Tổng Bí thư Lê Duẩn trò chuyện với các đại biểu dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng, năm 1976. ẢNH: TL

1. Đồng chí Lê Duẩn, tên thật là Lê Văn Nhuận, sinh ngày 7/4/1907, trong gia đình có truyền thống yêu nước tại làng Bích La, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Đồng chí tham gia Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên từ năm 1928, và trở thành đảng viên lớp đầu tiên của Đảng ta. Năm 1931, đồng chí bị thực dân Pháp bắt, kết án 20 năm tù cầm cố và lần lượt bị đày ải ở các ngục tù Hoả Lò (Hà Nội), Sơn La và Côn Đảo. Năm 1936, được trả tự do, đồng chí đã lập tức trở lại hoạt động và trở thành Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ (1937), góp phần quan trọng vào cuộc vận động dân chủ do Đảng ta lãnh đạo và được bổ sung vào Thường vụ Ban Chấp hành Trung ương Đảng (1939). Năm 1940, đồng chí lại bị địch bắt ở Sài Gòn và bị kết án 10 năm tù, đày đi Côn Đảo lần thứ hai. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, đồng chí được Đảng và Chính phủ đón về tham gia cuộc kháng chiến ở Nam bộ. Năm 1946, đồng chí ra Hà Nội làm việc, nhưng cuối năm đó lại được cử vào lãnh đạo kháng chiến ở Nam bộ với cương vị Bí thư Xứ ủy, rồi Bí thư Trung ương Cục miền Nam (1946 - 1954). Năm 1951, tại Đại hội lần thứ II của Đảng, đồng chí được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị. Từ năm 1954 - 1957, đồng chí ở lại miền Nam chuẩn bị cuộc chiến đấu lâu dài chống đế quốc Mỹ xâm lược.

Năm 1957, đồng chí được Đảng điều động ra miền Bắc, cử vào Ban Bí thư, chủ trì công việc của Ban Bí thư¹ và là Phó ban chuẩn bị văn kiện Đại hội III của Đảng. Năm 1960, tại Đại hội lần thứ III, đồng chí được bầu lại vào Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị, giữ chức Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Tại Đại hội lần thứ IV (1976) và lần thứ V (1982) của Đảng, đồng chí lại được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị, giữ chức Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Hoạt động trên mọi miền của Tổ quốc, trải qua mọi thử thách khắc nghiệt trong lao tù đế quốc và hai cuộc kháng chiến ác liệt, đóng góp to lớn vào thắng lợi của cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc và đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, đồng chí Lê Duẩn là hiện thân sinh động của một chiến sĩ cộng sản kiên trung, một nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam ở thời đại Hồ Chí Minh.

2. Trên các vị trí lãnh đạo sau khi Đảng ra đời và 26 năm liên tục trên cương vị Bí thư thứ nhất, Tổng Bí thư của Đảng (1960 - 1986), đồng chí Lê Duẩn không chỉ là một nhà chính trị kiên định, mà còn là một trong những kiến trúc sư chiến lược của Đảng ta.

Năm 1939, tại Hội nghị lần thứ sáu của Ban Chấp hành Trung ương, đồng chí đã góp phần xây dựng Nghị quyết đề cao nhiệm vụ giải phóng dân tộc, đoàn kết toàn dân trong Mặt trận Phản đế Đông Dương, làm cho đường lối cách mạng nước ta trở lại theo tinh thần cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện trong các văn kiện được thông qua tại Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đầu năm 1930. Hiệp định Giơnevơ (1954) được ký kết, đất nước ta tạm thời chia làm hai miền, đồng chí đã sớm suy nghĩ, tìm tòi đường lối cho cách mạng miền Nam với bản Đề cương cách mạng miền Nam, do đồng chí khởi thảo (8/1956), góp phần quan trọng cho sự ra đời của Nghị quyết 15 (7/1959) của Đảng, dẫn đến cao trào “Đồng khởi” oanh liệt trong những năm 1959 - 1960, mở ra bước ngoặt cho cách mạng miền Nam.

Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Lê Duẩn đã góp phần quan trọng trong việc hình thành đường lối tiến hành đồng thời cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam và cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, thể hiện tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo nên sức mạnh tổng hợp cho cách mạng Việt Nam. Trên ý nghĩa đó, đồng chí Lê Duẩn cùng với Ban Chấp hành Trung ương Đảng ta đã hiện thực hóa một cách xuất sắc tư tưởng Hồ Chí Minh trong cả hoạch định đường lối và chỉ đạo thực hiện cách mạng Việt Nam; góp phần to lớn vào việc lãnh đạo xây dựng hậu phương miền Bắc vững mạnh, đánh bại các chiến lược chiến tranh và từng bước bẻ gãy ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đi vào cõi vĩnh hằng (1969), đồng chí đã cùng Ban Chấp hành Trung ương Đảng kiên định, thực hiện lời thề đưa ngọn cờ độc lập - tự do của Người đến đích giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Đảng ta khẳng định: “là một nhà mácxít - lêninnít chân chính, đồng chí luôn luôn suy nghĩ, tìm tòi, xuất phát từ tình hình thực tế, phân tích, giải quyết những vấn đề mới do cuộc sống đề ra. Sự sáng suốt của đồng chí thể hiện nổi bật trước những bước ngoặt của lịch sử và những tình huống phức tạp”, “lịch sử nước ta mãi mãi khẳng định công lao to lớn của đồng chí Lê Duẩn. Tấm gương của đồng chí mãi mãi toả sáng”².

Là một kiến trúc sư chiến lược, nhà tổ chức tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam, đồng chí Lê Duẩn là một trong những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

PGS.TS Phạm Hồng Chương

Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh