Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận phiên chất vấn Bộ trưởng GTVT diễn ra rất sôi nổi, trách nhiệm, rất thẳng thắn và có tính xây dựng cao. Các đại biểu Quốc hội rất tích cực đeo bám, tranh luận để làm rõ thực trạng và trách nhiệm.

“Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng tuy nhận nhiệm vụ chưa lâu nhưng nắm vững các vấn đề thuộc chức năng, nhiệm vụ của ngành, đã giải trình đầy đủ, nhận diện đúng các tồn tại, đề xuất một số giải pháp trước mắt cũng như lâu dài để thực hiện tốt hơn chức trách, nhiệm vụ của Bộ”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng trả lời chát vấn các vấn đề nóng tại Nghị trường Quốc hội

Báo cáo của Bộ trưởng gửi đến các đại biểu Quốc hội và diễn biến của phiên chất vấn cho thấy, thời gian qua, Bộ GTVT đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực vượt khó, hoàn thành khối lượng công việc rất lớn, phức tạp, tiếp tục có nhiều đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Các dự án BOT, hoạt động đăng kiểm, thực trạng chi phí vận tải, logistics khá cao, gỡ nút thắt nông sản làm nóng nghị trường

Tranh luận về việc xử lý các dự án BOT, đại biểu Trịnh Xuân An (Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng và An ninh) đề nghị Bộ trưởng GTVT nói rõ thời gian, phương án cụ thể đối với một số dự án BOT để người dân, doanh nghiệp và nhà đầu tư yên tâm.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chia sẻ, Bộ GTVT cũng rất trăn trở về vướng mắc tại các dự án BOT. Bộ đã tổng kết đánh giá và thời gian tới sẽ tiếp tục tham mưu Chính phủ tháo gỡ triệt để rào cản, vướng mắc trong lĩnh vực đầu tư BOT, từ thể chế, chính sách đến các vấn đề cụ thể.

"Phải tạo lòng tin cho doanh nghiệp, tháo gỡ vướng mắc để doanh nghiệp BOT tự tin đầu tư nguồn lực vào giao thông", Bộ trưởng nhấn mạnh và cho biết, Bộ GTVT đã chỉ đạo rà soát, đánh giá, không chỉ với 8 dự án BOT đang gặp khó khăn mà toàn bộ dự án BOT trên toàn quốc, gồm cả dự án ở Trung ương và địa phương để có bức tranh toàn cảnh, từ đó đề ra giải pháp.

Sau khi tổng hợp ý kiến địa phương và nhận diện các vấn đề, Bộ sẽ trình lại phương án xử lý với 8 dự án BOT trước đây đến cấp thẩm quyền xem xét, quyết định.

Hoạt động đăng kiểm là vấn đề được rất nhiều đại biểu quan tâm và đặt câu hỏi. Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hòa Bình) cho biết, trong thời gian qua, tại các trung tâm đăng kiểm nhiều nơi đã đóng cửa, gây bức xúc và khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. “Qua tiếp xúc cử tri, có nhiều ý kiến đề nghị tạo điều kiện để mở lại các trung tâm này. Đề nghị Bộ trưởng có giải pháp gì để sớm triển khai nội dung này”, bà Ngọc nói.

Trả lời, Bộ trưởng Thắng cho biết, vừa qua có một số nhân viên và lãnh đạo các trung tâm đăng kiểm bị khởi tố, hiện tại chưa mở lại được vì thiếu cán bộ và đăng kiểm viên. Cả nước hiện còn hai tỉnh là Bắc Kạn và Hòa Bình chưa có trung tâm đăng kiểm nào được mở lại.

Với Hòa Bình, Bộ GTVT đã làm việc với Bí thư Tỉnh ủy và Giám đốc Sở GTVT để tìm giải pháp. Vừa qua, Bộ hỗ trợ địa phương đào tạo nhân lực, thi tuyển, cấp chứng chỉ để tìm người giữ cương vị lãnh đạo trung tâm đăng kiểm. Bộ cũng phối hợp với Sở địa phương bố trí đăng kiểm viên.

"Trung tâm đăng kiểm ở Hòa Bình sẽ sớm được mở lại", Bộ trưởng cho biết.

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung (Ủy viên thường trực Ủy ban Pháp luật) nói vụ việc xảy ra tại các trạm đăng kiểm vừa qua gây thiếu hụt trầm trọng đăng kiểm viên, dẫn đến các trung tâm trên cả nước bị quá tải. Bà đề nghị Bộ trưởng nêu giải pháp, hướng xử lý vấn đề này trong thời gian tới.

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung  đặt câu hỏi chất vấn

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm xảy ra là hết sức đáng tiếc. Cả nước có xấp xỉ 2.000 đăng kiểm viên, nhưng đến nay đã mất gần 1/3 bị khởi tố. Trong khi đó, để tuyển dụng được một đăng kiểm viên mất rất nhiều thời gian đào tạo, tuyển dụng và trải qua nhiều bước trong một năm để cấp chứng chỉ.

Để khắc phục, Bộ GTVT đã đề nghị Bộ Công an, Bộ Quốc phòng hỗ trợ lực lượng đăng kiểm viên. Bộ cũng huy động đăng kiểm viên ở các trung tâm toàn quốc vào làm việc tại các nơi đang thiếu hụt. Nhiều người phải làm việc cả ngày nghỉ, không có ngày Tết.

Hiện nay, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã chuẩn bị được 350 nhân lực đăng kiểm viên. Sắp tới, Bộ sẽ trình Thủ tướng điều chỉnh lại văn bản quy định hoạt động đăng kiểm, để không nhất thiết một dây chuyền cần đủ ba đăng kiểm viên.

"Nhân lực phục vụ thời gian tới chắc chắn sẽ đầy đủ. Tôi cam kết hết tháng 6, chậm nhất không quá đầu tháng 7 hoạt động đăng kiểm sẽ trở lại bình thường", Bộ trưởng nói.

Ghi nhận sự nỗ lực của GTVT cũng như của cá nhân Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng trong thời gian qua, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn Thừa Thiên - Huế) nêu thực trạng chi phí vận tải, logistics khá cao.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng nêu rõ các giải pháp để giảm chi phí này trong thời gian tới.

Trả lời, Bộ trưởng cho biết, chi phí logistics những năm vừa qua đã có cải thiện đáng kể. Tính đến năm 2022, logistics chiếm 16,8% GDP trong khi những năm trước là 21% GDP. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 chi phí logistics sẽ ở mức 16- 20%.

“Hiện chúng ta đã ở mức tiệm cận rồi nhưng vẫn ở mức cao so với thế giới, bình quân thế giới chiếm chỉ khoảng 11%”, Bộ trưởng nói và cho biết, thời gian tới cần triển khai nhiều giải pháp.

Trong đó, tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng, tăng cường kết nối cảng biển với cao tốc và đường thủy nội địa. Vừa qua, các kết nối này đem lại hiệu quả rất cao. Tại cảng Cái Mép - Thị Vải có hơn 70% container được vận chuyển bằng đường thuỷ nội địa, trong khi cảng Lạch Huyện và các cảng ở phía Bắc chỉ đạt 13,4% bởi gặp bất cập khi một số cầu không đảm bảo tĩnh không.

Để khắc phục, Bộ GTVT đã lập dự án để nâng các cầu tĩnh không này.

Giải pháp tiếp theo là rà soát, nghiên cứu, đề xuất các chính sách liên quan đến giá, chi phí vận tải như phí đường bộ, phí hạ tầng cảng biển, lệ phí ra vào cảng biển… Đồng thời, tập trung ban hành các cơ chế, chính sách liên quan đến vận hành khai thác các chuỗi cung ứng logistics để các doanh nghiệp khai thác logistics và doanh nghiệp cảng biển có thể giảm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh.

Song song với đó, ứng dụng công nghệ thông tin vào kiểm soát chi phí để phát triển cảng xanh, cảng thông minh, góp phần giảm thời gian tiếp nhận tàu ra/vào và tăng năng suất khai thác.

Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) nêu thực trạng cầu Cẩm Lý (Bắc Giang) được xây dựng từ năm 1979 có đường sắt đi chung với đường bộ nằm trên QL37 là tuyến huyết mạch nối giữa Lạng Sơn, Bắc Giang với Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh; lưu lượng phương tiện lớn, thường xuyên ùn tắc và xảy ra nhiều vụ TNGT.

Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) yêu cầu Bộ GTVT giải quyết nút thắt tại các cầu yếu trên địa bàn Bắc Giang

Dự án đang trong danh mục các dự án khẩn cấp được Chính phủ phê duyệt từ năm 2011 nhưng đến nay vẫn chưa có vốn bố trí cho dự án.

Ngoài ra, cao tốc Hà Nội - Bắc Giang là tuyến huyết mạch nối cửa khẩu Hữu nghị với các tỉnh phía Bắc có lưu lượng rất lớn nhưng thường xuyên ùn tắc ở 2 cây cầu Như Nguyệt và Xương Giang.

Lý do là 2 cây cầu này chỉ có hai làn xe, cầu Như Nguyệt năm 2022 đã được Thủ tướng Chính phủ cho phép Bắc Giang đầu tư mở rộng từ nguồn ngân sách địa phương và tới đây sẽ hoàn thành trong tháng 6. Tuy nhiên, tình trạng ùn tắc của các tuyến cao tốc sẽ vẫn tiếp tục diễn ra, nếu như cầu Xương Giang chưa được mở rộng.

Đại biểu Lâm đề nghị Bộ trưởng cho biết trong nhiệm kỳ này, 2 nút thắt trên có được giải quyết hay không?

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định cần sớm đầu tư âng cấp, mở rộng cầu Cẩm Lý vì nhu cầu đi lại tăng cao, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu tư công trung hạn 2021-2025, Bộ GTVT đã đề xuất để đưa vào bổ sung, nhưng do nguồn lực có hạn nên chưa bố trí được.

Theo Bộ trưởng, Bộ đã tính đến phương án làm việc với các tổ chức quốc tế, cụ thể là EDCF để bố trí nguồn lực nhưng không thành công.

Bộ trưởng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã có Thông báo 199 yêu cầu UBND tỉnh Bắc Giang phối hợp với các Bộ GTVT, Bộ KH&ĐT thu xếp bố trí nguồn vốn ODA, triển khai nghiên cứu đầu tư phù hợp; trường hợp thật sự cấp bách cần triển khai ngay thì tỉnh chủ động cân đối nguồn vốn.

“Như vậy có hai lựa chọn, trong trường hợp thực sự cấp bách, tỉnh bố trí được nguồn vốn có thể dành một phần ngân sách để làm. Trường hợp tỉnh không có vốn, Bộ GTVT sẽ phối hợp Bộ Kế hoạch Đầu tư trình Thủ tướng để giải quyết vấn đề này”, Bộ trưởng GTVT nói.

Về 2 cây cầu Xương Giang và Như Nguyệt, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đánh giá cao tinh thần quyết tâm, quyết liệt của tỉnh Bắc Giang khi dành nguồn vốn của tỉnh để đầu tư cầu Như Nguyệt, còn cầu Xương Giang, tỉnh đang đề nghị Trung ương hỗ trợ.

Theo Bộ trưởng, Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham mưu trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và trình cơ quan có thẩm quyền sử dụng nguồn tăng thu năm 2022 để đầu tư xây dựng cầu này. Sau khi cấp có thẩm quyền chấp thuận thì sẽ bố trí nguồn để triển khai.

Tranh luận sau phần trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) cho biết hàng ngày, hàng nghìn xe tải chở thanh long, sầu riêng và hoa quả khác đang ùn tắc tại địa phận hai cây cầu này, có trường hợp phải bán giải cứu.

Hiện, mới tháo gỡ được nút thắt ở cầu Như Nguyệt, còn cầu Xương Giang tắc vẫn hoàn tắc. Về cầu Cẩm Lý, đây là cây cầu được xây dựng từ thập niên 70. Đến nay, cả nước chỉ có một cây cầu đi cả đường bộ lẫn đường sắt, nối thông với Lạng Sơn, Bắc Giang, Hải Dương, Quảng Ninh. Vậy mà không thể đầu tư mới, vấn đề này rất bức xúc.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam)  nêu những khó khăn về con đường cho nông sản xuất khẩu

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng GTVT cho biết cầu Như Nguyệt được thực hiện đầu tư rất khẩn cấp vì thường xuyên ùn tắc và tai nạn giao thông. Trong trường hợp cấp bách, Chính phủ giao cho tỉnh thực hiện việc đầu tư. Dự kiến cuối năm nay, cầu được thông xe.

“Còn với cầu Xương Giang, phía Bộ đã tiến hành thẩm định, trình Chính phủ và chỉ chờ cấp có thẩm quyền phê duyệt để có nguồn để làm. Còn cầu Cẩm Lý, Bộ GTVT tiếp tục ghi nhận và hiện nay khó khăn nhất là tiền”, Bộ trưởng nói và mong Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục quan tâm cho Bắc Giang để xử lý vấn đề này.

Tăng cường Thanh tra đào tạo, cấp giấy phép lái xe

Liên quan đến giải pháp khắc phục tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong sát hạch, cấp, đổi giấy phép lái xe mà đại biểu Tráng A Dương nêu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ đang phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Công an trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào cung ứng dịch vụ công.

Việc cấp đổi gần như đã được liên thông toàn bộ dữ liệu, có thể đăng ký cấp đổi qua mạng.

Đối với việc đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe, qua việc thanh kiểm tra trong thời gian qua, Bộ đã nhận diện được vấn đề.

Trong thời gian tới, cùng với việc hoàn thiện thể chế, Bộ sẽ tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đặc biệt trong phân định trách nhiệm của Bộ GTVT, Sở GTVT các địa phương trong thanh tra, kiểm tra đào tạo, cấp phép lái xe.

Đến nay toàn bộ hoạt động đào tạo, cấp phép lái xe đã được phân cấp xuống địa phương, Bộ chỉ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước. Bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với UBND cấp tỉnh, chỉ đạo các Sở GTVT khắc phục triệt để vấn đề này.

Liên quan đến băn khoăn của đại biểu Nguyễn Thị Huế khi thời gian vừa qua, tại một số địa phương, công tác quản lý đào tạo, sát hạch, cấp đổi giấy phép lái xe còn hạn chế, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, vừa qua Bộ GTVT vừa qua đã thanh tra toàn diện nội dung này tại 63 tỉnh thành, ghi nhận một số bất cập.

“Khi phát hiện, tôi đã chỉ đạo Thanh tra Bộ xử lý nghiêm, chuyển 6 hồ sơ sang cơ quan công an để điều tra, làm rõ”, Bộ trưởng nói và cho biết, Bộ GTVT khẩn trương chỉ đạo, sửa đổi các văn bản, thông tư liên quan nhằm siết chặt quản lý, khắc phục các tồn tại.

Phát biểu tranh luận, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (đoàn Bình Dương) nêu vấn đề trong quá trình đào tạo để thi sát hạch cấp giấy phép lái xe, việc bắt buộc học lý thuyết trực tiếp hiện không còn phù hợp với đại đa số người học; đi ngược với yêu cầu thực tiễn, xu hướng thành quả của khoa học công nghệ.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ đang điều chỉnh những vấn đề không phù hợp thông qua sửa thông tư, sắp tới cập nhật bổ sung vào Luật Giao thông Đường bộ để có cơ chế rõ ràng trong việc quản lý, đào tạo, nâng cao chất lượng.

“Quá trình chúng tôi đi kiểm tra thấy rằng rất nhiều nội dung đào tạo không phù hợp. Như đại biểu nói, chuyện bắt phải học trực tiếp, trong khi phần lý thuyết nếu học trực tuyến vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả. Tất cả việc này đã được Bộ ghi nhận hết và sẽ xử lý sớm”, Bộ trưởng Thắng nói.

Hoàng Dương