Tổng thống Argentina Mauricio Macri trải nghiệm chơi nhạc cụ dân tộc Việt Nam tại buổi chiêu đãi của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Phu nhân chào mừng Tổng thống Mauricio Macri và Phu nhân thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, tháng 2-2019, tại Hà Nội_Ảnh: TTXVN

Một số quan niệm

Các quốc gia trên thế giới, dù phát triển hay đang phát triển, đều đặc biệt coi trọng hoạt động ngoại giao văn hóa, coi đây như một công cụ hữu hiệu của sức mạnh mềm nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Từ rất sớm, nhiều nước trên thế giới đã xây dựng chiến lược quảng bá hình ảnh quốc gia. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, hầu hết mọi quốc gia trên thế giới đang ngày càng tham gia vào một cuộc cạnh tranh để quảng bá hình ảnh quốc gia của mình và để được càng nhiều người đón nhận càng tốt. Để đạt được mục tiêu này, ngoài sự bổ trợ của sức mạnh cứng (quân sự, kinh tế), các nước thường sử dụng chiến lược sức mạnh mềm, trong đó ngoại giao văn hóa là một trong những trụ cột.

Hiện nay, giới học giả, hoạch định và thực thi chính sách các nước với cách tiếp cận đa chiều còn có cách hiểu khác nhau về ngoại giao văn hóa (cultural diplomacy). Ngoại giao văn hóa có thể là công cụ để mở rộng ảnh hưởng, xác lập vị thế quốc gia, nhưng cũng có thể là sự thúc đẩy kinh tế, hoặc vừa là sự phát triển, vừa khẳng định sự tồn tại của mình. Có quan niệm ngoại giao văn hóa là một loại chiến lược ngoại giao công chúng quan trọng, bao gồm các khía cạnh ngôn ngữ, sân khấu, vũ đạo, nghệ thuật, văn học, âm nhạc, tôn giáo, lịch sử, ẩm thực... như một phương pháp nhằm thúc đẩy sự hiểu biết giữa người dân các nước⁽¹⁾.

Nhìn chung, tất cả đều thống nhất nhận định rằng, ngoại giao văn hóa là một lĩnh vực ngoại giao thông qua hoạt động văn hóa nhằm quảng bá hình ảnh đất nước, cải thiện hình ảnh, uy tín quốc gia, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc. Hàm nghĩa cụ thể của ngoại giao văn hóa là hoạt động ngoại giao của quốc gia có chủ quyền lấy việc duy trì lợi ích văn hóa nước mình và thực thi mục tiêu chiến lược văn hóa đối ngoại quốc gia làm mục đích, dưới sự điều hành của chính sách văn hóa đối ngoại nhất định⁽²⁾. Nói cách khác, ngoại giao văn hóa là một khái niệm thể hiện sự giao thoa giữa hai lĩnh vực ngoại giao và văn hóa. “Hoạt động ngoại giao từ trước đến nay luôn bao hàm sự giao lưu về các giá trị văn hóa giữa các quốc gia - dân tộc. Do vậy, bản chất của hoạt động ngoại giao luôn ẩn chứa nội hàm văn hóa; văn hóa được sử dụng như một công cụ hữu hiệu trong quan hệ quốc tế, trở thành bộ phận cấu thành quan trọng trong hoạt động ngoại giao của quốc gia hiện đại. Khái niệm chung nhất về ngoại giao văn hóa là một hình thức ngoại giao thông qua công cụ văn hóa để thiết lập, duy trì và phát triển quan hệ đối ngoại nhằm đạt được các mục tiêu cơ bản của quốc gia là an ninh, phát triển và mở rộng vị thế quốc tế. Đây là một quá trình các quốc gia chủ động quảng bá các đặc trưng văn hóa và hệ thống giá trị, bản sắc của mình nhằm tăng cường hiểu biết và thúc đẩy quan hệ với các quốc gia khác vì mục tiêu phát triển; đồng thời tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa và thành tựu khoa học tiên tiến của thế giới nhằm làm giàu kho tàng tri thức và bản sắc dân tộc mình”⁽³⁾.

Phu nhân Thủ tướng Nhật bản Mariko Suga thăm và viết lưu bút ở đền thờ Chu Văn An, Quốc Tử Giám (tháng 10-2020)_Nguồn:  vietnamnet.vn

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, ngoại giao văn hóa giữ một vai trò ngày càng quan trọng cả về khía cạnh chính trị, kinh tế và văn hóa. Đối với các nước lớn, ngoại giao văn hóa là con đường để mở rộng ảnh hưởng của mình với thế giới. Mục tiêu hàng đầu của Mỹ là mở rộng những giá trị về dân chủ và nhân quyền trên khắp thế giới nhằm tạo lập sự thống trị và ảnh hưởng rộng khắp. Trung Quốc xác định văn hóa là một cấu phần của sức mạnh quốc gia để trở thành một cường quốc thế giới, thiết lập hàng trăm Viện Khổng Tử giảng dạy ngôn ngữ và văn hóa Trung Hoa tại khắp các châu lục. Đối với các nước nhỏ hơn, ngoại giao văn hóa được sử dụng nhằm quảng bá hình ảnh đất nước và tăng cường phát triển, qua đó các nước này sẽ được chú ý nhiều hơn và nâng cao tiếng nói trên trường quốc tế. Việt Nam chọn ngoại giao văn hóa là một công cụ chủ lực để giới thiệu với thế giới về một đất nước tăng trưởng nhanh và có nền chính trị ổn định⁽⁴⁾.

Về khái niệm hình ảnh quốc gia (country image), có tác giả cho rằng, hình ảnh quốc gia là tài sản vô hình, khó lấy tiêu chuẩn cụ thể để đánh giá⁽⁵⁾. Còn theo một quan điểm khác, hình ảnh đất nước có thể được hiểu là: “Tổng hợp của niềm tin và những ấn tượng mà con người lưu giữ về một địa danh hay một quốc gia nào đó”⁽⁶⁾. Hình ảnh của một đất nước được phản ánh bởi nhận thức của người dân, văn hóa, trình độ phát triển kinh tế, chất lượng sản phẩm quốc gia, sản phẩm mà quốc gia đó có lợi thế so sánh...⁽⁷⁾. Do vậy, theo nghĩa rộng, hình ảnh đất nước là một bức tranh tổng thể của một quốc gia với tất cả các lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội của nước đó. Theo nghĩa hẹp, hình ảnh quốc gia được thể hiện ở những lĩnh vực nổi trội của đất nước mà khi nhắc đến lĩnh vực ấy, người ta dễ dàng liên tưởng đến đất nước đó.

Mỗi quốc gia đều có một “thương hiệu” riêng, đều có một hình ảnh nhất định trong con mắt cộng đồng quốc tế, dù quốc gia đó mạnh hay yếu, hiện đại hay lạc hậu, phát triển hay không phát triển. Theo sự phát triển của lịch sử và tiến bộ của con người, hình ảnh đất nước không phải là bất biến mà vẫn có thể thay đổi. Vì vậy, mỗi thời kỳ và giai đoạn phát triển của đất nước cần có chiến lược quảng bá hình ảnh đất nước riêng và đặc thù phù hợp.

Tạo dựng, quảng bá hình ảnh quốc gia là tổng hợp tất cả các hoạt động lý luận và thực tiễn trên tất cả các phương tiện của đời sống nhằm ngày càng phát huy được những thế mạnh, những vẻ đẹp của đất nước (từ điều kiện tự nhiên đến điều kiện xã hội, kinh tế, văn hóa, chính trị, con người,...), đồng thời khắc phục và xóa dần những nhược điểm, hạn chế của đất nước đó. Trong đó, con người là yếu tố quan trọng, bởi mỗi người dân chính là một “sứ giả” của đất nước, có vai trò kết nối văn hóa, thể hiện hình ảnh đẹp về đất nước trong lòng người dân nước khác.

Quảng bá, tuyên truyền hình ảnh quốc gia từ lâu đã được nhiều nước trên thế giới xác định là một “mũi nhọn” trong chiến lược xây dựng và thực thi chính sách đối ngoại của mỗi quốc gia, như một công cụ tạo sức mạnh mềm của đất nước. Nếu hình ảnh quốc gia tốt sẽ gia tăng sức mạnh mềm cho đất nước, góp phần đưa nền kinh tế vào quỹ đạo phát triển, hội nhập quốc tế. Ngược lại, nếu hình ảnh quốc gia thay đổi theo chiều hướng tiêu cực thì uy tín, vị thế của quốc gia đó sẽ bị ảnh hưởng, tác động xấu đến quan hệ đối ngoại của quốc gia đó. Do đó, hình ảnh mà một quốc gia cố gắng tạo ra và xây dựng, thông qua chính sách đối ngoại đó, phải phù hợp với lợi ích quốc gia của mình và phù hợp với mong muốn của cộng đồng quốc tế.

Các quốc gia trên thế giới đều có cách thức, con đường triển khai khác nhau để xây dựng, quảng bá hình ảnh quốc gia, song tất cả đều nhằm phục vụ mục tiêu cao nhất là phục vụ lợi ích quốc gia.

Thứ nhất, quảng bá hình ảnh quốc gia chính là kênh “đầu tư” hữu hiệu nhằm thu hút các dòng đầu tư, du lịch phát triển, nâng cao thương hiệu quốc gia. Thông qua ngoại giao văn hóa, những thông tin, hình ảnh về đất nước, con người, với bề dày văn hóa, lịch sử, truyền thống sẽ được lan tỏa, phổ biến, từ đó sẽ dẫn đến những quyết định lựa chọn quốc gia đó là “điểm đến” đầu tư, hợp tác.

Thứ hai, làm thay đổi nhận thức, chuyển đổi những định kiến truyền thống, tạo dựng niềm tin trong quan hệ quốc tế, từ đó các quốc gia có thể đạt được các thỏa thuận, hợp tác về chính trị, kinh tế và quân sự. Lòng tin là khởi nguồn cho mọi mối quan hệ. Khi xây dựng được lòng tin, đặc biệt là lòng tin chiến lược thì quốc gia đó mới thực sự chinh phục được nhân tâm, tạo dựng được thiện cảm, cải thiện các mối quan hệ ngoại giao, hóa giải những xung đột, tạo tiền đề cho tăng cường hợp tác quốc tế.

Thứ ba, xây dựng, quảng bá hình ảnh quốc gia không phải là con đường một chiều mà còn là quá trình tương tác, học hỏi, giao lưu. Hiểu biết và tôn trọng sự khác biệt là cơ sở để trao đổi, chia sẻ, hợp tác, giao lưu văn hóa, tiếp thu những tinh hoa văn hóa từ bên ngoài, góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa dân tộc.

Xây dựng, quảng bá hình ảnh Việt Nam trong phát triển đất nước

Đảng và Nhà nước Việt Nam ngày càng nhận thức rõ và sâu sắc hơn vai trò, vị trí, tầm quan trọng của văn hóa và ngoại giao văn hóa trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, đặc biệt là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. Trong thời gian qua, việc xây dựng, quảng bá hình ảnh quốc gia đã được Đảng và Nhà nước ta xác định là nhiệm vụ quan trọng của công tác thông tin đối ngoại, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang ngày càng hội nhập sâu rộng, toàn diện vào đời sống quốc tế. Chiến lược tổng thể hội nhập quốc tế đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã đề ra mục tiêu: nâng cao hình ảnh của  đất nước và con người Việt Nam, giới thiệu rộng rãi hình ảnh quốc gia Việt Nam trên toàn thế giới, văn hóa Việt Nam có những đóng góp mới được ghi nhận trong đời sống văn hóa quốc tế. Chỉ thị số 25/CT-TTg, ngày 10-9-2021, của Thủ tướng Chính phủ, “Về việc đẩy mạnh triển khai Chiến lược văn hóa đối ngoại của Việt Nam”, nhấn mạnh phải tăng cường quảng bá hình ảnh quốc gia ra nước ngoài dưới nhiều hình thức.

Triển lãm tranh sơn mài Việt Nam tại Bảo tàng Lịch sử đương đại Nga ở Thủ đô Moskva_Ảnh: TTXVN

Trong những năm qua, Việt Nam đã nỗ lực triển khai các hoạt động quảng bá hình ảnh quốc gia thông qua các phương thức quảng bá như thông tin tuyên truyền đối ngoại; hợp tác quốc tế trong tổ chức các sự kiện văn hóa, sản xuất các sản phẩm văn hóa; xây dựng các cơ sở, công trình văn hóa, lịch sử; giao lưu văn hóa, giáo dục, trao đổi các đoàn văn hóa nghệ thuật và tổ chức các hoạt động văn hóa thông qua cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, qua các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại. Hình ảnh đất nước, con người Việt Nam với những giá trị văn hóa độc đáo, đặc sắc trở nên gần gũi hơn đối với người dân các nước sở tại. Mối quan tâm tìm hiểu về Việt Nam từ phía các nước trên thế giới ngày càng được khẳng định và thúc đẩy rộng rãi hơn, có chiều sâu hơn và mang tính thực tiễn hơn. Thông tin về Việt Nam đã được giới thiệu nhanh chóng, hiệu quả, phù hợp với mọi đối tượng, tạo ấn tượng tốt đẹp đối với người dân các nước. Qua đó, bạn bè quốc tế, nhất là các nước có ít thông tin về Việt Nam, có thể hiểu rõ, hiểu đúng về Việt Nam, tin tưởng vào đường lối đổi mới, hội nhập quốc tế của Việt Nam, đánh giá đúng những tiềm năng, lợi thế và sự đóng góp của Việt Nam vào tiến trình phát triển chung của khu vực, thế giới.

Thế giới biết đến một Việt Nam không chỉ là một đất nước có bản sắc văn hóa dân tộc độc đáo với các di sản văn hóa nổi tiếng, có truyền thống lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm, mà còn là một đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ, “một địa chỉ tin cậy đối với nhà đầu tư nước ngoài”, “nền kinh tế mới nổi”, “điểm đến văn hóa hàng đầu của châu Á”, quốc gia đang vươn lên mạnh mẽ, là một trong những “hình mẫu” tiêu biểu về thực hiện có hiệu quả công cuộc giảm nghèo, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; một đất nước đổi mới thành công, hội nhập quốc tế sâu rộng, là đối tác tin cậy, có trách nhiệm, đóng vai trò chủ động, tích cực trong các công việc chung của khu vực và thế giới.

Với vai trò mở đường, xúc tác, quảng bá, vận động, tiếp thu, kết hợp chặt chẽ với hoạt động ngoại giao đa dạng, phong phú đã và đang góp phần nâng cao tầm vóc, vị thế đất nước, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân thế giới trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội.  Điều đó được thể hiện rõ nét ở các khía cạnh:

Thứ nhất, củng cố, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo thuận lợi cho công cuộc phát triển đất nước. Với sứ mệnh to lớn là góp phần “giữ nước sớm, từ xa, từ khi nước còn chưa nguy”, đồng thời linh hoạt, sáng tạo tìm ra phương cách mới thúc đẩy hợp tác quốc tế, tạo mọi điều kiện quốc tế thuận lợi để xây dựng và phát triển đất nước, nâng cao thế và lực cho đất nước, ngoại giao Việt Nam, trong đó có ngoại giao văn hóa, đã góp phần nâng cao hiệu quả và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác quốc tế, mở rộng thêm quan hệ với nhiều đối tác quốc tế, bao gồm 30 đối tác chiến lược và đối tác toàn diện, trong đó có tất cả các nước là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, phần lớn các nước thành viên các nhóm chính trị, kinh tế lớn trên thế giới, đặc biệt là các nước láng giềng.

Thứ hai, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển, xây dựng nền tảng nhằm triển khai nền ngoại giao trên mọi phương diện: chính trị - kinh tế - văn hóa - xã hội, đặc biệt về mặt kinh tế nhằm phục vụ lợi ích quốc gia. Quảng bá hình ảnh đất nước góp phần thu hút được nguồn lực đầu tư lớn, thúc đẩy thương mại, du lịch, tranh thủ nguồn lực, tri thức về khoa học, công nghệ, giáo dục của các quốc gia tiên tiến... đóng góp tích cực vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ ba, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân thế giới đối với công cuộc đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Ngoại giao Việt Nam đã góp phần đấu tranh trên phương diện ngoại giao, pháp lý và dư luận quốc tế tại các tổ chức, định chế khu vực, góp phần giải quyết những vấn đề liên quan đến lợi ích quốc gia - dân tộc, bảo vệ chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Bên cạnh đó, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch, các thông tin tiêu cực, xuyên tạc về tình hình Việt Nam, góp phần bảo vệ chế độ, an ninh quốc gia.

Thứ tư, góp phần mở rộng giao lưu văn hóa với các nước, tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa Việt Nam với các nước mà Việt Nam chưa có nhiều hoạt động giao lưu nhằm tạo thêm cơ sở bền chắc, thắt chặt quan hệ giữa Việt Nam với các nước. Từng bước tạo dựng lòng tin, đưa quan hệ đối tác đi vào chiều sâu, ổn định và bền vững. Thông qua các sự kiện đối ngoại lớn tổ chức tại Việt Nam, các chuyến thăm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến các quốc gia, các hoạt động giao lưu văn hóa nghệ thuật đã đóng vai trò tích cực trong việc thay đổi cách nhìn nhận của các đối tác quốc tế đối với Việt Nam, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, thúc đẩy hợp tác, hữu nghị.

Thứ năm, là cầu nối giữa cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài với cộng đồng trong nước và quê hương, đất nước, tăng sức mạnh dân tộc, thắt chặt tình đoàn kết, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và tinh thần hướng về nguồn cội, khơi dậy sức mạnh lớn lao của cộng đồng kiều bào nước ngoài có những đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển đất nước.

Trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng trên mọi lĩnh vực bởi đại dịch COVID-19, các nước đều tập trung nguồn lực để quảng bá hình ảnh đất nước, con người bằng hình thức trực tuyến để cung cấp thông tin, quảng bá, xúc tiến du lịch. Điều này đang tạo nên một cuộc đua và cạnh tranh mạnh mẽ giữa các quốc gia trong việc quảng bá hình ảnh, thương hiệu của mình.

Để gia tăng “sự nhận diện Việt Nam” trên phạm vi toàn cầu, cần tính đến những giải pháp sau:

Một là, xây dựng chiến lược tổng thể, toàn diện mang tầm quốc gia về quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới, phù hợp với từng giai đoạn, thời kỳ phát triển của đất nước, có sự phối hợp, liên thông giữa các vùng, miền, khu vực, địa phương, các ngành, lĩnh vực, với sự tham gia của nhiều thành phần trong xã hội. Hiện nay trên thế giới, nhiều nước đã xây dựng Chiến lược truyền thông, quảng bá hình ảnh thương hiệu quốc gia từ rất sớm, triển khai quy mô và thành công; các cơ chế, chính sách thường xuyên được bổ sung, cập nhật, hoàn thiện, phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước. Xây dựng một chiến lược tổng thể, lồng ghép hoạt động ngoại giao văn hóa trong triển khai Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, Chiến lược phát triển văn hóa, Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam,... nhằm tạo tính cộng hưởng trong mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương và cả nước sẽ là cơ sở để triển khai bài bản, hiệu quả trong việc đưa hình ảnh Việt Nam ra thế giới.

Giới thiệu các giá trị di sản văn hóa dân tộc tới du khách quốc tế_Ảnh: Trần Văn Sơn

Hai là, định vị hình ảnh Việt Nam, thấy rõ ta đang ở đâu trên bản đồ thương hiệu thế giới. Để xây dựng, quảng bá hình ảnh quốc gia, thì phải có sức hút, nét độc đáo, đặc trưng nổi bật từ du lịch đến thương mại hàng hóa và thu hút đầu tư vừa mang đậm truyền thống dân tộc, vừa kết tinh những giá trị nhân loại. Trong suốt chiều dài lịch sử, dân tộc Việt Nam đã từng tiếp biến văn hóa thành công, hình thành nên bản sắc riêng biệt, độc đáo. Trong bối cảnh hiện nay, cần sáng tạo những sản phẩm văn hóa “thuần Việt”, vừa tích hợp những giá trị truyền thống, vừa mang âm hưởng hiện đại, tạo sức hút “quyến rũ” khác biệt trong bức tranh đa sắc màu văn hóa thế giới.

Ba là, xây dựng hệ giá trị chuẩn mực, những hình tượng đẹp, nhân cách điển hình của con người Việt Nam, nhất là trong bối cảnh chúng ta đang bước vào thời kỳ hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã nêu rõ: “Tập trung nghiên cứu, xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người gắn với giữ gìn, phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam”⁽⁸⁾. Giá trị cốt lõi của con người Việt Nam, như lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, trọng đạo lý, nghĩa tình, cần cù, sáng tạo trong lao động.., cần được bổ sung, điều chỉnh và nâng lên tầm cao mới, phù hợp với yêu cầu phát triển mới. Ngoài việc quan tâm cải thiện đời sống người dân ở các vùng, miền, công tác giáo dục đạo đức, truyền thống văn hóa, tư tưởng, xây dựng nhân cách sống, lẽ sống tốt đẹp cần được coi trọng; nâng cao dân trí phải được coi là quốc sách, nhất là khi Việt Nam còn xếp sau các nước phát triển về trình độ khoa học - kỹ thuật; “hành trang” để hội nhập quốc tế còn mỏng về nguồn nhân lực có chất lượng. Và điều quan trọng là làm sao “khơi dậy tinh thần yêu nước, tính cộng đồng, ý chí tự cường, tự hào dân tộc và khát vọng vươn lên”⁽⁹⁾, để mỗi người dân càng ý thức hơn việc trân trọng, giữ gìn, tiếp nối, lưu truyền những nét đẹp giá trị truyền thống đó.

Bốn là, tận dụng lợi thế sức mạnh mềm trong quan hệ của Việt Nam với các nước để đẩy mạnh công tác tuyên truyền các giá trị của nước ta ra thế giới. Cùng với tăng cường sức mạnh đất nước, vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng nâng cao, giá trị địa - chiến lược của Việt Nam cũng ngày càng thu hút sự quan tâm của nhiều nước lớn. Đó là những thuận lợi cơ bản để Việt Nam tranh thủ cảm tình, sự ủng hộ của các nước đối với chính sách đổi mới, hội nhập quốc tế của Việt Nam, làm thay đổi cách nhìn của thế giới về Việt Nam theo hướng tích cực, sát thực.  

Năm là, tăng cường hợp tác, giao lưu văn hóa với các hình thức đa dạng, phong phú, thẩm thấu đến mọi lĩnh vực của đời sống. Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vẫn đang và sẽ tiếp tục diễn biến khó lường, một số phương thức quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới theo cách truyền thống không còn phù hợp. Do vậy, để linh hoạt thích ứng với điều kiện mới, lựa chọn tối ưu nhất hiện nay là đổi mới cách thức triển khai phương thức tuyên truyền, ứng dụng công nghệ số trong các chương trình văn hóa nghệ thuật trực tuyến, quảng bá hình ảnh quốc gia qua truyền thông xã hội, liên kết các trang tiện ích xã hội fanpage, youtube nhằm đẩy mạnh kết nối thông tin tuyên truyền.

Năm là, xã hội hóa các hoạt động tuyên truyền, quảng bá, lồng ghép các nội dung quảng bá hình ảnh đất nước vào các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa... Huy động mọi nguồn lực, mọi thành phần tham gia, sự chung tay của cả cộng đồng trong việc quảng bá thương hiệu, hình ảnh Việt Nam. Vai trò chủ lực của các cơ quan, bộ, ngành, sự vào cuộc của các doanh nghiệp, người dân, sự kết nối của vai trò mạng lưới lãnh sự Việt Nam tại hàng trăm quốc gia trên thế giới cũng như mạng lưới du học sinh..., tạo thành tổng lực để đưa hình ảnh Việt Nam ra thế giới và đưa thế giới đến với Việt Nam. Bên cạnh đó, sự tham gia, đóng góp của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài sẽ “góp phần gìn giữ, phát huy tiếng Việt, bản sắc văn hóa, truyền thống dân tộc, thu hút nguồn lực chất lượng cao ở nước ngoài đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước”⁽¹⁰⁾.

***

Trong một thế giới đầy biến động với những thuận lợi, thời cơ, khó khăn, thách thức đan xen, tiềm ẩn nhiều yếu tố bất định cho quá trình phát triển, Việt Nam đang có những bước chuyển tích cực trên mọi mặt kinh tế, chính trị, xã hội. Hình ảnh, vị thế và uy tín quốc gia của Việt Nam ngày càng được khẳng định và nâng cao trên trường quốc tế. Niềm tin của cộng đồng quốc tế vào thể chế chính trị, năng lực quản trị quốc gia Việt Nam ngày càng vững chắc. Khát vọng xây dựng đất nước hùng cường ngày càng được ý thức sâu sắc và được khơi dậy mạnh mẽ. Do vậy, hình ảnh Việt Nam ổn định, đầy tiềm năng phát triển, tham gia kiến tạo hòa bình chung cùng thế giới càng cần được tiếp tục lan tỏa, quảng bá rộng rãi, góp phần tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng.

Văn kiện Đại hội XIII nêu rõ: “tổ chức tốt công tác thông tin đối ngoại tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, văn hóa Việt Nam ra thế giới”. Tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác văn hóa đối ngoại của Việt Nam, nhằm phát triển toàn diện văn hóa, con người Việt Nam. Tiếp thu những giá trị văn hóa của nhân loại; bảo tồn, phát huy và quảng bá các giá trị văn hóa của Việt Nam; nâng cao hình ảnh của đất nước và con người Việt Nam, đến năm 2030 hình ảnh quốc gia Việt Nam được giới thiệu rộng rãi trên toàn thế giới, văn hóa Việt Nam có những đóng góp mới được ghi nhận trong đời sống văn hóa quốc tế. Có thể nói, đây là những định hướng cơ bản để trong thời gian tới, ngoại giao văn hóa cùng với ngoại giao chính trị và ngoại giao kinh tế tiếp tục phát huy tiềm năng, thế mạnh, thành tựu để góp phần đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới./.

Theo HOA NGUYỄN/Tạp chí Cộng sản

--------------

(1) Cultural Diplomacy, #https://www.americansecurityproject.org/public-diplomacy-and-strategic-communication/cultural-diplomacy/
(2) Bành Tân Lương: Ngoại giao văn hóa và sức mạnh mềm Trung Quốc: Một góc nhìn toàn cầu hóa (bản dịch tiếng Việt), Nxb. Giảng dạy và nghiên cứu ngoại ngữ, Bắc Kinh, 2008, tr. 78
(3) Xem: Phạm Gia Khiêm: “Ngoại giao Việt Nam hiện đại trong thời kỳ hội nhập”, trong sách Nền ngoại giao toàn diện Việt Nam trong thời kỳ hội nhập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2015, tr. 507
(4) http://nghiencuuquocte.org/2016/01/23/ngoai-giao-van-hoa-cultural-diplomacy/
(5) Bành Tân Lương: Ngoại giao văn hóa và sức mạnh mềm Trung Quốc: Một góc nhìn toàn cầu hóa, Sđd, tr. 439
(6), (7) Jorge de Vincente: “State branding in the 21st century”, http://tufts.edu
(8) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, t. I, tr. 143
(9) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, Hà Nội, t. II, tr. 135
(10) Chỉ thị số 25/CT-TTg, ngày 10-9-2021, của Thủ tướng Chính phủ, “Về việc đẩy mạnh triển khai Chiến lược văn hóa đối ngoại của Việt Nam”.