Nhằm phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, của nhân dân, của báo chí và công luận trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên..., tháng 1/2017, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nhà báo Việt Nam đã phối hợp phát động Giải báo chí toàn quốc “Báo chí với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí”.

Để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cổ vũ, động viên các tầng lớp nhân dân tích cực phòng, chống tham nhũng, lãng phí; đồng thời khuyến khích người dân và các cơ quan báo chí phản ánh, tố giác và tích cực đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, phóng viên Tạp chí Mặt trận đã vào cuộc xác minh, tìm hiểu những điểm bất thường trong cách chỉ đạo, điều hành hoạt động công vụ xảy ra tại Cục Thuế tỉnh Hải Dương.

Nguồn thu chính cho ngân sách nhà nước tỉnh Hải Dương là từ các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp của Trung ương và địa phương trên địa bàn và từ thu tiền sử dụng đất… Tại các buổi đối thoại giữa Cục Thuế tỉnh Hải Dương với các doanh nghiệp trên địa bàn hàng năm đều toát lên tinh thần cầu thị, đối mới, quan tâm và lắng nghe… của ngành Thuế với doanh nghiệp. Nhưng qua phản ánh của cán bộ, người dân và doanh nghiệp thì còn nhiều “hạt sạn”, nhiều chuyện phải bàn trong việc thực thi pháp luật về thuế của Cục Thuế tỉnh Hải Dương.

Cục Thuế Hải Dương có được phép thu thuế doanh thu với hộ dân tự xây nhà ở?

Ngày 12/12/2014, Cục Thuế tỉnh Hải Dương có công văn số 5411/CV-THNVDT đồng ý với đề xuất của Chi cục Thuế thành phố Hải Dương xác định doanh thu tối thiểu của hoạt động xây dựng nhà tư nhân làm căn cứ xác định số thuế phải nộp đối với các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động xây dựng nhà tư nhân không đăng ký thuế, kê khai nộp thuế theo quy định…

 

Việc thu thuế doanh thu với hộ dân tự xây nhà ở của Cục Thuế tỉnh Hải Dương không chỉ có dấu hiệu trái pháp luật mà còn gây khó khăn cho công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn.

Tuy ý tứ trong văn bản là như vậy, nhưng thực chất là Cục Thuế tỉnh đã đồng ý cho Chi cục Thuế thành phố Hải Dương tiến hành thu thuế doanh thu đối với các hộ dân tự xây dựng nhà ở. Các hộ dân phải nộp thuế từ 1 đến vài chục triệu đồng tùy theo quy mô xây dựng nhà ở. Các hộ dân chỉ được nhận giấy cấp phép xây dựng khi đã có phiếu thu thuế doanh thu.

Việc làm trên của Cục Thuế tỉnh Hải Dương gây bất bình trong dư luận. Các nhà quản lý cho nâng các hộ dân tự xây dựng nhà ở không thuộc đối tượng thu thuế doanh thu xây dựng (bởi không có doanh thu). Người dân mới xin phép xây nhà ở, đã xây đâu mà lại phải nộp thuế. Theo quy định hiện hành, trong các điều kiện để được cấp giấy phép xây dựng nhà ở, không có việc phải nộp thuế doanh thu xây dựng. Thực tế, Cục Thuế tỉnh Hải Dương không chỉ thu thuế trái luật mà còn vi phạm quy định về các khoản thu phí, lệ phí của tỉnh Hải Dương đã được Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua.

Câu hỏi đặt ra vì sao Cục Thuế tỉnh Hải Dương chỉ thu thuế doanh thu với các hộ dân tự xây dựng nhà ở trên địa bàn thành phố Hải Dương mà không thu ở các huyện, thị xã khác trên địa bàn cũng như với những hộ dân xây nhà thuộc diện được miễn cấp phép xây dựng?

 

Dù cho mục đích là tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, nhưng cách làm trên của Cục Thuế tỉnh Hải Dương không chỉ là trái pháp luật mà còn tạo sự không công bằng trên địa bàn, dẫn đến một số hộ dân còn khó khăn nên cứ xây nhà không cần xin cấp phép, gây khó khăn cho công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn.

Năng lực thanh tra thuế yếu kém hay “rung dọa” doanh nghiệp?

Ngày 6/12/2010, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Hải Dương ban hành Quyết định số 4497/QĐ-CT thanh tra thuế Công ty Cổ phần Đại An (CPĐA), niên độ thanh tra 3 năm (2007-2009), thời gian 30 ngày.

Công ty CPĐA là chủ đầu tư Khu công nghiệp (KCN) Đại An trên địa bàn thành phố Hải Dương, tổng diện tích quy hoạch hơn 400ha, thời gian thuê đất 50 năm, đi vào hoạt động từ năm 2007. KCN Đại An được đánh giá là mô hình tốt, góp phần tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hải Dương.

Trong Kết luận thanh tra, Cục Thuế Hải Dương kiến nghị truy thu số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) của Công ty CPĐA là 37,86 tỷ đồng. Bất ngờ và không đồng ý với tiền truy thu quá lớn trên, Công ty CPĐA đã đề nghị Cục Thuế Hải Dương tạm dừng ra quyết định truy thu 37,86 tỷ đồng để chờ xem ý kiến của các cấp có thẩm quyền.

Thật khó hiểu khi chỉ từ ý kiến của doanh nghiệp, Cục Thuế tỉnh Hải Dương đã buông không triển khai thực hiện sau kết luận thanh tra. Và mãi 3 năm sau, ngày 15/01/2014, Tổng cục Thuế có công văn số 170/TCT-CS trả lời văn bản số 2824/CT TW1 ngày 24/7/2013 và văn bản số 3509/CT TW1 ngày 30/8/2013 của Cục Thuế tỉnh Hải Dương; văn bản số 139/CV-ĐA ngày 12/6/2013 của Công ty CPĐA đề nghị hướng dẫn việc truy thu thuế và xử phạt đối với trường hợp của Công ty CPĐA. Sau khi xem xét, báo cáo và xin ý kiến Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đã có hướng dẫn chi tiết cách xác định số thuế TNDN. Theo đó, Tổng cục Thuế tỏ quan điểm trong trường hợp cụ thể niên độ thanh tra (2007-2009), Công ty CPĐA thực hiện kê khai ưu đãi thuế TNDN một lần cho cả thời gian thuế đất thì phải tính lại số thuế được ưu đãi miễn giảm và thuế phải nộp theo từng năm. Số thuế còn phải nộp còn lại thực hiện nộp ngân sách nhà nước theo từng năm phát sinh theo quy định tại từng thời điểm tương ứng. Trường hợp năm 2006, Cục thuế Hải Dương đã thực hiện thanh tra việc chấp hành nghĩa vụ thuế tại Công ty CPĐA. Tại biên bản thanh tra năm 2006 không đề cập đến việc xác định ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN đối với doanh thu tiền thuế đất một lần cho cả giai đoạn nên không phải phạt vi phạm hành chính đối với hành vi chậm  nộp và không xử phạt hành vi khai sai dẫn đến thiếu thuế.

Căn cứ văn bản trả lời và hướng dẫn số 170/TCT-CS ngày 15/01/2014 của Tổng cục Thuế, Cục Thuế tỉnh Hải Dương đã tính lại và thật bất ngờ khi số tiền truy thu thuế TNDN với Công ty CPĐA không phải là 37,86 tỷ đồng mà chỉ là hơn 200 triệu đồng.

Vấn đề đặt ra là Cục Thuế tỉnh Hải Dương thường xuyên theo dõi, thanh tra kết quả kinh doanh của doanh nghiệp hàng quý, hàng năm. Vẫn thực trạng doanh nghiệp cũng như hệ thống quy định của pháp luật hiện hành, vì sao Cục Thuế tỉnh Hải Dương lại kết luận yêu cầu Công ty CPĐA phải nộp truy thu số tiền thuế TNDN cao “một trời, một vực” so với số thực tế phải nộp theo quy định. Dư luận hoàn toàn có quyền đặt câu hỏi trong cuộc thanh tra trên, năng lực chuyên môn và trình độ am hiểu pháp luật thuế của Thanh tra Cục Thuế tỉnh Hải Dương quá yếu kém hay có biểu hiện tiêu cực, “rung dọa” doanh nghiệp của cán bộ thanh tra. Cần thiết phải có cơ quan thứ ba (cấp trên) vào kiểm tra. Nếu số tiền truy thu thuế TNDN với Công ty CPĐA chỉ hơn 200 triệu đồng là chính xác thì phải xem xét xử lý nghiêm những cán bộ đã tham mưu cho Cục Thuế tỉnh Hải Dương kết luận phải truy thu thuế TNDN Công ty CPĐA 37,86 tỷ đồng quá phi lý, cũng như việc buông xuôi tới hơn 3 năm không thực hiện kết luận sau thanh tra.

Tại Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp năm 2017 diễn ra ngày 17/5/2017, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần nói phải đi đôi với làm, và gần như ngay lập tức Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ký Chỉ thị 20/CT-TTg yêu cầu chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp.

Chỉ thị nêu rõ, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII và các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị nhằm tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm trong Chương trình hành động của Chính phủ. Theo tinh thần đó, các bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tích cực thực hiện với nhiều biện pháp cụ thể, đặc biệt là đổi mới công tác xây dựng, phê duyệt và chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra; khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lặp, giảm thiểu phiền hà cho doanh nghiệp.

Từ những nội dung phản ánh nêu trên, đã đến lúc, Bộ Tài chính, Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương, Tổng cục Thuế cần vào cuộc xem xét lại kết quả thanh tra cũng như hoạt động công vụ pháp luật về thuế của Cục Thuế tỉnh Hải Dương, bởi 2 số liệu truy thu thuế TNDN với Công ty CPĐA mà Cục thuế Hải Dương đưa ra là quá bất thường.

Ngoài ra, để bảo đảm công bằng và tuân thủ pháp luật, đề nghị Tổng cục Thuế và UBND tỉnh Hải Dương cũng cần chấn chỉnh việc làm không đúng trên của Cục Thuế tỉnh Hải Dương. Có ý kiến cho rằng cần thiết thì yêu cầu Cục thuế tỉnh Hải Dương phải hoàn trả hàng chục tỷ đồng đã thu trái pháp luật cho các hộ dân bị áp dụng hình thức thu thuế doanh thu với hộ dân tự xây nhà ở.

Bài viết nhằm hưởng ứng Giải báo chí toàn quốc “Báo chí với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí” do Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp phát động tháng 1/2017.

Bảo Tường - Xuân Sơn - Phan Anh Tuấn