơ hội mới của hợp tác, liên kết quốc tế, cũng như việc thực hiện các cam kết quốc tế liên quan của nước ta, nhằm tạo thêm động lực cho thực hiện bình đẳng giới trong nước, gắn phong trào, hoạt động của phụ nữ, hội phụ nữ với công tác hội nhập, phát triển bền vững của Việt Nam.
Hồng Nhung biên dịch
()