Tổng nguồn vốn sự nghiệp năm 2024 (gồm kế hoạch năm 2022 và năm 2023 kéo dài) tỉnh được giao 1.684.886,9 triệu đồng, giải ngân 107.768,1 triệu đồng, đạt tỷ lệ 6,4% tổng kế hoạch, trong đó vốn Kế hoạch năm 2022 và năm 2023 kéo dài là 883.408,9 triệu đồng (ngân sách Trung ương là 879.655,9 triệu đồng; ngân sách địa phưng là 3.753 triệu đồng), đã giải ngân 102.409,2 triệu đồng, đạt tỷ lệ 11,6%;  Kế hoạch ngân sách Trung ương năm 2024 được giao giao 801.478 triệu đồng, giải ngân 5.358,9 triệu đồng, đạt tỷ lệ 0,7%.

Theo Báo cáo của Ủy ban nhân dân tỉnh tính đến tháng 10/2024 tỉnh đã đầu tư 259 danh mục dự án cơ sở hạ tầng thiếu yếu (điện, đường giao thông, trường học, nhà văn hóa cộng đồng, thủy lợi, nước sinh hoạt...); giao vốn cho các huyện triển khai lập 05 dự án để phê duyệt hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị và 60 dự án để phê duyệt hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng; Đầu tư xây dựng 21 danh mục dự án trường học, trong đó có 06 trường dân tộc nội trú và 15 trường phổ thông dân tộc bán trú/trường có học sinh bán trú; Tổ chức 35 lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc với 3.715 lượt học viên tham gia. Hỗ trợ đào tạo nghề cho 2.196 lao động; mua sắm máy móc, trang thiết bị đào tạo cho 2 trường trung cấp; tuyên truyền, tư vấn, tập huấn nâng cao năng lực cho hơn 10.000 lượt người; chỉnh sửa 04 bộ chương trình đào tạo trình độ trung cấp, sơ cấp; tổ chức 04 đoàn hướng nghiệp gắn kết giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp cho hơn 200 học sinh; hỗ trợ lao động học nghề, ngoại ngữ để đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cho 34 lao động; tổ chức các phiên giao dịch việc làm; xây dựng 04 phóng sự tuyên truyền về chính sách hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người dân tộc thiểu số và đặc thù vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tăng từ 48,7% năm 2020 lên 51% đầu năm 2024 (tăng 2,3%).

Cụ thể, với Dự án 1:  Kế hoạch vốn năm 2024 nguồn ngân sách Trung ương là 96.332,5 triệu đồng: vốn đầu tư phát triển 40.622,5 triệu đồng; vốn sự nghiệp 55.710 triệu đồng. Đã giải ngân: vốn đầu tư phát triển là 10.410,5 triệu đồng, đạt 25,6% kế hoạch; vốn sự nghiệp là 586 triệu đồng, đạt 1,1% kế hoạch.

Kế hoạch vốn năm 2022 và năm 2023 kéo dài với Ngân sách Trung ương là 47.937,9 triệu đồng: vốn đầu tư phát triển 10.068,9 triệu đồng; vốn sự nghiệp 37.869 triệu đồng. Đã giải ngân: vốn đầu tư phát triển là 2.675,2 triệu đồng, đạt 26,5% kế hoạch; vốn sự nghiệp là 6.541 triệu đồng, đạt 17,2% kế hoạch. Vốn sự nghiệp ngân sách địa phương đối ứng là 3.753 triệu đồng, chưa giải ngân.

Vốn đầu tư phát triển: Có 02 đơn vị giải ngân đạt tỷ lệ trên 50% kế hoạch (huyện Tân Kỳ, huyện Quỳ Châu); 03 đơn vị giải ngân đạt tỷ lệ từ trên 20% đến 50% kế hoạch (huyện Con Cuông, huyện Anh Sơn, huyện Quế Phong); 03 đơn vị giải ngân đạt tỷ lệ dưới 20% kế hoạch (huyện Kỳ Sơn, huyện Tương Dương, huyện Quỳ Hợp). Vốn sự nghiệp: Có 01 đơn vị giải ngân đạt tỷ lệ trên 50% kế hoạch (huyện Thanh Chương); 02 đơn vị giải ngân đạt tỷ lệ từ trên 20% đến 50% kế hoạch (huyện Tương Dương, huyện Quỳ Hợp); 07 đơn vị giải ngân đạt tỷ lệ dưới 20% kế hoạch (huyện Kỳ Sơn, huyện Con Cuông, huyện Anh Sơn, huyện Tân Kỳ, huyện Quế Phong, huyện Quỳ Châu, huyện Nghĩa Đàn).

Với nguồn vốn được cấp năm 2024 tỉnh Hỗ trợ nhà ở, xây dựng 01 căn nhà theo phong tục tập quán của địa phương, định mức xây dựng 01 căn nhà cấp 4 đảm bảo 3 cứng (nền cứng, khung - tường cứng, mái cứng). Tỉnh thực hiện hỗ trợ cho 86 hộ. Đến nay các huyện đã rà soát, phê duyệt đối tượng các hộ gia đình thụ hưởng. Đã xây dựng hoàn thành 45 căn nhà, đang xây dựng 30 căn nhà, và 11 hộ chuẩn bị khởi công xây dựng.

Hỗ trợ đất sản xuất: Định mức hỗ trợ 22,5 triệu đồng/hộ; kế hoạch năm 2024 hỗ trợ 725 hộ dân của 04 huyện (Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông và Quế Phong). Đến nay, các địa phương đang rà soát, phê duyệt đối tượng để thực hiện; Nước sinh hoạt tập trung: Đầu tư xây dựng công trình nước tập trung theo dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Ưu tiên cho người dân vùng thường xuyên xảy ra hạn hán, vùng đặc biệt khó khăn, vùng cao chưa có nguồn nước hoặc thiếu nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Bố trí đầu tư 27 danh mục dự án nước sinh hoạt tập trung. Đến nay các công trình đang triển khai thực hiện; Hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán: hỗ trợ để mua sắm trang bị hoặc xây dựng bể chứa nước phục vụ sinh hoạt của hộ gia đình. Định mức hỗ trợ là 03 triệu đồng/hộ; kế hoạch hỗ trợ năm 2024 là 7.030 hộ. Đến nay, các huyện đã xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện.

 Hỗ trợ chuyển đổi nghề: Định mức hỗ trợ tối đa 10 triệu đồng/hộ; kế hoạch hỗ trợ năm 2024 là 3.462 hộ. Đến nay, các huyện đã xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai thực hiện Chương trình, còn gặp không ít khó khăn, vướng mắc, tiến độ triển khai thực hiện các Dự án, Tiểu dự án của Chương trình còn chậm, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn thấp, đặc biệt là vốn sự nghiệp; tính đến thời điểm báo cáo mới đạt 20,5% tổng kế hoạch (vốn đầu tư đạt 43,7% kế hoạch; vốn sự nghiệp đạt 6,4% kế hoạch). Có một số nội dung chưa thực hiện được, việc đề xuất lựa chọn, phê duyệt danh mục dự án đầu tư hiệu quả chưa cao, phải điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi (đến nay các sở ngành, các huyện xin điều chuyển vốn sự nghiệp còn lại do không còn đối tượng, khó thực hiện, giải ngân thấp là 521.383 triệu đồng).Khó khăn trong thực hiện Dự án 1: Đất ở, đất sản xuất đối với các huyện Tương Dương, Kỳ Sơn chủ yếu đất chưa được cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao đất sản xuất cho hộ gia đình, dẫn đến các huyện khó triển khai thực hiện.

Nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong giải ngân vốn thực hiện Chương trình, thực hiện Nghị quyết số 111/2024/QH15 ngày 18/01/2024 của Quốc hội. Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 16/2024/NQ-HĐND ngày 29/8/2024 thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong quản lý, tổ chức thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2024 - 2025: giao 02 huyện (Kỳ Sơn, Quế Phong) thực hiện cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, hiện nay các huyện đang triển khai thực hiện;  tỉnh đang rà soát để điều chỉnh nguồn vốn sự nghiệp từ dự án thành phần không còn đối tượng hỗ trợ hoặc không đủ điều kiện để giải ngân theo quy định hoặc có tỷ lệ giải ngân thấp để bổ sung dự toán thực hiện cho các dự án thành phần khác của Chương trình, hiện nay nhu cầu điều chỉnh giảm 592.021 triệu đồng.

Hoàng Nhung