Để triển khai Chương trình, tỉnh đã sớm thành lập ban chỉ đạo thực hiện các Chương trình ở 3 cấp (tỉnh, huyện, xã). Phân công nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị phụ trách theo dõi, hướng dẫn thực hiện các tiêu chí, nội dung, tiểu dự án, dự án thành phần thuộc Chương trình giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Đồng thời, tỉnh tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, cung cấp thông tin thường xuyên, kịp thời, có chiều sâu về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để người dân thật sự biết, nắm, hiểu, thông suốt và trở thành nhân tố tích cực tham gia góp sức vào việc thực hiện Chương trình.

Đối với Dự án 1, năm 2023, tỉnh hỗ trợ đầu tư nhà ở cho 119 hộ; đã giải ngân 19.386 triệu đồng để đầu tư 26 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung cho 3.560 hộ; hỗ trợ cho 163 hộ mua sắm máy móc, nông cụ phục vụ sản xuất; hỗ trợ 4.883 téc nước, bồn chứa nước và 4.825m ống dẫn nước cho 4.883 hộ; hỗ trợ cho vay đất ở 2.410 triệu đồng cho 49 người, nhà ở 9.807 triệu đồng cho 247 người, chuyển đổi nghề 33.276 triệu đồng cho 408 người.

Trong năm 2024, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã khẩn trương phê duyệt danh sách các hộ được hỗ trợ theo Chương trình, đẩy nhanh tiến độ các nhà đang triển khai xây dựng chưa hoàn thành và đến nay đã thực hiện khởi công được 62 nhà, trong đó xây dựng hoàn thành được 7 nhà trên địa bàn tỉnh. Lũy kế kết quả thực hiện từ đầu Chương trình đến nay xây dựng hoàn thành được 227/351 nhà, dự kiến đến cuối năm 2024 sẽ hoàn thành 124 nhà còn lại. Tiếp tục đầu tư công trình cấp nước sinh hoạt tập trung, thực hiện các thủ tục nghiệm thu công trình hoàn thành và thanh quyết toán các công trình đã giải ngân được 11.066 triệu đồng. Ngân sách địa phương là 550 triệu đồng. Hiện đã giải ngân 2.673 triệu đồng cho 891 hộ mua téc, lu đựng nước.

Năm 2024 là năm tăng tốc trong việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, tuy nhiên vừa qua, Lào Cai là tỉnh chịu thiệt hại nặng nề về người và tài sản do hoàn lưu cơn bão số 3 gây ra, đã ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ giải ngân nguồn vốn Chương trình. Trong đó, nội dung hỗ trợ đất sản xuất; nội dung hỗ trợ đất ở; công tác rà soát điều chỉnh quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng các điểm dân cư nông thôn, hoàn thành thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ sử dụng, rà soát ranh giới, diện tích của các chủ rừng,… để tạo cơ sở thực hiện nội dung hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất, khoán bảo vệ rừng, trồng rừng, hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc Chương trình gặp vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện vì mặc dù là tỉnh có diện tích đất lớn nhưng đa số là đồi núi nên quỹ đất để bố trí cho các hộ chưa có đất ở, thiếu đất sản xuất là rất hạn hẹp. Nếu có thì quỹ đất trên thường là khu vực núi đá, địa hình đi lại khó khăn hoặc không thể canh tác nông nghiệp được.

Để tháo gỡ khó khăn và đẩy mạnh hiệu quả thực hiện giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất thuộc Chương trình đối với đồng bào DTTS, cá nhân là người DTTS thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo theo đúng quy định và điều kiện thực tế của địa phương, ngày 9/11/2024, HĐND tỉnh Lào Cai đã ban hành Nghị quyết 21/2024/NQ-HĐND về chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, từ ngày 20/11/2024, tỉnh Lào Cai sẽ thực hiện chính sách hỗ trợ đất sinh hoạt cộng đồng; hỗ trợ đất ở, chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở; hỗ trợ đất nông nghiệp; hỗ trợ thuê đất phi nông nghiệp không phải là đất ở.

Đối tượng áp dụng chính sách: cộng đồng dân cư đồng bào DTTS; cá nhân là người DTTS thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo tại vùng đồng bào DTTS và miền núi; cơ quan thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về đất đai và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Về nguyên tắc của việc hỗ trợ bao gồm: việc hỗ trợ phải đảm bảo công khai, minh bạch, đúng đối tượng; cá nhân được hỗ trợ phải sử dụng đất theo đúng quy định pháp luật; việc xác định vùng đồng bào DTTS và miền núi, cá nhân là người DTTS thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền; trường hợp đối tượng áp dụng chính sách quy định tại Nghị quyết này đồng thời thuộc đối tượng áp dụng của chính sách cùng loại quy định tại văn bản quy phạm pháp luật khác của cấp có thẩm quyền thì chỉ được hưởng một mức cao nhất của chính sách đó.

Trường hợp các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ theo Nghị quyết này đã đề nghị hỗ trợ đất ở theo các chương trình khác trước ngày Nghị quyết có hiệu lực thi hành nhưng chưa được hỗ trợ đất ở thì được thực hiện theo quy định tại Nghị quyết này.

Nguồn kinh phí thực hiện chính sách tại Nghị quyết này thực hiện theo quy định khoản 3 Điều 8 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai.

Với việc ban hành chính sách về đất đai đối với đồng bào DTTS sinh sống trên địa bàn, tỉnh sẽ sớm giải quyết việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho đồng bào DTTS, nâng cao đời sống, ổn định cuộc sống lâu dài, làm thay đổi bộ mặt nông thôn, đặc biệt góp phần vào thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn tỉnh.

Diễm Hồng