Âm mưu, thủ đoạn của chiến lược “diễn biến hòa bình” trên mặt trận văn hóa tư tưởng

“Diễn biến hòa bình” là chiến lược toàn cầu của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch nhằm xóa bỏ các nước xã hội chủ nghĩa và phong trào độc lập dân tộc trên thế giới. Chiến lược này được các nước phương Tây khởi sướng từ những năm 40 của thế kỷ XX và được tiếp tục bổ sung, hoàn chỉnh thành chiến lược vào thập kỷ 80. Bản chất của “diễn biến hòa bình” là cuộc chiến phi quân sự, nó tập trung phê phán, xuyên tạc mô hình chủ nghĩa xã hội, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tuyên truyền các giá trị dân chủ, nhân quyền phương Tây… nhằm làm thất bại và đổ vỡ từ bên trong chế độ xã hội chủ nghĩa; làm biến dạng và tan vỡ Đảng Cộng sản, thiết chế nhà nước ở các nước xã hội chủ nghĩa thông qua những tác động kinh tế và những thẩm thấu về tư tưởng - văn hóa tư sản một cách lâu dài và tinh vi. Do đó, cuộc chiến này còn được gọi bằng những tên như: “Chiến tranh không tiếng súng”, “Chiến tranh nhung lụa”... Chiến lược này của phương Tây đã góp phần làm sụp đổ hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu vào những năm 90 của thế kỷ XX.

Ở nước ta, các thế lực thù địch với nhiều âm mưu, thủ đoạn thâm độc, tiến hành “diễn biến hòa bình” trên mặt trận tư tưởng - văn hoá, gây hỗn loạn về lý luận và tư tưởng, tạo ra “khoảng trống” để dần dần đưa hệ tư tưởng tư sản thâm nhập vào cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhằm chuyển hóa, xóa bỏ tư tưởng xã hội chủ nghĩa.

Để đạt được mục tiêu đó ở Việt Nam, các thế lực thù địch đã có những điều chỉnh về thủ đoạn trong việc chống phá cách mạng nước ta. Âm mưu “diễn biến hòa bình” của chúng không chỉ dừng lại ở việc tác động về tư tưởng, lý luận mà đã chuyển sang công kích trực tiếp vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Xuyên tạc, bôi nhọ thân thế, sự nghiệp của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước; đánh tráo khái niệm, xuyên tạc thành quả cách mạng của Nhân dân... Âm mưu và thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch thông qua “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa ở nước ta hiện nay được biểu hiện ở các hoạt động cụ thể:

Thứ nhất, phê phán, xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Chúng ta đều biết, chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Hệ tư tưởng này đã dẫn dắt dân tộc ta đấu tranh giải phóng dân tộc, giúp Đảng và nhân dân ta xác định được con đường Cách mạng xã hội chủ nghĩa, góp phần xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, đời sống nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc, xã hội ổn định, phát triển. Tuy nhiên, các thế lực thù địch lại cho rằng chủ nghĩa Mác-Lênin chỉ phù hợp với thế kỉ XIX, nay đã lạc hậu, không còn phù hợp với trình độ của lực lượng sản xuất và văn hóa nước ta, chủ nghĩa Mác-Lênin đã lỗi thời ở Việt Nam. Từ đó chúng phê phán tư tưởng Hồ Chí Minh là “chắp vá”, “cóp nhặt”… mà không thấy được sự kế thừa, kết hợp hài hòa của các giá trị khoa học, tư tưởng, văn hóa của cả phương Đông và phương Tây trong tư tưởng cách mạng của Người.

Thứ hai, đánh tráo khái niệm, xuyên tạc thành quả cách mạng của nhân dân. Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam cho hai cuộc cách mạng giải phóng dân tộc ta. Góp phần quan trọng trong việc xây dựng nền độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Vậy mà, các thế lực thù địch cho rằng: Hồ Chí Minh là người tiếp thu “mù quáng” chủ nghĩa Mác-Lênin chứ không hề có sự sáng tạo, vu cáo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc thực chất là cuộc nội chiến “huynh đệ tương tàn”... Tất cả những luận điệu trên đây đều chỉ nhằm phủ nhận tư tưởng cách mạng của Hồ Chí Minh, xuyên tạc thành quả cách mạng mà Nhân dân đã đổ bao xương máu mới giành được.

Thứ ba, tấn công vào vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Trong thời gian qua, các thế lực thù địch thường xuyên theo dõi mọi diễn biến đời sống chính trị, kinh tế và xã hội của nước ta. Chúng tận dụng triệt để những hạn chế, yếu kém, sơ hở trên các mặt, nhất là về chính trị, kinh tế, an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại qua các báo cáo chính thức của các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước, bộ, ngành, địa phương… Chúng coi đấy là “nguyên liệu”, “cái cớ” cho những quan điểm, nhận định sai trái, phản động của chúng. Chúng lén lút tung ra những ấn phẩm có nội dung phê phán, phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng, tuyên truyền những luận điệu xuyên tạc thông qua các trang mạng xã hội. Trong lúc công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng và Nhà nước đang diễn ra quyết liệt, đã có không ít cán bộ, đảng viên cấp cao bị xử lý kỷ luật. Thế lực thù địch đã xoáy sâu vào đó để thổi phồng những khuyết điểm, sai lầm của một số cá nhân đảng viên, qua đó chụp mũ, gán cho Đảng những thói hư tật xấu như: “đổ nát”, “bao che”… nhằm gây nghi ngờ, chia rẽ trong nội bộ nhân dân, trong Đảng, và giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước và các lực lượng vũ trang.

Bên cạnh đó, chúng lợi dụng nguyên tắc phê và tự phê, công khai tự phê bình, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và quan liêu… trong Đảng và trong bộ máy Nhà nước để công kích và nói xấu Đảng. Phản bác Cương lĩnh, quan điểm và nguyên tắc cơ bản của Đảng, đòi xóa bỏ điều 4 trong Hiến pháp về quyền lãnh đạo của Đảng.

Thứ tư, lợi dụng chiêu bài “dân chủ, nhân quyền, dân tộc và tôn giáo” để gây sức ép về chính trị, kích động hình thành xu hướng li khai, đối lập với Đảng Cộng sản. Thế lực thù địch luôn lợi dụng chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền” để can thiệp trắng trợn vào công việc nội bộ của Việt Nam. Chúng nhen nhóm hình thành, củng cố các tổ chức để tập hợp lực lượng, tung tin xuyên tạc Việt Nam “vi phạm tự do, dân chủ, nhân quyền”, “đàn áp những người bất đồng chính kiến” và kích động quần chúng gây rối, chống đối chính quyền. Bên cạnh đó, chúng còn hậu thuẫn cho các tổ chức phản động tiến hành các hoạt động chống phá Việt Nam. Sử dụng bọn phản động người Việt lưu vong ở nước ngoài để xây dựng nên các tổ chức phản động như: “Tổ chức Nhà nước Đềga” của Ksorkok ở Mỹ, “Uỷ ban cứu trợ vượt biên”... từ đó móc nối với các phần tử phản động trong nước để tiến hành các hoạt động chống phá nhằm phá vỡ sự thống nhất đất nước, điển hình như vụ khủng bố ở Đắk Lắk ngày 11/6/2023 của tổ chức “Nhóm hỗ trợ người Thượng” ở nước ngoài. Ngoài ra, chúng sử dụng tôn giáo như một công cụ để thúc đẩy cái gọi là tiến trình “dân chủ hóa” nhằm thay đổi chế độ chính trị ở Việt Nam. Chúng gây sức ép với chúng ta về vấn đề tôn giáo, lôi kéo sinh viên, trí thức tham gia các tổ chức tôn giáo không được Nhà nước công nhận như trường hợp của “Hội Thánh đức chúa trời” trong thời gian gần đây...

Thứ năm, lợi dụng chính sách mở cửa của Đảng và Nhà nước để tuyên truyền những quan điểm, giá trị phương Tây, làm mai một bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc. Chúng chủ trương đánh vào các giá trị căn bản của nền văn hóa, do đó chúng lợi dụng sự suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; sự xuống cấp về đạo đức của một bộ phận trong xã hội để bôi nhọ, xuyên tạc, hủy hoại các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đồng thời truyền bá văn hóa, lối sống hưởng thụ phương Tây, ca ngợi các giá trị “tự do, dân chủ” tư sản, đề cao chủ nghĩa thực dụng, chủ nghĩa cá nhân cực đoan. Qua đó làm phai nhạt dần mục tiêu lý tưởng, tha hóa ngay trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, để làm tha hóa toàn xã hội. Đây chính là nguy cơ “tự diễn biến, tự chuyển hóa” mà Đảng ta đã nhắc đến.

Các thế lực thù địch còn thông qua con đường hợp tác trên các lĩnh vực: giáo dục - đào tạo, quốc phòng - an ninh, báo chí, truyền thông... để từng bước hình thành các tổ chức, các câu lạc bộ, các nhóm mang danh “dân chủ”... ra báo tư nhân, trang thông tin điện tử... để tuyên truyền “tự do, dân chủ” tư sản ở Việt Nam. Trên lĩnh vực văn học - nghệ thuật, báo chí, xuất bản, chúng ra sức vận động thành lập các tổ chức như “Văn đoàn độc lập”, “Hội nhà báo độc lập”...; tán phát một số cuốn sách được xuất bản ở hải ngoại nhằm “bôi nhọ”, chụp mũ, làm mất uy tín của của các cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng.

Thứ sáu, lợi dụng những thành tựu của khoa học công nghệ, biến các phương tiện thông tin đại chúng, mạng Internet, sách báo, tạp chí thành công cụ tuyên truyền, xuyên tạc, kích động chống phá Đảng và Nhà nước ta.

Có thể thấy, chiến lược “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa của các thế lực thù địch, mà trọng tâm là thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là một âm mưu, thủ đoạn hết sức nguy hiểm, thâm độc. Mặc dù nội dung không mới, nhưng về thủ đoạn, cách thức tiến hành thì nguy hiểm hơn. Đối tượng để các thế lực thù địch nhắm vào chủ yếu là thế hệ trẻ, người dân ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Chúng tập trung vào các khu vực mà trình độ dân trí còn thấp, đời sống vật chất, tinh thần còn nhiều khó khăn. Những hoạt động chống phá này đã có ảnh hưởng và tác động không nhỏ đến đời sống tinh thần các thế hệ người Việt Nam. Nó góp phần ảnh hưởng trực tiếp tới sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhất là trong một bộ phận thanh niên, sinh viên, văn nghệ sĩ, trí thức. Xuất hiện nhiều bài viết, ý kiến bài bác, xuyên tạc, bôi nhọ, hạ uy tín các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước, đòi xem xét lại chủ nghĩa Mác-Lênin, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kích động chủ nghĩa dân tộc cực đoan, li khai… Từ những ảnh hưởng trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa đã lôi kéo, tổ chức thành các cuộc gây rối, bạo loạn đòi li khai như ở Tây Nguyên, Tây Bắc... Có thể thấy “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa của các thế lực thù địch là hết sức nguy hiểm, làm cho nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” tăng lên. Tình trạng trên thực sự trở thành mối nguy hại cho sự phát triển của dân tộc ta nên nó đòi hỏi Đảng và Nhà nước cần có những biện pháp phù hợp đấu tranh làm thất bại âm mưu thâm độc này.

Những giải pháp đấu tranh, phòng chống “Diễn biến hòa bình” trên mặt trận tư tưởng văn hóa trong giai đoạn hiện nay

Để góp phần đấu tranh làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, chúng ta cần phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó cần tập trung làm tốt những giảp pháp cơ bản sau:

Một là, tập trung xây dựng các tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh, thực sự là hạt nhân lãnh đạo; xây dựng các cơ quan đơn vị vững mạnh toàn diện. Khắc phục sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên; chủ động phòng ngừa, đấu tranh, phê phán những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng. Cấp ủy các cấp cần tiếp tục quán triệt, nghiêm túc thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng chỉnh đốn Đảng gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và là làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thường xuyên kiểm tra, nắm chắc tình hình tư tưởng của đảng viên, cán bộ, nhân viên và lắng nghe dư luận trong nhân dân, giải quyết triệt để những băn khoăn, vướng, mắc nảy sinh, giữ vững mối đoàn kết nội bộ, đoàn kết gắn bó với nhân dân, triệt tiêu mọi nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Hai là, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng đã lựa chọn. Phát huy truyền thống và bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại.

Ba là, đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý‎ luận, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn; phản bác kịp thời, có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch; đấu tranh chống các luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, xuyên tạc đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực đổi mới công tác giáo dục chính trị - tư tưởng, làm cho chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ngày càng thấm sâu vào các tầng lớp nhân dân, thực sự giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của toàn xã hội.

Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước đối với các hoạt động trong lĩnh vực tư tưởng văn hóa. Quán triệt quan điểm của Đảng về xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và định hướng phát triển con người toàn diện. Giữ vững tính định hướng chính trị của các hoạt động này, đảm bảo các sinh hoạt tư tưởng - văn hóa góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, góp phần tích cực vào quá trình xây dựng con người mới Việt Nam, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về báo chí và tuyên truyền. Có biện pháp quản lý chặt chẽ mạng Internet, ngăn ngừa các trang mạng độc hại.

Năm là, nâng cao và hoàn thiện cơ sở vật chất của hệ thống thông tin, truyền thông, chủ động, kịp thời cung cấp định hướng thông tin cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Làm cho quần chúng nhân dân nhận thức rõ, đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” là cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc rất gay go, quyết liệt, phức tạp và lâu dài. Đây là cuộc đấu tranh của toàn dân tộc, do đó, phải tập trung nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng cho toàn bộ đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Nhờ đó, có nhận thức đúng bản chất, không bị thẩm thấu, dao động trước những luận điệu xuyên tạc của kẻ thù. Đồng thời, mỗi người sẽ tự chủ động đoàn kết chặt chẽ trong đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”.

Sau gần 40 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã giành được những thành tựu to lớn trên mọi lĩnh vực, kinh tế không ngừng phát triển, chính trị xã hội ổn định, tư tưởng văn hóa hội nhập và phát huy được bản sắc văn hóa truyền thống. Đây chính là nền tảng để tạo ra thế và lực mới, làm cơ sở để chúng ta bước vào thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.

Tuy nhiên, những khó khăn và thách thức từ những hoạt động chống phá của các thế lực thù địch thông qua chiến lược “diễn biến hòa bình” cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sự ổn định và phát triển của đất nước. Vì thế, việc giữ ổn định tình hình của đất nước, nhất là trong lĩnh vực tư tưởng văn hóa có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với sự thành công của công cuộc đổi mới. Để làm thất bại âm mưu và thủ đoạn của chiến lược “diễn biến hòa bình”, chúng ta cần khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII để xây dựng thành công nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và phát triển con người Việt Nam toàn diện. Xây dựng niềm tin vững chắc về một nước Việt Nam “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh”.

TS. Hoàng Văn Thảo - Trường Đại học Xây dựng Hà Nội

Tài liệu tham khảo:

1. Ban Tư tưởng - Văn hoá Trung ương, (1994), “Quyết tâm làm thất bại chiến lược "Diễn biến hoà bình" của các thế lực thù địch”, NXB CTQG.

2. Dương Thông, (1994), “Một số vấn đề về "Diễn biến hoà bình" và chống "Diễn biến hoà bình”, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

3.Đảng Cộng sản Việt Nam, (2016), Nghị quyết Trung ương 4 Khóa XII, NXB CTQG.

4. Nguyễn Hoàng Lân, (2014), Tăng cường đầu tranh chống“Diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa hiện nay, Học viện Chính trị (Bộ Quốc phòng).

5. Phạm Văn Sơn, (2015), Nhận diện thủ đoạn “Diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa, Tạp chí Quốc phòng toàn dân.