Ngay sau khi kết thúc phần chất vấn với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực công thương, sáng nay, 5.6, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội tiến hành chất vấn với nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực kiểm toán. 

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn trả lời chất vấn trước Quốc hội và đồng bào cử tri cả nước. Nội dung chất vấn tập trung vào các vấn đề: Trách nhiệm và giải pháp khắc phục tình trạng các doanh nghiệp, dự án được kiểm toán nhưng vẫn xảy ra sai phạm; việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước (KTNN). Công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động KTNN; giải pháp khắc phục tình trạng chồng chéo trong công tác thanh tra, kiểm toán.

Theo chương trình, Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công an; Tổng Thanh tra Chính phủ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Có hành vi tiêu cực của một số kiểm toán viên

Có ý kiến cho rằng, mặc dù có nhiều cố gắng, nhưng đâu đó vẫn có những hành vi tiêu cực của một số kiểm toán viên trong hoạt động kiểm toán. Trong đó, phổ biến là khi phát hiện sai phạm của đối tượng kiểm toán thì gợi ý “chia chác” khoản tiền sai phạm để bỏ qua sai phạm theo phương châm “đôi bên cùng có lợi”. Nêu vấn đề này, ĐBQH Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết quan điểm về ý kiến này và có cần xây dựng một cơ chế thanh tra, giám sát độc lập, thường xuyên hoạt động của kiểm toán ngoài thanh tra của ngành hay không?

Cùng mối quan tâm, ĐBQH Tao Văn Giót (Lai Châu) đề nghị, Tổng KTNN cho biết, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành KTNN trong thời gian vừa qua được thực hiện như thế nào?

Trả lời nội dung này, Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn cho biết, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành là nhiệm vụ được đặc biệt quan tâm. Luật Kiểm toán Nhà nước đã nghiêm cấm các hành vi những nhiễu, tham nhũng. Để thực hiện quy định này, KTNN đã quan tâm giáo dục về chính trị, tư tưởng, kịp thời phổ biến, quán triệt các chỉ đạo của Đảng, các văn bản mới của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Cùng với đó, đã kịp thời rà soát, thể chế hóa các văn bản của Đảng, văn bản pháp luật mới, riêng năm 2022 đã rà soát 75 văn bản liên quan đến quy trình kiểm toán để thắt chặt, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực. Tăng cường kỷ cương, kỷ luật, đề cao vai trò của người đứng đầu, Tổ tưởng Tổ kiểm toán, Trưởng đoàn kiểm toán. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, phát huy vai trò của cơ quan thanh tra KTNN; xử lý nghiêm những hành vi có hiện tượng tham nhũng, tiêu cực… 

Thừa nhận "có hành vi tiêu cực của một số kiểm toán viên trong hoạt động kiểm toán nhưng rất ít", Tổng KTNN cho biết, đây chỉ là những “con sâu làm rầu nồi canh” và sẽ kiên quyết loại bỏ để giữ được đạo đức, chuẩn mực của ngành kiểm toán.

Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn cũng cho biết, trong hoạt động, KTNN đã ban hành Chuẩn mực KTNN - Bộ Quy tắc đạo đức nghề nghiệp và thời gian tới sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản để kiểm soát chặt chẽ các hành vi nhũng nhiễu, tham nhũng, tiêu cực của những cá nhân trong thực hiện công vụ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm đối với những trường hợp này.

Với cơ chế hiện tại trong hoạt động kiểm toán, có thể thấy quy trình, quy chế, nhất là về kiểm soát phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của ngành đã tương đối đầy đủ với vai trò, trách nhiệm của từng kiểm toán viên. Khẳng định điều này, Tổng KTNN cho biết, trong thời gian tới, KTNN sẽ tiếp tục đẩy mạnh vai trò của thanh tra kiểm toán, thanh tra công vụ và cơ quan Vụ kiểm soát chất lượng để kiểm soát thật chặt chẽ, công tâm, khách quan hoạt động kiểm toán.

KTNN có quyền thuê kiểm toán độc lập, nhưng phải chịu trách nhiệm về toàn bộ kết quả kiểm toán

Nhìn nhận vai trò, trách nhiệm của KTNN trong mối quan hệ với kiểm toán độc lập, ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chỉ rõ, trong thời gian qua, đối với những kiểm toán độc lập, về năng lực chuyên môn có những điểm chưa đáp ứng được yêu cầu, như có thể chưa khách quan, bỏ sót lỗi đối tượng kiểm toán. Do đó, đại biểu đề nghị, Tổng KTNN chia sẻ nội dung này để quản lý nhà nước ngày càng tốt hơn đối với kiểm toán độc lập.

Trả lời chất vấn này, Tổng KTNN nêu rõ, kiểm toán độc lập thực hiện theo quy định tại Luật Kiểm toán độc lập; cung cấp dịch vụ bởi kiểm toán viên hành nghề và cơ quan kiểm toán cho ý kiến độc lập về tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

Theo quy định tại Điều 11, Luật Kiểm toán độc lập, Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về hoạt động kiểm toán độc lập; Bộ Tài chính là cơ quan tham mưu và chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về hoạt động kiểm toán độc lập. Còn với KTNN, thì phạm vi là tài chính công, tài sản công; đơn vị, đối tượng được kiểm toán liên quan trực tiếp đến tài chính công, tài sản công.

Tổng KTNN cho biết, KTNN chỉ có một liên quan duy nhất đối với kiểm toán độc lập, đó là theo quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước, "KTNN có quyền thuê kiểm toán độc lập tiến hành một số nội dung công việc, nhưng KTNN vẫn phải chịu trách nhiệm toàn bộ về kết quả kiểm toán".