Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến cùng các đại biểu tại Hội nghị.

Tham dự Hội nghị tại điểm cầu Trung ương có ông Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; ông Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam; ông Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Ủy viên Ban Chỉ đạo đổi mới phát triển kinh tế thị trường, Hợp tác xã (KTTT, HTX); đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành liên quan cùng đại biểu tham dự tại 63 điểm cầu trên cả nước.

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.

HTX lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển cả về số lượng, chất lượng

Báo cáo Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong lĩnh vực phi nông nghiệp Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Văn Thịnh cho biết, sau 20 năm kinh tế hợp tác (KTHT), HTX lĩnh vực phi nông nghiệp (PNN) phát triển cả về số lượng, chất lượng, quy mô và hiệu quả hoạt động, vượt qua những yếu kém kéo dài trước đây.

Thông qua việc triển khai Nghị quyết đã tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể Nhân dân đối với phát triển KTTT, HTX lĩnh vực PNN; Liên minh HTX Việt Nam củng cố tổ chức bộ máy, thống nhất và liên kết chặt chẽ từ trung ương đến địa phương, thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ theo Điều lệ, giữ vai trò nòng cốt trong phát triển KTTT, HTX.

Các loại hình HTX lĩnh vực PNN có nhiều bước tiến nổi bật, trong đó lĩnh vực vận tải và thương mại, dịch vụ tăng mạnh, tổ chức sản xuất, kinh doanh chủ yếu tập trung, đa dạng ngành nghề, quản trị linh hoạt và từng bước hiện đại. Số lượng HTX, Liên hiệp HTX quy mô vừa và lớn, tham gia xuất khẩu hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, sản phẩm OCOP ngày càng tăng, thích ứng an toàn, linh hoạt với điều kiện dịch Covid-19, mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Đến cuối năm 2021, cả nước có 9.316 HTX, 16 Liên hiệp HTX, 44.226 THT, thu hút gần 3 triệu thành viên, vốn điều lệ, giá trị tổng tài sản, doanh thu, tiền lãi đều tăng từ 5,9 - 15 lần so với năm 2002. Tỷ lệ HTX hoạt động có hiệu quả đạt 55% - 80% và có sự khác biệt về tính đa dạng, cơ chế hoạt động với HTX nông nghiệp.

So với chung cả nước, tổng số HTX, số lượng thành viên và lao động của HTX phi nông nghiệp thấp hơn (chiếm 30%), nhưng đạt tỷ lệ cao hơn trong vốn (58,5%), tài sản (91,2%), doanh thu (67,1%), lợi nhuận (51,3%), thu nhập bình quân gấp 1,9 lần so với HTX nông nghiệp.

Quang cảnh Hội nghị

Thông tin về những tác động của Luật HTX năm 2012 đối với phát triển KTTT, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Văn Cường cho biết, từ khi Luật được ban hành, quy định về thủ tục hành chính từng bước được hoàn thiện. Công tác tổ chức và hướng dẫn đăng ký được cơ quan đăng ký HTX cấp tỉnh, huyện thực hiện đúng theo quy định của Luật; quy trình, thủ tục đăng ký HTX được niêm yết công khai.

Cùng với đó, các HTX từng bước nâng cao chất lượng thành viên, thu hút số lượng lớn các hộ cá thể, cá nhân tham gia thành viên HTX. Đến nay, có trên 80% thành viên thực hiện góp vốn vào HTX; vốn chủ sở hữu chiếm 72% tổng nguồn vốn của HTX. Có 91% HTX, liên hiệp HTX huy động vốn từ thành viên, HTX thành viên để đầu tư, mở rộng sản xuất, kinh doanh…

Ông Nguyễn Văn Cường cũng cho biết thêm, hiện doanh thu của các HTX ước đạt 74.669 tỷ đồng (tăng 16.173 tỷ đồng so với năm 2013), bình quân doanh thu đạt 8 tỷ đồng/HTX, tỷ lệ doanh thu cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, việc làm cho thành viên chiếm trên 80%; lãi bình quân của một HTX tăng 61,7% so với năm 2013. Giai đoạn 2013-2021 tốc độ tăng thu nhập bình quân hàng năm của một lao động đạt 6,41%; cung ứng dịch vụ cho thành viên với chi phí đầu vào giảm khoảng 20%-25%, giá bán sản phẩm tăng từ 10%-15%.

Tại Hội nghị, đại biểu tham dự đã cùng thảo luận, chia sẻ những kinh nghiệm trong phát triển kinh tế HTX, từ đó đề ra những giải pháp hiệu quả để phát triển kinh tế hợp tác xã trong thời gian tới.

Thu hút, phát huy mọi nguồn lực để đầu tư hạ tầng cho vùng đồng bào DTTS

Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh phát biểu tại Hội nghị

Tại Hội nghị, ông Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, vùng đồng bào DTTS với dân số chiếm 14,7% dân số của cả nước nhưng diện tích chiếm ¾ diện tích của cả nước nằm trên địa bàn 51 tỉnh, thành phố, chủ yếu 87% dân số sống ở vùng nông thôn. Nếu có được những mô hình HTX phát triển theo mô hình HTX kiểu mới sẽ tạo điều kiện quan trọng góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Ông Hầu A Lềnh đề nghị, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi tiếp tục quán triệt tổ chức tốt các quan điểm, nhiệm vụ được nêu trong Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX;  các kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, đưa kinh tế tập thể thực sự là thành phần kinh tế quan trọng góp phần cùng với kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân, đảm bảo an sinh xã hội, ổn định chính trị ở cơ sở, đóng góp vào sự phát triển KTXH của cả nước nói chung và vùng đồng bào DTTS và miền núi nói riêng.

Cùng với đó, ông Hầu A Lềnh cũng kiến nghị việc kịp thời rà soát, xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn để tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Luật HTX năm 2012; tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về thành phần kinh tế tập thể để hỗ trợ thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, HTX tại vùng đồng bào DTTS và miền núi; đề nghị các bộ, ngành, cơ quan Trung ương tiếp tục tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các chính sách ưu đãi về đất đai, về thuế, về tiếp cận quỹ hỗ trợ phát triển HTX, các nguồn vay, đào tạo chuyên môn nghiệp vụ cho Ban lãnh đạo các HTX ứng dụng vào phát triển KHCN, cung cấp thông tin, kết nối thị trường trong và ngoài nước.

Đặc biệt cần quan tâm phát triển đồng bộ hạ tầng, tăng cường kết nối thị trường, lưu thông hàng hóa, phát triển mạnh hạ tầng số, xây dựng và phát triển đồng bộ hạ tầng dữ liệu quốc gia về HTX, kết nối đồng bộ thống nhất về phát triển kinh tế số, chuyển đổi số trong đó nguồn lực nhà nước có ý nghĩa quyết định; tăng cường hợp tác quốc tế, đa dạng hóa nguồn lực xã hội hóa, huy động, thu hút, phát huy mọi nguồn lực để đầu tư hạ tầng cho vùng đồng bào DTTS; nâng cao hiệu quả, mở rộng vốn, ưu đãi đối với HTX, gia đình, cá nhân; gắn sản xuất với chế biến, kết nối thị trường tạo gia tăng giá trị nhằm phát huy tiềm năng lợi thế của từng địa phương, từng vùng miền, từng đồng bào DTTS.

Tập trung sản xuất và bán những cái thị trường cần

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến ghi nhận, biểu dương, chúc mừng và mong Liên minh HTX sẽ tiếp tục đạt được những kết quả hiệu quả trong thời gian tới

Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến đánh giá cao Ban Chỉ đạo tổng kết đã thực hiện khối lượng công việc lớn để có những báo cáo đầy đủ, với việc tập hợp ý kiến, số liệu, thông tin từ việc khảo sát 28 hợp tác xã, 18 cuộc hội thảo được tổ chức ở 3 miền Bắc, Trung, Nam; 95 chuyên đề được viết bởi các nhà quản lý, nhà khoa học, thể hiện quyết tâm rất cao trong việc phát triển kinh tế tập thể hợp tác xã.

Khẳng định sứ mệnh cao cả của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tập hợp, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, với chức năng rất quan trọng là giám sát và phản biện trong quá trình xây dựng pháp luật và thực thi chính sách của Đảng, Nhà nước trong xã hội, trong nền kinh tế quốc dân, với tinh thần đó, qua báo cáo và quá trình theo dõi, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến cho rằng việc triển khai hoạt động của kinh tế tập thể, hợp tác xã đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Theo đó, các Đảng đoàn, Ban cán sự Đảng, Cấp ủy tổ chức Đảng đã chỉ đạo, nghiên cứu quán triệt sâu sắc triển khai chương trình hành động, kết hoạch thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 5 khóa 9, Kết luận 56 (2013), Kết luận 70 (2020), Ban Bí thư Ban hành Chỉ thị 11. Trên cơ sở đó, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành đã ban hành một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật khá đầy đủ, đồng bộ, đã phát huy hiệu quả trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể hợp tác xã theo Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX và một số ách tắc trong quá trình tổ chức thực hiện đã được giải quyết kịp thời, góp phần thúc đẩy nền kinh tế xã hội của đất nước trong giai đoạn vừa qua.

Qua đó, nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền và người dân về HTX kiểu mới được nâng lên, phù hợp với chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta và trên thực tế thì kinh tế tập thể, HTX đã đóng góp cho nền kinh tế xã hội phát triển bền vững.

Cũng theo Chủ tịch Đỗ Văn Chiến, một kết quả quan trọng khác là thời gian qua kinh tế tập thể, HTX đã phát triển cả về số lượng và chất lượng, tiềm năng, nội lực, trình độ quản lý, ứng dụng khoa học công nghệ sản xuất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn và an toàn của HTX; kết nối giữa các hội thành viên với doanh nghiệp được nâng lên.

Kết quả tiếp theo phải kể đến số hợp tác xã hoạt động hiệu quả chiếm 59% tổng số HTX, khu vực kinh tế tập thể HTX đã có nhiều đóng góp trực tiếp, to lớn, cung ứng từ 18 - 62% lương thực thực phẩm và mặt hàng tiêu dùng khác, góp phần ổn định giá cả, kiềm chế lạm phát, tạo hơn 40.000 việc làm mới hàng năm, tăng thu nhập cho người lao động.

“Qua thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, Luật HTX, Kết luận 56, Kết luận 70 của Bộ Chính trị, phát huy vai trò là một thành viên của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, hệ thống Liên minh HTX ngày càng thể hiện rõ hơn vai trò kết nối, hướng dẫn, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của HTX và các thành viên, làm cầu nối để đề xuất với Đảng, Nhà nước về chủ trương, chính sách, khuôn khổ pháp lý để thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể và HTX.”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến khẳng định.

Ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam phát biểu tại Hội nghị

Ghi nhận, biểu dương, chúc mừng và mong Liên minh HTX sẽ tiếp tục đạt được những kết quả hiệu quả trong thời gian tới, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến cũng lưu ý về một số tồn tại, hạn chế cần tiếp tục được quan tâm, giải quyết. Trong đó đề cập đến nhận thức và sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương chưa ngang tầm với việc đòi hỏi phát triển kinh tế tập thể; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đưa ra rất nhiều giải pháp để góp phần giải quyết các vấn đề tồn tại nhưng thực hiện chưa hiệu quả, đơn cử như giải quyết về đất đai; tiếp cận vốn; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trên phương diện quản lý, tiếp cận khoa học kỹ thuật và đặc biệt là tiếp cận với kinh tế thị trường.

“Hiện nay chúng ta đang tập trung sản xuất để bán cái chúng ta đang có chứ không phải tập trung sản xuất và bán những cái thị trường cần, do vậy kết nối thị trường của chúng ta còn hạn chế”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến trăn trở.

Chủ tịch Đỗ Văn Chiến khẳng định: “Mục đích tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết trung ương 5 khóa IX và 10 năm thực hiện Luật HTX năm 2012 nhằm khẳng định kết quả đúng đắn đã đạt được đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế, bất cập, nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm để có tài liệu, thông tin xác đáng, thuyết phục để kiến nghị với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, ban hành các văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo tốt hơn kinh tế tập thể, hợp tác xã. Đồng thời, đây cũng là cơ hội tổng kết các căn cứ lý luận và thực tiễn để kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sửa đổi, bổ sung Luật Hợp tác xã năm 2012.

Bởi vậy, để tiếp tục triển khai hiệu quả kinh tế tập thể, hợp tác xã, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến đề nghị phải tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, mục tiêu, giải pháp chủ yếu trong triển khai Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX, các kết luận của Bộ Chính trị, Chỉ thị 11 của Ban Bí thư, xác định rõ vai trò quan trọng của kinh tế tập thể, Luật Hợp tác xã như Nghị quyết Trung ương 5 đã xác định là kinh tế Nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã là xu thế chung của nền sản xuất hàng hóa, là đòi hỏi khách quan trong thực tiễn của đời sống xã hội.

Cùng với đó, qua 2 hội nghị tổng kết hợp tác xã nông nghiệp, hợp tác xã phi nông nghiệp, ban Chỉ đạo cần thiết phải tổng hợp và phân tích kỹ, có đủ căn cứ lý luận và thực tiễn để kiến nghị xác đáng với Chính phủ, trung ương nghiên cứu để ban hành nghị quyết mới, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sửa đổi, bổ sung Luật HTX năm 2012; tháo gỡ những nút thắt nhất về đất, vốn, về đào tạo, quản lý, chuyển giao khoa học công nghệ, tiếp cận thị trường… để thúc đẩy sản xuất phát triển

Đề cập tới 3 chương trình mục tiêu: Xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phải góp phần củng cố, phát triển hợp tác xã và kinh tế tập thể, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến cho rằng, phát triển kinh tế tập thể là một trong những yếu tố quan trọng để phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong phát triển kinh tế xã hội; hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ công bằng văn minh.

Chủ tịch Đỗ Văn Chiến tin tưởng, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự quản lý hiệu quả của Nhà nước, vai trò nòng cốt của hệ thống liên minh hợp tác xã, khu vực kinh tế tập thể và hợp tác xã sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.

Hương Diệp - ảnh Quang Thưởng