Bắc Kạn xây dựng vùng đồng bào DTTS ổn định, phát triển (Ảnh: Báo Đại biểu nhân dân)

Nhằm thực hiện hiệu quả Chương trình, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và xây dựng kế hoạch cụ thể. Các chỉ đạo tập trung vào việc thực hiện các chương trình, đề án, chính sách liên quan đến công tác dân tộc, đồng thời yêu cầu các đơn vị, địa phương nghiêm túc triển khai Nghị định số 05/2011/NĐ-CP của Chính phủ và Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong hai năm (2022 - 2023), tỉnh Bắc Kạn đã được phân bổ tổng cộng hơn 1.270 tỷ đồng. Trong đó, hơn 700 tỷ đồng được dành cho vốn đầu tư phát triển và gần 560 tỷ đồng cho vốn sự nghiệp, cùng với hàng chục tỷ đồng vốn đối ứng từ các địa phương. Nhờ đó, nhiều công trình, dự án đã được đầu tư, góp phần giải quyết những vấn đề cấp bách như thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, và nước sinh hoạt cho người dân. Những nỗ lực này đang dần tháo gỡ các khó khăn trong đời sống của đồng bào DTTS, mở ra những cơ hội phát triển bền vững cho các khu vực miền núi của tỉnh.

Thực hiện hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán thuộc Dự án 1 trong năm 2023, xã Liêm Thủy, huyện Na Rì đã cấp 28 téc chứa nước cho 28 hộ nghèo là người DTTS trên địa bàn xã với tổng kinh phí 84 triệu đồng. Téc chứa nước được cấp cho các hộ nghèo làm bằng inox, có thể tích 1.200 lít. Việc cấp téc chứa nước giúp hộ nghèo người DTTS trên địa bàn xã Liêm Thủy được tiếp cận, sử dụng nước hợp vệ sinh trong sinh hoạt, góp phần đảm bảo sức khỏe cho người dân.

Trong năm 2023, xã Mỹ Thanh đã hỗ trợ xây dựng 5 căn nhà theo nội dung của Dự án 1 thuộc Chương trình, mỗi căn được hỗ trợ 44 triệu đồng. Đối với xã Cao Sơn, nơi có tỷ lệ hộ nghèo cao và điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, sự hỗ trợ từ Dự án 1 đã mang lại ý nghĩa quan trọng trong công cuộc giảm nghèo và xóa nhà tạm. Cũng trong năm 2023, xã Cao Sơn cũng đã thực hiện hỗ trợ 5 căn nhà từ nguồn vốn của Chương trình. Tính chung trong năm 2023, huyện Bạch Thông đã hỗ trợ tổng cộng 37 căn nhà với nguồn vốn hơn 1,6 tỷ đồng, góp phần tích cực vào việc xóa bỏ nhà tạm, nhà dột nát, giúp người dân ổn định cuộc sống, yên tâm lao động sản xuất.

Theo Báo cáo của UBND tỉnh Bắc Kạn về kết quả công tác dân tộc 6 tháng đầu năm 2024, tổng kinh phí thực hiện Chương trình, bao gồm cả vốn dư năm 2022, 2023 chuyển sang; vốn năm 2022, 2023 giao năm 2024 và vốn năm 2024, cụ thể như sau: tổng vốn đầu tư đạt 478.223,55 triệu đồng, trong đó năm 2022 chuyển sang là 8.917,32 triệu đồng, năm 2023 chuyển sang là 47.198,22 triệu đồng, và năm 2024 là 422.108 triệu đồng (bao gồm Ngân sách trung ương (NSTW) 398.908 triệu đồng và Ngân sách địa phương (NSĐP) 23.200 triệu đồng). Tổng vốn sự nghiệp đạt 595.468,8075 triệu đồng, trong đó năm 2022, 2023 chuyển sang và nguồn năm 2022, 2023 phân bổ trong năm 2024 là 221.930,8075 triệu đồng, còn năm 2024 là 373.538 triệu đồng (bao gồm NSTW 355.750 triệu đồng và NSĐP 17.788 triệu đồng).

Kết quả giải ngân cho đến thời điểm báo cáo cho thấy vốn đầu tư đạt 94.237,58 triệu đồng trên tổng số 478.223,55 triệu đồng, tương đương 19,71%, trong khi vốn sự nghiệp chỉ đạt 16.122,76122 triệu đồng trên 595.468,8075 triệu đồng, tương đương 2,71%. Về kết quả thực hiện Dự án 1, trong 6 tháng đầu năm, toàn tỉnh có 321 hộ đã và đang triển khai xây dựng nhà ở; 73 hộ mua sắm nông cụ để chuyển đổi nghề; 895 hộ được hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán (mua téc nước). Tuy nhiên, do không có quỹ đất, các huyện không thể triển khai hỗ trợ trực tiếp bằng đất sản xuất và đất ở, và tiến độ xây dựng nhà ở tại một số địa phương diễn ra chậm với tỷ lệ giải ngân thấp.

Đối với công trình nước sinh hoạt tập trung, đã thực hiện 02 dự án cấp nước sinh hoạt tập trung cho vùng đồng bào DTTS và miền núi, với tổng cộng 57 công trình nước sinh hoạt tại 07 huyện, các thôn, bản còn khó khăn về nước sạch và đã giao trên 18 tỷ đồng cho các địa phương mua téc, vòi dẫn nước, tạo nguồn nước sinh hoạt cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, và hộ DTTS, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng. Đến nay, dự án năm 2022 đã bàn giao đưa vào sử dụng 29 công trình, trong khi 03 công trình đang nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng; dự án năm 2023 hiện đang thi công xây dựng 23/24 công trình, với khối lượng thi công đạt trên 90% giá trị hợp đồng. Kết quả giải ngân cho công trình nước sinh hoạt đạt 7.550,34 triệu đồng trên 49.337 triệu đồng, tương đương 15,30% cho vốn đầu tư và 326 triệu đồng trên 12.803,296 triệu đồng, tương đương 2,55% cho vốn sự nghiệp.

Về nguồn vốn tín dụng từ Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh, từ năm 2022 - 2023, tổng vốn Trung ương giao đạt 69.617 triệu đồng, đã thực hiện cho vay 70.844 triệu đồng (bao gồm cả vốn quay vòng) với 1.536 lượt khách hàng vay vốn (trong đó có 1.267 hộ vay vốn hỗ trợ nhà ở, 04 hộ vay đất ở, 92 hộ vay đất sản xuất, và 173 hộ vay để chuyển đổi nghề). Tổng dư nợ đến tháng 5/ 2024 là 69.054 triệu đồng, với 1.485 hộ đang có dư nợ. Các địa phương của tỉnh Bắc Kạn nhận hỗ trợ về vốn để triển khai Dự án 1 là huyện Ba Bể, huyện Bạch Thông, huyện Chợ Đồn, huyện Chợ Mới, huyện Na Rì, huyện Ngân Sơn, huyện Pác Nặm và thành phố Bắc Kạn.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, việc thực hiện Chương trình còn gặp nhiều khó khăn, trong đó tiến độ triển khai chậm và kết quả giải ngân đạt thấp. Cụ thể, nguồn vốn sự nghiệp mới giải ngân được 16.122 triệu đồng trên tổng số 595.468 triệu đồng, chỉ đạt 2,71 %.

Để triển khai Dự án 1 hiệu quả, UBND tỉnh Bắc Kạn đã yêu cầu các sở, ban, ngành như Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Xây dựng, và Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Sở Nông nghiệp tổ chức tập huấn kỹ thuật sản xuất cho đồng bào; Sở Xây dựng theo dõi xây dựng nhà ở; và Sở Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ được hỗ trợ. Các đơn vị cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực.

Mặt trận Tổ quốc tỉnh Bắc Kạn đóng vai trò quan trọng trong giám sát và đôn đốc thực hiện Dự án 1. Mặt trận đã tuyên truyền chính sách hỗ trợ đến đồng bào DTTS, tổ chức hội thảo lắng nghe ý kiến người dân và phản ánh khó khăn đến lãnh đạo. Đồng thời thực hiện giám sát tiến độ và chất lượng công trình, đảm bảo nguồn lực được sử dụng hiệu quả. Sự phối hợp giữa UBND tỉnh, các sở, ban, ngành và Mặt trận Tổ quốc đã góp phần nâng cao đời sống đồng bào DTTS, hướng tới phát triển bền vững.

Để khắc phục những khó khăn trong việc triển khai thực hiện Dự án 1, UBND tỉnh Bắc Kạn yêu cầu các sở, ban, ngành và các địa phương tăng cường chỉ đạo, nâng cao vai trò trách nhiệm, đảm bảo việc thực hiện các nhiệm vụ liên quan được tiến hành kịp thời và hiệu quả. Đồng thời, các cấp cần chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào DTTS trong việc tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ, từ đó góp phần ổn định cuộc sống, nâng cao chất lượng đời sống cho đồng bào DTTS và miền núi tại Bắc Kạn.

Hồng Nhung