Nội dung và phương thức hoạt động công đoàn có bước đổi mới
Nghị quyết Đại hội XII Công đoàn Việt Nam đã đề ra mục tiêu tổng quát: “Hoàn thiện mô hình tổ chức, đổi mới phương thức hoạt động, xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn bản lĩnh, trí tuệ, chuyên nghiệp”; đồng thời chọn nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn đủ năng lực, phẩm chất, đáp ứng yêu cầu của công tác công đoàn trong tình hình mới là khâu đột phá của cả nhiệm kỳ. Đại hội XIII, Công đoàn cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng xác định: Công tác xây dựng, kiện toàn cán bộ làm công tác công đoàn là khâu then chốt để góp phần nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn tại cơ quan.
Như vậy có thể nói, công tác cán bộ là một trong những yếu tố quyết định để khẳng định vai trò, vị trí của tổ chức Công đoàn trong hoạt động chung của cơ quan, đơn vị. Hoạt động của Công đoàn cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam không ngừng đổi mới nội dung và nâng cao hiệu quả theo tinh thần vì lợi ích của đoàn viên và người lao động, hướng hoạt động công đoàn về cơ sở để có được đông nhất đoàn viên công đoàn và người lao động được thụ hưởng, hưởng lợi từ các hoạt động của tổ chức Công đoàn. Ban Thường vụ Công đoàn xác định, để đoàn viên hiểu đúng và thực hiện đúng chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, quy chế, quy định của cơ quan, cũng chính là bảo vệ quyền và lợi ích của đoàn viên và người lao động.
Cán bộ Công đoàn của các cơ quan hành chính sự nghiệp hiện nay, trong đó Công đoàn cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hầu hết làm công tác kiêm nhiệm. Hiện nay, Công đoàn cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có 40/41 cán bộ công đoàn không chuyên trách, Ban Chấp hành Công đoàn cơ quan đã xác định việc xây dựng đội ngũ cán bộ Công đoàn là nhiệm vụ quan trọng, cần được quan tâm, tạo điều kiện để cán bộ Công đoàn hoàn thiện kiến thức, kỹ năng, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ, phát huy có hiệu quả vai trò của tổ chức Công đoàn trong hoạt động của cơ quan, đơn vị. Bên cạnh việc lựa chọn, xây dựng và làm tốt công tác nhân sự tại Đại hội Công đoàn các đơn vị trực thuộc, Công đoàn cơ quan cũng chú trọng công tác tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Công đoàn. Hàng năm, tổ chức cho cán bộ công đoàn cơ sở tham gia các lớp tập huấn của Công đoàn Viên chức Việt Nam, của Khối Thi đua II và chủ động tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề tại đơn vị. Nội dung và phương thức hoạt động công đoàn có bước đổi mới, đã làm rõ hơn về mô hình tổ chức, nội dung, nhiệm vụ của từng công đoàn cơ sở. Trong 5 năm qua, các công đoàn cơ sở đã tập trung cho công tác phát triển đoàn viên, đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức công đoàn và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ công đoàn đạt nhiều kết quả tốt. Hiện nay, Công đoàn cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam gồm 15 công đoàn cơ sở trực thuộc, trong đó có 2 đơn vị công đoàn trên 50 đoàn viên, 4 đơn vị có số đoàn viên dưới 10 người. Trình độ quản lý, chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan ngày càng được cải thiện và nâng cao.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn đã có chuyển biến tích cực theo hướng đa dạng hoá hình thức, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo. Hàng năm, Công đoàn đều phối hợp tổ chức cho toàn thể cán bộ, công chức, người lao động tham gia lớp tập huấn kết hợp tổ chức tham quan, nghiên cứu thực tế, học tập và trao đổi kinh nghiệm tại các địa phương. Các Ủy viên Ban Chấp hành Công đoàn cơ quan, Ban Chấp hành công đoàn cơ sở trực thuộc đều tham dự đầy đủ 1 năm từ 2 đến 3 kỳ các lớp tập huấn do Công đoàn khối thi đua II, Công đoàn Viên chức Việt Nam và Công đoàn cơ quan tổ chức với các nội dung nhằm nâng cao năng lực, trình độ, kỹ năng tổ chức các hoạt động công đoàn, công tác quản lý tài chính, học tập kinh nghiệm của công đoàn các đơn vị khác về kỹ năng hoạt động công đoàn và năng lực, bản lĩnh đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.
Chất lượng cán bộ công đoàn nhìn chung được nâng lên cả về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ công tác công đoàn, về lý luận chính trị và năng lực thực hiện nhiệm vụ. Cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ công đoàn chuyên trách được quan tâm hơn. Phần lớn cán bộ công đoàn giữ gìn được phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng; nhiệt tình, tận tụy, trách nhiệm với công tác công đoàn.
Tuy nhiên, hiện đội ngũ cán bộ Công đoàn cơ quan vẫn còn một số bất cập. 98% cán bộ Công đoàn là hoạt động kiêm nhiệm, trong tình hình hiện nay, yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị không chỉ đối với riêng tổ chức Mặt trận, mà đối với nhiều cơ quan, bộ ngành khác ngày càng cao, đòi hỏi sự ưu tiên cho công việc chuyên môn ngày càng nhiều, thời gian dành cho các hoạt động đoàn thể, phong trào sẽ phải điều tiết, cân nhắc. Hầu hết cán bộ công đoàn đều được đào tạo cơ bản, có trình độ đại học và trên đại học, song lại không có kiến thức và được đào tạo chuyên sâu về công tác công đoàn, do đó nhiều cán bộ thiếu kỹ năng, kinh nghiệm, còn lúng túng trong phương pháp tổ chức hoạt động. Đội ngũ cán bộ Công đoàn có thời điểm không ổn định, có sự luân chuyển, thay đổi làm ảnh hưởng đến công tác tổ chức, cán bộ và việc triển khai các nội dung hoạt động của công đoàn cơ quan. Việc tập huấn, bồi dưỡng cán bộ Công đoàn còn chậm đổi mới, tuy năm nào cũng tổ chức và tham gia, song mới đảm bảo về số lượng, còn chất lượng hoạt động chưa cao, đặc biệt về đào tạo kiến thức thực tiễn và kỹ năng, phương pháp hoạt động công đoàn.
Một số giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở có phẩm chất, năng lực
Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ công đoàn về vai trò và hoạt động của Công đoàn trong giai đoạn hiện nay. Mỗi cán bộ Công đoàn cần phải có hiểu biết sâu sắc về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn là tổ chức đại diện cho người lao động, hoạt động vì người lao động, qua đó nâng cao nhận thức, rèn luyện bản lĩnh chính trị; có thái độ đúng đắn trong việc đề xuất, tham mưu và triển khai các nội dung hoạt động công đoàn tại đơn vị.
Hai là, lựa chọn cán bộ Công đoàn thực sự là thủ lĩnh của tập thể người lao động. Để làm tốt chức năng, nhiệm vụ của tổ chức công đoàn, nhất là ở công đoàn cơ sở, bộ phận cần phải phối hợp tốt với tổ chức đảng và phối hợp chặt chẽ đối với lãnh đạo đơn vị trong việc xây dựng, lựa chọn cán bộ làm công tác công đoàn, nhất là trước mỗi kỳ Đại hội. Nên từ bỏ tư duy cũ, bố trí những cán bộ không sắp xếp được công việc, những cán bộ sắp về hưu, những cán bộ không có năng lực sang làm công đoàn. Chú trọng người có chuyên môn giỏi, có uy tín, năng lực tập hợp quần chúng, liên hệ mật thiết với đội ngũ công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị; có tâm huyết, nhiệt tình, có kỹ năng giải quyết thấu đáo những vấn đề liên quan đến người lao động, cũng như có bản lĩnh, dám đấu tranh bảo vệ lợi ích chính đáng, hợp pháp của đoàn viên, người lao động, nói đi đôi với làm…
Ba là, đổi mới công tác bồi dưỡng, tập huấn công tác công đoàn. Đặt chỉ tiêu 100% cán bộ công đoàn cơ sở, bộ phận trực thuộc của cơ quan được tham gia tập huấn, bồi dưỡng kiến thức công đoàn. Đổi mới nội dung, phương thức tập huấn, kết hợp cân đối giữa lý thuyết và thực hành, tăng cường trao đổi, thảo luận, sử dụng phương pháp phù hợp với đối tượng và chú trọng đến các kỹ năng xử lý tình huống, trang bị một số kỹ năng cơ bản, như: kỹ năng thuyết trình, kỹ năng thương lượng, kỹ năng tổ chức hoạt động văn hóa, thể thao… có sự tương tác giữa giảng viên và học viên, để phân tích, giải đáp các tình huống, những vấn đề còn vướng mắc. Bên cạnh sự trao đổi của giảng viên, cần chú ý tăng cường tọa đàm, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm của các công đoàn cơ sở, hoặc phổ biến cách làm hay, mô hình hiệu quả trong hoạt động công đoàn. Bên cạnh việc phân công cán bộ Công đoàn tham gia các lớp tập huấn của Công đoàn cấp trên, Công đoàn cơ quan cần chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề, nhằm nâng cao hoàn thiện kiến thức, trang bị và rèn luyện kỹ năng cho cán bộ Công đoàn được tốt hơn.
Bốn là, trước yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, hiệu quả công tác trong tình hình mới, Công đoàn cần chủ động xây dựng kế hoạch triển khai hoạt động hàng năm phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị, đổi mới nội dung hình thức tổ chức hoạt động công đoàn cơ sở, nhằm đưa hoạt động công đoàn hiệu quả hơn. Chủ động nghiên cứu, tham gia với chuyên môn xây dựng quy chế dân chủ ở cơ sở, tăng cường công tác kiểm tra giám sát, kiến nghị giải quyết kịp thời những vấn đề liên quan đến cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, đổi mới nội dung, hình thức tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, hội nghị người lao động.
Năm là, nội dung, hình thức hoạt động công đoàn cần được đổi mới, đa dạng hóa phù hợp với điều kiện thực tiễn của cơ quan, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra cũng như nhu cầu, lợi ích chính đáng, thiết thân của đa số cán bộ, công chức, người lao động; đồng thời tăng cường bồi dưỡng, tập huấn nâng cao nghiệp vụ về công tác kiểm tra, giám sát đối với cán bộ làm công tác kiểm tra của công đoàn các cấp và kịp thời cập nhật, hệ thống hóa các văn bản, chính sách, tài liệu mới có liên quan phục vụ công tác kiểm tra, giám sát của Công đoàn.
Vũ Thị Thu Hà
ThS, Phó Chủ tịch Công đoàn cơ quan TW MTTQ Việt Nam