Ngày 14/4/2020, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu Nguyễn Anh Tuấn đã ký ban hành văn bản số 530/QLĐT-ĐT gửi Sở KH&ĐT tỉnh Quảng Ninh về việc làm rõ phản ánh hiện tượng vi phạm trong quá trình lựa cho nhà thầu tại gói thầu số 01 công trình: Xây dựng đường dây 35kV và trạm biến áp 630kVA-35(22)/0,4kV cấp điện cho dự án nhà máy xử lý nước thải xã Tràng Lương, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh (bao gồm: chi phí lắp đặt + chi phí thiết bị + chi phí thí nghiệm chuyên ngành + chi phí ngừng cấp điện trở lại + chi phí nghiệm thu đóng điện bàn giao công trình) do Phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều làm chủ đầu tư.
Theo ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu, Luật Đấu thầu năm 2013 (Điều 89 khoản 3) quy định thông thầu là một trong các hành vi bị cấm. Trường hợp vi phạm, tổ chức, cá nhân sẽ bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 3 đến 5 năm theo khoản 1 Điều 122 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP.
Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 27/12/2017 về chấn chỉnh công tác đấu thầu trong các dự án đầu tư phát triển hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn nhà nước, các cơ quan, đơn vị quản lý công tác đấu thầu tại địa phương có trách nhiệm thường xuyên nắm bắt các thông tin, phản ánh, kiến nghị về các hành vi tiêu cực, vi phạm trong đấu thầu để kịp thời xác minh, xử lý.
Tại gói thầu trên, Tạp chí Mặt trận đã có phản ánh, gói thầu đang trong giai đoạn đánh giá hồ sơ nhưng đã triển khai thiết bị, máy móc, nhân công để thi công một số hạng mục dự án, khiến dư luận đặt nghi vấn có biểu hiện thông thầu, gây bức xúc dư luận địa phương và doanh nghiệp.
“Cục Quản lý đấu thầu đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Ninh vào cuộc xem xét, xác minh các thông tin phản ánh và đề xuất biện pháp xử lý nếu phát hiện vi phạm theo đúng quy định pháp luật về đấu thầu và Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 27/12/2017. Các thông tin liên quan đến việc xác minh và xử lý vi phạm (nếu có) đề nghị gửi về Cục Quản lý đấu thầu để theo dõi, đăng tải, gửi Tạp chí Mặt trận để thông tin theo đúng quy định” - Ông Nguyễn Anh Tuấn yêu cầu biện pháp xử lý.
Trước đó, ngày 07/4/2020, Tạp chí Mặt trận đã có bài viết “Nghi vấn thi công trước đấu thầu sau tại TX Đông Triều: Bài học và các dấu hiệu sai phạm trong công tác đấu thầu ở Quảng Ninh” phản ánh vụ việc này.
Quyết định số 45/QĐ-QLĐT về việc phê duyệt Hồ sơ mời thầu qua mạng và tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu qua mạng gói thầu số 01 do ông Nguyễn Hải Triều - Trưởng phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh kí ban hành.
Theo đó, ngày 17/3/2020, ông Nguyễn Hải Triều - Trưởng phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh đã ký ban hành Quyết định số 45/QĐ-QLĐT về việc phê duyệt Hồ sơ mời thầu qua mạng và tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu qua mạng gói thầu số 1.
Hồ sơ mời thầu qua mạng do Công ty Cổ phần OMD lập với các tiêu chuẩn xét thầu: Đánh giá về năng lực nhà thầu theo tiêu chí “thỏa mãn và không thỏa mãn”; đánh giá về đề xuất kỹ thuật, biện pháp thi công, tiến độ thi công trong hồ sơ dự thầu qua mạng theo tiêu chí “đạt và không đạt”.
Ngày 20/2/2020, Phòng Quản lý đô thị thị xã Đông Triều đăng tải Thông báo mời thầu số 20200344117-00 trên Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia (tại địa chỉ http://muasamcong.mpi.gov.vn) theo hình thức đấu thầu rộng rãi.
Dự án có dự toán trên 2,9 tỷ đồng được thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách Thị xã Đông Triều (nguồn vốn sự nghiệp năm 2020). Thời gian mở thầu từ 20/3 đến 30/3/2020.
Biên bản mở thầu gói thầu số 1 do Phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều làm chủ đầu tư.
Theo Biên bản mở thầu được công bố ngày 30/3/2019; có 2 đơn vị tham gia dự thầu là Công ty TNHH MTV Trường Ngân HD (trụ sở tại 102 phố Chương Dương, Phường Trần Phú, thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương) và Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Thương mại Linh Quân (trụ sở tại 25/10, đường Phong Định Cảng, phường Hưng Dũng, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An).
Công ty TNHH MTV Trường Ngân HD có giá dự thầu sau khi giảm giá là 2,679 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Thương mại Linh Quân đưa giá dự thầu cao hơn là 2,893 tỷ đồng.
Tưởng chừng công tác đầu thầu sẽ được diễn ra công khai, minh bạch theo đúng quy định của pháp luật, tuy nhiên, dù gói thầu đang trong giai đoạn đánh giá hồ sơ thì ở ngoài thực địa, xuất hiện nhiều đối tượng tham gia thi công một số hạng mục của dự án.
Hạng mục móng cột được một trong hai ứng viên dự thầu thi công tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn và thiếu sự giám sát, thi công chất lượng công trình.
Mặc dù hố cọc rất sâu, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nhưng chỉ được che đậy rất sơ sài bằng dù bạt, xung quanh không hề có thông tin cảnh báo nguy hiểm, thể hiện sự cẩu thả, vô trách nhiệm của đơn vị thi công công trình.
Cụ thể, theo tìm hiểu của PV, một trong hai đơn vị tham gia dự thầu đã tiến hành triển khai đào và đúc móng cột dự án. Việc thi công diễn ra rầm rộ, công khai ngay trong thời gian phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng không hề có sự kiểm tra, ngăn chặn từ phía chính quyền địa phương.
Trong một diễn biến mới nhất, đối với gói thầu nêu trên, ngày 08/4/2020, ông Nguyễn Hải Triều - Trưởng phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều đã ký Quyết định số 59/QĐ-QLĐT phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.
Doanh nghiệp được Phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều lựa chọn là Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Thương mại Linh Quân. Thời gian thực hiện hợp đồng là 30 ngày.
Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu của ông Nguyễn Hải Triều - Trưởng phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều “ưu ái” nới rộng cho nhà thầu thời gian thi công thêm 4 ngày so với đề xuất.
Báo cáo đánh giá HSDT của đơn vị tư vấn được ban hành cẩu thả, thiếu sự soát xét, thậm chí có tiêu chí đánh giá bị bỏ trống, không điền thông tin.
Việc Phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều và đơn vị tư vấn hồ sơ dự thầu là Công ty Cổ phần Xây dựng OMD “vội vàng” công bố kết quả trúng thầu ngay khi xuất hiện thông tin phản ánh của dư luận đối với gói thầu càng làm “lộ rõ” nhiều dấu hiệu bất thường xung quanh công tác lựa chọn nhà chọn nhà thầu của chủ đầu tư.
Cụ thể, tại Báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu của Công ty Cổ phần xây dựng OMD số 01/BCĐGHSDT ghi ngày 06/11/2020, đây là lỗi sai rất bất thường, thể hiện sự cẩu thả, vội vã, thiếu chuyên nghiệp của đơn vị tư vấn khi thời điểm chấm thầu diễn ra trong tháng 4/2020.
Sự “lạ” của quá trình đấu thấu còn thể hiện trong biên bản mở thầu ngày 30/3/2020, Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng và Thương mại Linh Quân (đơn vị trúng thầu) có đề xuất thời gian thực hiện hợp đồng là 26 ngày nhưng theo Quyết định số 59/QĐ-QLĐT của ông Nguyễn Hải Triều - Trưởng phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều lại phê duyệt cho nhà thầu này được thực hiện thi công xây dựng công trình trong thời gian là 30 ngày (tăng thêm 4 ngày so với đề xuất của nhà thầu).
Dư luận đặt ra nghi vấn tính minh bạch của gói thầu do Phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều làm chủ đầu tư. Phải chăng có hành vi thông thầu tại dự án khi gói thầu chưa công bố kết quả mà nhà thầu đã tiến hành thi công xây dựng công trình? Việc này do nhà thầu tự ý thực hiện hay có sự “bật đèn xanh” từ chủ đầu tư?
Tại sao chưa công bố kết quả gói thầu, nhà thầu đã tự tin vào khả năng trúng thầu để bỏ công, bỏ của, vội vã thi công công trình? Động cơ, mục đích của nhà thầu có dấu hiệu cố ý vi phạm là gì?
Bên cạnh đó, Điều 89 Luật Đầu thầu quy định, một trong các hành vi bị cấm trong đấu thầu là tiết lộ những thông tin về quá trình lựa chọn nhà đầu tư trước khi công khai kết quả lựa chọn nhà đầu tư. Vậy, chủ đầu tư dự án là Phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều có trách nhiệm gì đối với hành vi “việt vị” của nhà thầu? Liệu tại dự án trên có xảy ra hiện tượng “sân sau, sân trước”, “chỉ điểm” cho nhà thầu trong quá trình đấu thầu hay không? Có hay không hành vi “bảo kê”, “chống lưng” cho sai phạm từ các cấp chính quyền để nhà thầu vô tư “múa gậy vườn hoang”, thách thức pháp luật, kỉ cương, phép nước?
Ngoài ra, việc doanh nghiệp tự ý thi công xây dựng khi chưa có kết quả đấu thầu, không chịu sự kiểm tra, giám sát của các đơn vị quản lý không chỉ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, chất lượng công trình mà còn làm tạo tâm lý hoang mang, bất an cho các nhà thầu chân chính, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư, kinh doanh của tỉnh Quảng Ninh nói chung và Thị xã Đông Triều nói riêng đối với một bộ phận không nhỏ doanh nghiệp.
Được biết, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 - Bộ Công an) cũng đang xác minh, lãm rõ những dấu hiệu sai phạm tại gói thầu số 01 do Phòng Quản lý đô thị Thị xã Đông Triều làm chủ đầu tư.
Do đó, đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 - Bộ Công an), Cục Quản lý đấu thầu (Bộ KH&ĐT), Công an tỉnh Quảng Ninh, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Ninh, cần sớm vào cuộc để làm rõ có những khuất tất tại gói thầu Xây dựng đường dây 35kV và trạm biến áp 630kVA-35(22)/0,4kV cấp điện cho dự án nhà máy xử lý nước thải xã Tràng Lương, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh và kịp thời xử lý nghiêm, tránh dư luận xấu, ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật, tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng chất lượng công trình khi đi vào sử dụng.
Hai là, để minh bạch vấn đề xây dựng cơ bản, các dự án đều phải được công khai, đấu thầu rộng rãi, lựa chọn nhà thầu đủ năng lực, hoạt động chất lượng, uy tín, chi phí thấp nhất, tiết kiệm cao cho ngân sách, ngăn cản lợi ích nhóm giữa đơn vị tổ chức đấu thầu và nhà thầu.
Ba là, ngoài công bố công khai đấu thầu rộng rãi thì cần để các cơ quan Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và cả nhân dân ở địa phương cùng giám sát nhằm đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng và minh bạch trong công tác đấu thầu.
Bốn là, dù đã tổ chức qua mạng, hiện tượng “quân xanh”, “quân đỏ”, “sân sau”, “sân trước” trong đấu thầu còn “đất sống”, thậm chí “sống” tốt vì còn nhiều chủ đầu tư hoặc móc ngoặc với nhà thầu hoặc nhắm mắt làm ngơ để tạo ra “mảnh đất” thiếu cạnh tranh, minh bạch trong đấu thầu.
Đội ngũ nhà thầu “quân xanh” sẽ tiếp tục sinh sôi, nảy nở nếu sự giám sát, kiểm tra, thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về đấu thầu còn hình thức, chiếu lệ.
Vì vậy, các cơ quan chức năng cần xem xét lại quy trình đấu thầu đã được làm đúng, đủ, công khai, minh bạch hay chưa? Cũng như cần chỉ mặt, bêu tên rõ những nhà thầu vi phạm pháp luật. Những thông tin về các nhà thầu này cần phải được công khai rộng rãi, phải được lọc ra để cơ quan quản lý dễ dàng nhận diện.
Tạp chí Mặt trận sẽ tiếp tục thông tin.
Phan Anh Tuấn