Nhằm hỗ trợ người dân có hoàn cảnh khó khăn mua được lương thực, thực phẩm, đồng thời thu gom rác thải, bảo vệ môi trường, từ cuối tháng 9/2021, các gian hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch” đã được triển khai ở Hà Nội. Theo đó, khi người dân mang các loại rác có khả năng tái chế như: giấy, bìa cứng, chai nhựa, vỏ lon, xoong nồi cũ... sẽ được quy đổi sang giá tiền niêm yết để mua lương thực, thực phẩm tại những gian hàng này. Với những ý nghĩa thiết thực đó, ngay từ những ngày đầu vận hành, mô hình “đổi rác lấy thực phẩm sạch” đã thu hút được sự quan tâm của nhiều người.

Những ngày này, khi di chuyển trên những con phố của Hà Nội, không khó để bắt gặp những gian hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch”. Các mặt hàng bày bán đa dạng, phong phú về chủng loại như: gạo, rau xanh, củ quả, thịt, cá... Để đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm, các sản phẩm đều được kiểm định đạt chuẩn VietGAP, không chất bảo quản và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Ngoài bày bán các sản phẩm như bình thường, những gian hàng này còn là nơi tập kết các loại phế liệu, rác thải nhựa do người dân mang đến để đổi lấy thực phẩm. Tất cả phế liệu, rác sau khi được thu gom, phân loại sẽ được vận chuyển đi tái chế theo đúng quy định.

Một gian hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch”, ở số 3 Quốc Tử Giám, đường Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội. (Ảnh: HC).

Chị Hoàng Thị Hà ở phố Quan Nhân, quận Thanh Xuân (Hà Nội) chia sẻ: “Sự xuất hiện của các cửa hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch” là cách làm mang nhiều ý nghĩa thiết thực. Chai nhựa, bìa, giấy cũ bỏ đi, nay đổi lấy quả cà chua, mớ rau tươi là điều mà tôi cũng như rất nhiều người quan tâm và ủng hộ. Mong sao những gian hàng đặc biệt này sẽ dần góp phần tạo thói quen lâu dài cho người dân trong việc phân loại rác thải sinh hoạt trong gia đình theo đúng quy định”. 

Ý tưởng “đổi rác lấy thực phẩm sạch” nằm trong chuỗi chương trình “Đổi phế liệu lấy thực phẩm sạch” được triển khai từ ngày 22/9. Trước đó, khi dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, chương trình đã tham gia cấp phát lương thực, thực phẩm cho người dân ở những khu vực có dịch. Sau khi dịch bệnh được kiểm soát, cuộc sống dần ổn định trở lại, mô hình “đổi rác lấy thực phẩm sạch” vẫn tiếp tục được triển khai một cách hiệu quả. Không phân biệt nghề nghiệp, hoàn cảnh, bất kỳ ai mang rác đến đổi đều được tiếp đón nhiệt tình và mang về những thực phẩm đảm bảo chất lượng. Đối với nhiều người, việc một ngày có thể đổi những chiếc chai nhựa, xoong, chậu cũ, để lấy thực phẩm về cho gia đình là điều mà họ chưa từng nghĩ đến. Gian hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch” còn tạo điều kiện cho những lao động nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn có cơ hội được tiếp cận với những nguồn thực phẩm đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Chị Nguyễn Thị Ngọc Bích ở phố Chùa Láng, quận Đống Đa (Hà Nội) cho biết, bình thường không phải ai cũng dành thời gian để phân loại rác thải trong gia đình, thậm chí còn đổ rác không đúng nơi quy định. Trong lúc dịch bệnh cũng khó tìm được người thu mua phế liệu. Mô hình “đổi rác lấy thực phẩm sạch” vừa giúp người dân có ý thức phân loại rác thải, dọn dẹp nhà cửa, vừa có thể mua được thực phẩm an toàn. “Môi trường sống đang bị đe dọa bởi thực trạng ô nhiễm rác thải nhựa. Sự xuất hiện của mô hình “đổi rác lấy thực phẩm sạch” góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho người dân Thủ đô”, chị Ngọc Bích chia sẻ.

Theo quan sát, thời gian đầu khi mô hình mới triển khai, nhiều người còn bỡ ngỡ; nhưng sau đó, mọi người đã quen dần với mô hình và nhiệt tình hưởng ứng. Nhìn chung, người dân đều có ý thức phân loại phế liệu trước khi mang đến và vui mừng khi được đổi lấy thực phẩm thiết yếu mang về. Toàn bộ thực phẩm được vận chuyển và tiêu thụ hết trong ngày. Đặc biệt, người dân đều có ý thức chấp hành nghiêm quy định phòng, chống dịch COVID-19 như: thực hiện quét mã QR, đeo khẩu trang; khách hàng và người bán được ngăn cách với nhau qua tấm chắn trong suốt, giữ khoảng cách an toàn…

Người dân mang rác đổi lấy thực phẩm tại gian hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch”. (Ảnh: HT).

Từ một vài điểm bán nhỏ, giờ đây đã có hơn 20 gian hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch” xuất hiện trên địa bàn Hà Nội. Thay vì đi chợ dân sinh để mua đồ thì người dân có thể thu gom rác thải trong chính ngôi nhà của mình để đổi lấy thực phẩm tại các gian hàng “đổi rác lấy thực phẩm sạch”. Dự kiến trong thời gian tới, mô hình này sẽ được nhân rộng tại các điểm trường học trên địa bàn thành phố với mục tiêu đổi rác lấy sữa và đồ dùng học tập cho học sinh. Từ đó, giúp nâng cao nhận thức cho học sinh về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường.

Có thể thấy, việc triển khai mô hình “đổi rác lấy thực phẩm sạch” đã và đang dần đạt được mục tiêu góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, hỗ trợ tiêu thụ nông sản, đồng thời giúp đỡ người dân nghèo tiếp cận với những sản phẩm tươi ngon, đảm bảo chất lượng an toàn. Với những ý nghĩa thiết thực đó, mô hình cần được nhân rộng trong thời gian tới bằng nhiều hình thức phong phú để tiếp tục lan truyền thông điệp chung tay bảo vệ môi trường tới cộng đồng xã hội./.

Theo Ngọc Mai/Báo điện tử Đảng Cộng sản