Hiện nay, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam có trên 9,9 triệu hội viên; Hội Sinh viên Việt Nam có hơn 1,2 triệu hội viên; Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam có gần 9.000 hội viên; Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam có trên 80.000 hội viên; tỷ lệ tập hợp thanh niên đạt 53,34%. Ngay trong từng đối tượng, lực lượng thanh niên, tổ chức Đoàn, Hội cũng không ngừng củng cố, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động trên cơ sở phát huy vai trò nòng cốt chính trị của Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Thanh niên.
Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp
5 năm qua, Trung ương Đoàn hỗ trợ các dự án khởi nghiệp sáng tạo, đã có hơn 400 nhóm khởi nghiệp liên hệ, tìm kiếm sự hỗ trợ từ trung tâm này. Với các hoạt động hưởng ứng Năm Quốc gia khởi nghiệp, các chương trình của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã mang lại nhiều kết quả cụ thể.
Đồng hành với thanh niên lập nghiệp, khởi nghiệp là chương trình lớn của Trung ương Đoàn trong nhiệm kỳ 5 năm tới, với mục tiêu hỗ trợ vay vốn 10.000 tỷ đồng cho thanh niên làm kinh tế, hỗ trợ 1.000 dự án khởi nghiệp sáng tạo của thanh niên. Những thanh niên khởi nghiệp thành công, nhờ những hỗ trợ thiết thực, sẽ giúp được cho rất nhiều người khác trong cộng đồng.
Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2015" do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam thành lập Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp. Qua đó, Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp đóng vai trò nòng cốt, “đầu tàu” dẫn dắt, định hướng cho thanh niên trong vấn đề khởi nghiệp, từ định hướng, tư vấn khởi nghiệp tới tìm kiếm nguồn vốn đầu tư cho ý tưởng, hay “đầu ra” cho các ý tưởng xuất sắc.
Với ba nhóm đối tượng được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Trung ương Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam tập trung hỗ trợ, chương trình đưa ra từng hướng giải quyết cụ thể hơn, như: khối đối tượng thanh niên nông thôn, tập trung vào các nguồn vốn giải quyết việc làm của Chính phủ do Trung ương Đoàn quản lý nguồn vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội và mô hình tài chính vi mô phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, các nguồn vốn khác huy động từ doanh nghiệp. Đối với sinh viên, sự hỗ trợ được tập trung vào các nguồn vốn khởi nghiệp từ Quỹ Đầu tư khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Trung ương Đoàn, các tỉnh, thành đoàn và các doanh nghiệp thành đạt. Còn đối với doanh nhân trẻ là nguồn vốn ưu đãi từ ngân hàng, quỹ đầu tư mạo hiểm và liên kết với các doanh nhân thành đạt, các tổ chức quốc tế.
Các nội dung, giải pháp được chương trình đặt ra
1. Tổ chức các hoạt động truyền thông về khởi nghiệp: tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức và tinh thần về khởi nghiệp, lập nghiệp cho thanh niên và cộng đồng; xây dựng chương trình truyền thông, tư vấn, hướng nghiệp, khởi nghiệp, lập nghiệp; biểu dương, tôn vinh các cá nhân và tập thể tiêu biểu.
2. Tìm kiếm và phát triển ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp trong sinh viên: hình thành cơ sở dữ liệu về ý tưởng khởi nghiệp; tham gia xây dựng, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp trong thanh niên, sinh viên. Kết nối ý tưởng khởi nghiệp với các nhà đầu tư tiềm năng; tổ chức sàn giao dịch ý tưởng khởi nghiệp (thường xuyên kết nối thông tin, công bố trên sàn đầu tư nhằm “đấu giá”, giới thiệu, kết nối các “địa chỉ” khởi nghiệp; là kênh “thông tin tổng hợp”, phản ánh kết quả chương trình thanh niên khởi nghiệp cả nước; đảm bảo các chức năng của sàn giao dịch, đầu tư khởi nghiệp đúng theo các quy định). Thiết lập mạng lưới liên kết giữa các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu, chuyên gia… thông qua việc thành lập Hội đồng chuyên gia tư vấn hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, nhằm hỗ trợ thanh niên trong hợp tác, trao đổi thông tin, kiến thức và kỹ năng; hỗ trợ các ý tưởng khởi nghiệp khả thi của thanh niên; kêu gọi các nguồn vốn, tổ chức hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp; khuyến khích thành lập các câu lạc bộ khởi nghiệp trong các trường đại học, cao đẳng, các cơ sở Đoàn, Hội.
3. Tư vấn, hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp: cung cấp những kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp, khởi sự doanh nghiệp và lập nghiệp cho thanh niên, sinh viên, doanh nhân trẻ. Trung ương Đoàn đã thành lập và ra mắt Trung tâm hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp để trợ giúp, tư vấn và hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp một cách thiết thực, hiệu quả và chuyên nghiệp. Phối hợp tổ chức các khóa đào tạo khởi sự doanh nghiệp trong thanh niên (tập trung đối tượng thanh niên có nhu cầu); các khóa đào tạo nâng cao năng lực kinh doanh cho các doanh nghiệp mới khởi nghiệp; đào tạo về chuyển giao công nghệ, thương mại hóa, sở hữu trí tuệ…; hướng dẫn thành lập các mô hình “Vườn ươm thanh niên khởi nghiệp” ở cấp tỉnh. Trung ương Đoàn xây dựng thí điểm mô hình “Vườn ươm thanh niên khởi nghiệp” hoặc “Công viên khởi nghiệp”; định kỳ 6 tháng/lần tổ chức các buổi đối thoại, diễn đàn gặp gỡ giữa doanh nhân trẻ và thanh niên khởi nghiệp với lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước để hỗ trợ chính sách cho thanh niên khởi nghiệp theo từng chuyên đề riêng, như: đầu tư, thuế, pháp luật, đào tạo, công nghệ, hợp tác quốc tế…
4. Xây dựng chương trình hỗ trợ vốn cho thanh niên khởi nghiệp: thành lập Quỹ Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp của Trung ương Đoàn; kết nối các nguồn vốn quĩ đầu tư mạo hiểm của các tổ chức tài chính vi mô hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp. Tìm kiếm mối quan hệ hợp tác với các tổ chức phi chính phủ hợp pháp trong nước và quốc tế, các quỹ đầu tư hỗ trợ khởi nghiệp, như: “Quỹ đầu tư mạo hiểm”, “Quỹ đầu tư thiên thần” để hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp và xây dựng các doanh nghiệp.
5. Kiến nghị chính sách khởi nghiệp đối với thanh niên: nghiên cứu, đánh giá quá trình thực hiện chính sách hiện hành đang được áp dụng để tham mưu, kiến nghị các cơ quan chức năng ban hành, bổ sung các chính sách nhằm hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp đối với thanh niên; Hàng năm, tiến hành sơ kết chương trình thanh niên khởi nghiệp để đề xuất với Chính phủ, các bộ, ngành xem xét, ban hành một số chính sách đặc thù, nhằm hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp.
Quá trình hội nhập của đất nước giúp thanh niên được tiếp xúc với nhiều nền văn hóa, sự tiến bộ của nhân loại, các loại hình sáng tạo mới, sự tiến bộ của các nước trên các lĩnh vực khoa học công nghệ, internet đã rút ngắn khoảng cách giữa thanh niên Việt Nam và thanh niên thế giới, xóa bỏ mọi rào cản, khoảng cách địa lý và ranh giới quốc gia. Quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và các nước ngày càng được mở rộng, lĩnh vực hợp tác đa dạng, từ đó tạo tiền đề thuận lợi cho thanh niên phát triển các ý tưởng và hoài bão. Sự va chạm và tiếp cận với những cái mới, những cái tiến bộ mở ra cho thanh niên những cơ hội mới về nghề nghiệp, việc làm.
Sự đóng góp của thanh niên vào “hệ sinh thái khởi nghiệp” dù nhỏ hay to thì đều là những điều đáng quý. Trong thời điểm hiện tại và những năm tiếp theo, môi trường để thanh niên khởi nghiệp là hết sức thuận lợi.
Mặt trận đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp
Cụ thể hóa cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động, Trung ương Đoàn chỉ đạo tiếp tục triển khai phong trào“Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới” và Đề án “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tham gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2013 - 2020” theo Quyết định phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ. Các cấp bộ đoàn tập trung đăng ký, đảm nhận, thực hiện một số nội dung trọng tâm, như: tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn; hỗ trợ thanh niên làm kinh tế, ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất và đời sống sinh hoạt nông thôn; giữ gìn vệ sinh môi trường; tham gia xây dựng đời sống văn hóa. Đoàn viên, thanh niên cả nước đóng góp hàng triệu ngày công tham gia xây dựng, sửa chữa hơn 31.500 km đường giao thông, 61.999 km kênh mương nội đồng, 2.820 nhà văn hóa, 5.255 nhà nhân ái, nhà bán trú dân nuôi. Hiện nay, cả nước có 356 hợp tác xã thanh niên và 1.199 tổ hợp tác thanh niên phát triển kinh tế. Doanh thu bình quân của 1 hợp tác xã đạt 3.560 triệu đồng/năm; lợi nhuận bình quân 1 hợp tác xã đạt 980,5 triệu đồng/năm. Doanh thu bình quân của 1 tổ hợp tác đạt 920 triệu đồng; lợi nhuận bình quân 1 tổ hợp tác đạt 288,6 triệu đồng/năm. Tổng số thành viên của hợp tác xã, tổ hợp tác thanh niên trên toàn quốc là 10.344 đoàn viên, thanh niên. Tổng số lao động thường xuyên trong hợp tác xã, tổ hợp tác là 10.716 người.
Phong trào “Tuổi trẻ tham gia xây dựng văn minh đô thị” được tổ chức theo phương thức lựa chọn nội dung, tổ chức thực hiện theo từng đợt cao điểm, hoặc chiến dịch, gắn liền với yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm của từng địa phương. Các cấp bộ đoàn tập trung đảm nhận các công trình, phần việc thanh niên tham gia đảm bảo trật tự an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, giữ gìn cảnh quan đô thị, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư và nếp sống văn hóa trong thanh thiếu nhi.
Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam phát động thực hiện cuộc vận động “Thanh niên Việt Nam đồng hành cùng hàng Việt Nam” với nhiều nội dung được triển khai tốt như: chương trình truyền thông “Thanh niên Việt Nam tự hào hàng Việt Nam”; lễ ký kết “Doanh nhân trẻ Việt Nam đồng hành cùng hàng Việt Nam, góp phần đưa đất nước vượt qua suy thoái kinh tế”; tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng Giải thưởng Sao vàng đất Việt; Giải thưởng Sao đỏ, tuyên dương Doanh nhân trẻ khởi nghiệp xuất sắc. Nhiều mô hình, giải pháp sáng tạo trong cách thức triển khai, thực hiện cuộc vận động đã được phát hiện và nhân rộng.
Bên cạnh đó, tổ chức Đoàn, Hội phát động thực hiện nhiều chương trình, cuộc vận động, phong trào hành động cách mạng tham gia phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng đất nước. Đặc biệt là các phong trào “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” trong thanh niên đã mang lại kết quả toàn diện, bao quát các lĩnh vực công tác đoàn và phong trào thanh niên, được cấp ủy, chính quyền các cấp và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao; các phong trào thi đua học tập, rèn luyện trong thiếu niên, nhi đồng. Trung ương Đoàn đã tham mưu giới thiệu 6 công trình, giải pháp sáng tạo khoa học - công nghệ gửi Ban chỉ đạo Sách vàng Sáng tạo Việt Nam do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì. 6 công trình này đã được vinh danh tại các buổi lễ công bố Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2016 (ngày 29/8/2016), năm 2017 (ngày 28/8/2017).
Hướng tới xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp năng động
Chính phủ đã chọn năm 2016 là Năm Quốc gia khởi nghiệp và đang triển khai những chính sách nhằm hỗ trợ tối đa cho khởi nghiệp. Coi khởi nghiệp là đột phá để thực hiện 3 nhiệm chiến lược. Coi kết quả các chương trình khởi nghiệp là thước đo thành công của Chính phủ kiến tạo.“Thanh niên sáng tạo khởi nghiệp” là chủ đề công tác năm 2017 của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, nhằm tạo lập môi trường thuận lợi, thúc đẩy, hỗ trợ thanh niên trong quá trình khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; cổ vũ, khuyến khích tinh thần, từng bước đáp ứng nhu cầu chính đáng của thanh niên.
Để khơi dậy tinh thần và ý tưởng khởi nghiệp, một trong những giải pháp mà Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đưa ra là phát động cuộc thi Sáng tạo khởi nghiệp sinh viên “Start - Up Idea 2016”. Cuộc thi chính thức phát động ngày 16/10/2016 tại Đại học Quốc gia Hà Nội, được coi là sân chơi mới cho sinh viên Việt Nam trong việc phát huy khả năng sáng tạo, đổi mới và thực hiện các ý tưởng khởi nghiệp, quá đó “tập dượt” cho quá trình lập nghiệp sau khi ra trường.
Xây dựng “hệ sinh thái khởi nghiệp” cần sự chung tay, chung sức và đồng lòng của các cấp, các ngành. Với sức trẻ và lòng nhiệt huyết, Đoàn Thanh niên sẽ có những đóng góp tích cực vào hệ sinh thái ấy, thúc đẩy chương trình Quốc gia khởi nghiệp nói chung và chương trình Thanh niên khởi nghiệp nói riêng có những bước tiến mới, thành tựu mới.
Nguyễn Kim Quy
Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam