Vĩnh Phúc nâng cao đời sống đồng bào DTTS (Ảnh: Báo Dân tộc và Phát triển)

Thực hiện Chương trình, tỉnh Vĩnh Phúc đã tích cực chỉ đạo và lồng ghép các nguồn lực từ nhiều chương trình, đề án khác nhau. Tỉnh cũng đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích đồng bào dân tộc phát huy nội lực, tập trung phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đồng thời, Vĩnh Phúc luôn chú trọng đến công tác an sinh xã hội cho đồng bào thiểu số, tập trung vào việc tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ công cộng, hỗ trợ sản xuất thông qua các chính sách vay vốn ưu đãi, hỗ trợ lãi suất và đảm bảo việc làm. Tỉnh cũng đã đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng tại các địa phương, góp phần nâng cao điều kiện sống và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội cho vùng đồng bào DTTS. Đặc biệt, trong khuôn khổ Dự án 1 của Chương trình, tỉnh đã chú trọng vào giải quyết các vấn đề cấp bách như tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt, nhằm đảm bảo đời sống ổn định và bền vững cho đồng bào thiểu số trên địa bàn.

Kế hoạch số 42/KH-UBND ngày 20/02/2024 của UBND tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện Chương trình năm 2024 được triển khai trên địa bàn 11 xã, thị trấn vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh. Các xã này thuộc các khu vực III, II và I theo Quyết định 861/QĐ-TTg ngày 4/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ, gồm các xã Đạo Trù, Bồ Lý, Yên Dương, Minh Quang, Hồ Sơn, Đại Đình, Hợp Châu (huyện Tam Đảo); Trung Mỹ (huyện Bình Xuyên); Ngọc Thanh (thành phố Phúc Yên); Quang Yên (huyện Sông Lô); Quang Sơn (huyện Lập Thạch).

Đối với Dự án 1 nhằm giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt, tỉnh Vĩnh Phúc đã đề ra các nội dung thực hiện cụ thể. Tỉnh hỗ trợ trực tiếp đất ở cho 8 hộ chưa có đất, đồng thời giải quyết thủ tục chia tách, hợp thức hóa và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở cho 241 hộ. UBND cấp huyện chủ trì rà soát quỹ đất ở tại các xã, thị trấn và quyết định giao đất ở cho các hộ này, đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và phù hợp với điều kiện địa phương. Việc giao đất sẽ đi kèm với phương án làm nhà ở để tránh tình trạng các hộ có đất nhưng không có nhà.

Tại các khu vực có quỹ đất, UBND huyện sẽ cập nhật vào quy hoạch sử dụng đất và đầu tư hạ tầng kỹ thuật với mức tối thiểu 100 triệu đồng/hộ. Đối với các khu vực không có quỹ đất, tỉnh sẽ hướng dẫn sắp xếp theo hình thức xen ghép hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Trường hợp người dân tự mua đất, UBND cấp xã sẽ lập danh sách để huyện phê duyệt hỗ trợ với mức tối thiểu 44 triệu đồng/hộ.

Hiện nay, do tỉnh không còn quỹ đất sản xuất, nên thay thế hỗ trợ đất sản xuất bằng các hình thức khác như đào tạo nghề và hỗ trợ chuyển đổi nghề với mức tối đa 10 triệu đồng/hộ. Ngoài ra, 150 hộ sẽ được vay vốn tín dụng ưu đãi với hạn mức không quá 100 triệu đồng/hộ để phát triển sản xuất, kinh doanh.

Về nước sinh hoạt, tỉnh Vĩnh Phúc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng hệ thống nước sạch theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế. Các dự án này sẽ tập trung vào các xã vùng DTTS và miền núi, đồng thời tỉnh cũng xem xét cải tạo và nâng cấp các công trình cấp nước hiện có.

Tổng nhu cầu vốn năm 2024 cho Dự án 1 là 17.955 triệu đồng, trong đó ngân sách huyện chiếm 2.955 triệu đồng và Ngân hàng Chính sách xã hội cung cấp vốn vay tín dụng 15.000 triệu đồng.

Tỉnh đã phân công Sở Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo, hướng dẫn về thủ tục đất đai; Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chỉ đạo về đào tạo nghề; và Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chịu trách nhiệm về nước sạch.

Ngoài ra, Mặt trận Tổ quốc tỉnh Vĩnh Phúc đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát quá trình thực hiện dự án, đảm bảo các chính sách hỗ trợ được triển khai đúng đối tượng và mang lại hiệu quả thực tế. Mặt trận cũng đồng hành với các ban, ngành trong việc tuyên truyền, vận động người dân tham gia tích cực vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời phản ánh các nguyện vọng, khó khăn của bà con để kịp thời điều chỉnh kế hoạch, góp phần xây dựng cuộc sống ổn định và bền vững cho đồng bào DTTS.

Trong năm 2024, kế hoạch đầu tư Dự án 1 tại tỉnh Vĩnh Phúc sẽ được triển khai tại nhiều địa phương khác nhau. Tại huyện Tam Đảo, bao gồm các xã Đạo Trù, Bồ Lý, Yên Dương, thị trấn Đại Đình, Hồ Sơn, Hợp Châu và xã Minh Quang, dự án hỗ trợ đất ở cho 213 hộ, đào tạo nghề cho 55 người, chuyển đổi nghề cho 34 hộ, cấp vốn tín dụng ưu đãi cho 112 hộ và xây dựng 7 công trình nước sinh hoạt. Tại huyện Bình Xuyên, xã Trung Mỹ sẽ nhận hỗ trợ đất ở cho 1 hộ, chuyển đổi nghề cho 3 hộ, cấp vốn tín dụng ưu đãi cho 14 hộ và xây dựng 1 công trình nước sinh hoạt. Huyện Lập Thạch, với xã Quang Sơn, được hỗ trợ đất ở cho 7 hộ, chuyển đổi nghề cho 2 hộ, cấp vốn tín dụng ưu đãi cho 6 hộ và xây dựng 1 công trình nước sinh hoạt. Huyện Sông Lô, tại xã Quang Yên, sẽ nhận hỗ trợ đất ở cho 28 hộ, đào tạo nghề cho 19 người, chuyển đổi nghề cho 10 hộ, cấp vốn tín dụng ưu đãi cho 15 hộ và xây dựng 1 công trình nước sinh hoạt. Cuối cùng, thành phố Phúc Yên, tại xã Ngọc Thanh, sẽ được hỗ trợ cấp vốn tín dụng ưu đãi cho 3 hộ và xây dựng 1 công trình nước sinh hoạt.

Theo Ban Dân tộc tỉnh Vĩnh Phúc, để đạt được mục tiêu trên, UBND tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể, chỉ đạo các huyện và thành phố như Tam Đảo, Bình Xuyên, Phúc Yên, Lập Thạch và Sông Lô căn cứ vào quỹ đất và hạn mức đất ở của từng địa phương để tiến hành giao đất cho các đối tượng có nhu cầu. Tại các địa bàn có điều kiện về đất đai, các địa phương đã được chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ cải tạo mặt bằng, xây dựng hạ tầng kỹ thuật để cấp đất ở cho các hộ dân. Ở những nơi quỹ đất hạn chế, chính quyền sẽ bố trí cho người dân ổn định chỗ ở bằng cách thực hiện các phương án như xen ghép, chia tách hoặc hợp thức hóa, đảm bảo quy định pháp luật và phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.

Đối với các hộ gia đình có nhu cầu chia tách, hợp thức hóa hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất và xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, UBND cấp huyện sẽ bố trí kinh phí để hỗ trợ người dân làm thủ tục.

Về đất sản xuất, do tỉnh Vĩnh Phúc không còn quỹ đất để giao trực tiếp cho các hộ dân, việc hỗ trợ sẽ được thực hiện thông qua các hình thức đào tạo nghề, dạy nghề và cho vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh. Tỉnh đặt mục tiêu đến hết năm 2025 sẽ hoàn thành việc đào tạo nghề cho 515 người có nhu cầu và hỗ trợ vay vốn tín dụng ưu đãi cho 317 hộ nhằm phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, từ đó nâng cao thu nhập và phát triển kinh tế bền vững.

Ngoài việc giải quyết tình trạng thiếu đất ở và đất sản xuất, tỉnh Vĩnh Phúc còn tích cực triển khai các dự án thành phần khác của Chương trình nhằm tạo sinh kế cho người dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững tại vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong năm 2023, Ban Dân tộc tỉnh đã phối hợp với các cơ quan liên quan hỗ trợ 159 trường hợp vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội với tổng dư nợ 15 tỷ đồng. Ngoài ra, tỉnh đã bố trí 2,5 tỷ đồng từ ngân sách cho công tác tuyên truyền, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của vùng đồng bào DTTS, gắn với phát triển du lịch, và 1,6 tỷ đồng cho các chương trình chăm sóc sức khỏe, nâng cao thể trạng, phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ em DTTS.

Nhờ triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ, đời sống của đồng bào DTTS tại Vĩnh Phúc đã được cải thiện đáng kể. Thu nhập bình quân đầu người vùng đồng bào DTTS và miền núi đạt 54 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 1,3%, và 100% các địa phương đã có đường ô tô cứng hóa đến trung tâm xã, cùng với đó là hệ thống điện lưới đã phủ sóng toàn bộ khu vực.

Tỉnh Vĩnh Phúc đặt mục tiêu đến hết năm 2024 sẽ giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều trong vùng đồng bào DTTS và miền núi xuống dưới 1%, và đến năm 2025 tỷ lệ hộ nghèo tại khu vực này sẽ bằng với mức bình quân chung của tỉnh. Để đạt được các mục tiêu này, tỉnh sẽ tiếp tục ưu tiên bố trí nguồn lực và huy động thêm các nguồn vốn từ địa phương, đồng thời lồng ghép các chương trình phát triển kinh tế nhằm khai thác tối đa tiềm năng và lợi thế của vùng đồng bào DTTS, rút ngắn khoảng cách phát triển giữa khu vực miền núi và đồng bằng trong tỉnh.

Hồng Phương