Hoạt động giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc được quy định trong Hiến pháp và Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng thời được cụ thể hoá bằng Quyết định số 217, 218 của Bộ Chính trị khóa XI về công tác giám sát, phản biện xã hội và góp ý xây dựng Đảng, chính quyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Chỉ thị số 18-CT/TW ngày 26/10/2022 của Ban Bí thư về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Hàng năm, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Phú Yên đã chủ động phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội báo cáo Thường trực Tỉnh ủy về nội dung, chương trình giám sát, phản biện xã hội, đồng thời hướng dẫn cấp huyện và cơ sở lựa chọn nội dung, tổ chức tập huấn, tuyên truyền về quy trình, cách thức tổ chức giám sát, phản biện xã hội đến các đoàn viên, hội viên, cán bộ cơ sở thuộc hệ thống.
Thực hiện Kế hoạch số 428/KH-MTTQ-BTT ngày 8/2/2023 về việc tổ chức Hội nghị phổ biến, quán triệt Chỉ thị số 27-CT/TU, ngày 2/2/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh Phú Yên, triển khai công tác giám sát, phản biện xã hội năm 2023 và Kế hoạch số 429/KH-MTTQ-BTT ngày 7/2/2023 của Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh về việc tổ chức tập huấn nghiệp vụ công tác cho Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng năm 2023, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh tổ chức hội nghị phổ biến, quán triệt Chỉ thị của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và triển khai công tác giám sát và phản biện xã hội; tập huấn nghiệp vụ công tác cho Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng năm 2023 ở 3 cụm huyện (thành phố Tuy Hòa, huyện Tuy An, huyện Sơn Hòa) có hơn 370 người dự. Qua đó bổ sung những kiến thức pháp luật cơ bản, kỹ năng giám sát phù hợp, thiết thực, góp phần nâng cao năng lực, chất lượng và hiệu quả hoạt động của các ban này ở cơ sở.
Theo Báo cáo số 597 /BC-MTTQ-BTT ngày 10/5/2023 sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch số 403/2017/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTWMTTQVN của Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Mặt trận Tổ quốc các cấp của tỉnh đã chủ trì giám sát 1.371 chuyên đề. Trong đó cấp tỉnh 31 chuyên đề, cấp huyện 183 chuyên đề, cấp xã 1.157 chuyên đề. Về tham gia giám sát, cấp tỉnh 67 chuyên đề, cấp huyện 160 chuyên đề, cấp xã 697 chuyên đề. Chủ trì, tổ chức hội nghị phản biện xã hội, phản biện bằng văn bản có 254 dự thảo văn bản Quy phạm pháp luật và 3 dự án do cấp ủy, chính quyền cùng cấp yêu cầu.
Qua công tác giám sát và phản biện xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trong tỉnh kiến nghị điều chỉnh những nội dung còn thiếu, chưa sát, chưa đúng, chưa phù hợp trong các văn bản dự thảo của các cơ quan Đảng, Nhà nước, góp phần bảo đảm tính đúng đắn, phù hợp với thực tiễn đời sống xã hội và tính hiệu quả trong việc hoạch định chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân; thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội.
Trong năm 2022, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh chủ trì giám sát 4 chuyên đề theo kế hoạch và giám sát 2 chuyên đề ngoài kế hoạch; có 6 văn bản kiến nghị một số nội dung sau giám sát gửi các cơ quan liên quan xem xét, giải quyết và phản hồi cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh. Đồng thời, Ban Thường trực theo dõi, đôn đốc thường xuyên việc giải quyết trả lời của các cơ quan, đơn vị theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Có 6 văn bản được xem xét, giải quyết. Các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh chủ trì xây dựng kế hoạch và tổ chức giám sát 7 chuyên đề. Ban Thường trực hướng dẫn Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp chủ động hiệp thương với các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp về kế hoạch giám sát và phản biện năm 2022, lựa chọn những vấn đề người dân quan tâm, liên quan đến quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ để tổ chức các hoạt động giám sát, kết quả trong năm đã tổ chức giám sát 116 chuyên đề. Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh tham gia góp ý 145 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, các chương trình, đề án và các văn bản khác theo đề nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, chính quyền và các cơ quan liên quan; chủ trì tổ chức phản biện xã hội đối với 56 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và 3 dự án. Ban Thường trực hướng dẫn Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các huyện, thị xã, thành phố xây dựng kế hoạch và tổ chức phản biện xã hội theo yêu cầu của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh đối với 151 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và các dự án.
Để đạt được những kết quả trên, vào quý IV hàng năm, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh dự kiến các nội dung giám sát và phản biện trong năm tiếp theo. Trên cơ sở các chuyên đề giám sát và số cuộc phản biện xã hội của các tổ chức chính trị - xã hội đăng ký, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh chủ động xây dựng dự thảo kế hoạch và tổ chức hội nghị hiệp thương để thống nhất việc chủ trì các chuyên đề giám sát, thời gian tổ chức, đối tượng giám sát, đảm bảo chặt chẽ, thống nhất, không trùng lắp, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị và bám sát thực tiễn những vấn đề Nhân dân đang quan tâm. Thảo luận, dự kiến những vấn đề cần tập trung để chủ động đề nghị tổ chức phản biện xã hội. Đồng thời tổ chức đánh giá kết quả đạt được, những hạn chế, tồn tại để thống nhất các giải pháp khắc phục trong năm tiếp theo. Trên cơ sở thống nhất các nội dung trong kế hoạch, gửi lấy ý kiến của cấp ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cùng cấp trước khi ban hành để thực hiện.
Trên cơ sở kế hoạch giám sát và phản biện xã hội từ đầu năm, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức giám sát từng chuyên đề và phối hợp tham gia các đoàn giám sát. Sau giám sát, cùng thống nhất đánh giá khách quan những kết quả đạt được, những khó khăn, vướng mắc, hạn chế trong việc thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kịp thời kiến nghị đến cấp ủy, chính quyền và các cơ quan có liên quan xem xét, giải quyết, nhằm góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, đáp ứng quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của Nhân dân. Ngoài ra, đối với những vấn đề phát sinh trong năm, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp trao đổi thông tin, thống nhất các nội dung tổ chức giám sát và phản biện, đồng thời tham gia các đoàn giám sát do các đơn vị chủ trì tổ chức.
Đối với công tác phản biện xã hội, hiện nay, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh là đơn vị chủ trì xây dựng kế hoạch phản biện xã hội các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan, ban ngành gửi yêu cầu; bên cạnh việc mời các chuyên gia viết bài phản biện và mời các tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan trực tiếp và đối tượng thụ hưởng để lấy ý kiến phản biện, Mặt trận còn phát huy vai trò tham gia ý kiến của các vị Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức thành viên của Mặt trận. Đề nghị các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh xây dựng kế hoạch phản biện xã hội và tổ chức lấy ý kiến trong hệ thống của mình, tổng hợp các ý kiến phản biện bằng văn bản và gửi Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh xem xét, tiếp thu tổng hợp vào văn bản phản biện xã hội gửi đơn vị chủ trì soạn thảo. Đa số các ý kiến phản biện đều được các đơn vị chủ trì soạn thảo xem xét, tiếp thu và có phản hồi bằng văn bản cụ thể; qua đó góp phần nâng cao chất lượng, bảo đảm tính khả thi của các văn bản quy phạm pháp luật sau khi ban hành và phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.
Trong thời gian tới, Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức giám sát, phản biện xã hội theo hướng, chủ động, từ sớm, từ cơ sở, dân chủ, khách quan, mang tính xây dựng; có trọng tâm, trọng điểm, chú trọng giám sát theo chuyên đề, tập trung vào những chủ trương, chính sách lớn, các quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa bàn tỉnh, ưu tiên những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, những vấn đề dư luận xã hội quan tâm, bức xúc. Tăng cường giám sát đại biểu dân cử và việc thực hiện kiến nghị của cử tri và Nhân dân; việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. Công khai, minh bạch kết quả giám sát, phản biện xã hội theo quy định.
 |
| Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Phú Yên tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Quyết định ban hành Quy định cơ chế quay vòng một phần vốn hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật để luân chuyển trong cộng đồng thực hiện dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Phú Yên. ẢNH: VÂN ANH |
Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng đối với công tác giám sát và phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh. Chủ động tham mưu cấp ủy đảng, chính quyền chỉ đạo các cơ quan chức năng lấy ý kiến phản biện xã hội đối với các chương trình, đề án, dự án của địa phương. Thực hiện nghiêm túc việc tiếp thu, giải quyết kiến nghị của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp sau giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh chủ trì, định kỳ báo cáo kết quả đạt được, những khó khăn, hạn chế và tham mưu đề xuất cấp ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động giám sát và phản biện xã hội.
Hai là, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức thành viên tiếp tục tăng cường công tác phối hợp với chính quyền cùng cấp, chú trọng công tác tổng kết hàng năm. Mặt trận tổng hợp, kiến nghị kịp thời những vấn đề còn vướng của các tổ chức thành viên trong thực hiện hoạt động giám sát và phản biện xã hội để Ủy ban nhân dân tỉnh quan tâm giải quyết. Cùng thống nhất các giải pháp và nhiệm vụ trọng tâm trong công tác phối hợp để tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả trong năm tiếp theo.
Ba là, hàng năm, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh chủ trì hiệp thương với các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp xây dựng kế hoạch giám sát và phản biện xã hội. Tập trung lựa chọn những vấn đề đang được Nhân dân quan tâm và nổi cộm trong thực tiễn để tổ chức giám sát và phản biện xã hội. Xác định cụ thể trách nhiệm và nhiệm vụ của từng đơn vị, thống nhất các nội dung phối hợp và tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động để làm cơ sở tổng kết việc triển khai thực hiện hàng năm. Chú trọng việc đề xuất các tổ chức thành viên khác phối hợp thống nhất hành động đối với những hoạt động của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và tạo điều kiện để các tổ chức này tham gia thực hiện nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội đúng với quy định của pháp luật.
Bốn là, tổ chức các cuộc giám sát chuyên đề theo kế hoạch từ đầu năm giữa Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh cần phải có sự phối hợp chặt chẽ về thời gian tổ chức, đối tượng, phạm vi giám sát, tránh chồng chéo, trùng lắp. Đơn vị chủ trì cuộc giám sát thành lập đoàn giám sát và phân công nhiệm vụ cụ thể từng thành viên để có sự tập trung, nghiên cứu, đánh giá sâu và các ý kiến có chất lượng. Thường xuyên phối hợp theo dõi, giám sát các cơ quan có liên quan trong việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị sau giám sát và phản biện xã hội.
Năm là, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức thành viên phải tích cực, chủ động đổi mới cơ chế tổ chức và phương pháp hoạt động, phải khẳng định được chức năng, nhiệm vụ của mình trong công tác giám sát và phản biện xã hội, lựa chọn đúng phương pháp hoạt động phù hợp với đặc điểm của chính mình. Chủ động thực hiện có hiệu quả kế hoạch phối hợp từ đầu năm, coi giám sát và phản biện xã hội là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên. Hàng năm, chú trọng tổng kết công tác phối hợp, đánh giá khách quan những kết quả đạt được, thẳng thắn nhìn nhận những mặt còn hạn chế và có các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác phối hợp trong năm tiếp theo.
Nguyễn Quốc Hoàn - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy,
Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Phú Yên