Duy trì thu 2% kinh phí công đoàn là hết sức cần thiết.

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội tán thành việc tiếp tục quy định thu kinh phí công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) trong Dự thảo Luật.

 Đại biểu Âu Thị Mai (Đoàn Tuyên Quang) phát biểu thảo luận

Điều này cũng phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 02-NQ/TW, ngày 12/6/2021 của Bộ Chính trị về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới. Tạo điều kiện về nguồn lực đủ mạnh để bảo đảm hiệu quả các hoạt động đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, thu hút người lao động và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp tham gia Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam; duy trì các nguồn lực hiện có; thu kinh phí công đoàn và khuyến khích xã hội hoá nguồn lực để công đoàn thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.

Đồng quan điểm, đại biểu Hoàng Ngọc Định (Đoàn Hà Giang) cho biết, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc Nhà nước cho phép công đoàn thu 2% kinh phí là một công cụ để Công đoàn Việt Nam giúp Đảng, Nhà nước tập hợp, giáo dục đoàn viên, người lao động xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, lớn mạnh, phát triển nguồn nhân lực, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Do vậy, việc tiếp tục duy trì thu 2% kinh phí công đoàn là hết sức cần thiết. 

Mặt khác, đại biểu phân tích, kinh phí công đoàn do doanh nghiệp (DN) đóng không phải là tiền do DN chi. Chi phí này được pháp luật cho phép hạch toán vào giá thành sản phẩm. Như vậy, người tiêu dùng sẽ phải trả tiền cho chi phí này chứ không phải DN. Về bản chất, việc quy định thu gián tiếp 2% theo quy định của Luật Công đoàn là để phục vụ cho việc chăm lo lại người lao động, để tái sản xuất sức lao động, bù đắp lại hao phí sức lao động của người lao động mà người sử dụng lao động doanh nghiệp chưa tính đúng, tính đủ vào tiền lương.

“Thực tiễn cho thấy, việc đóng góp 2% quỹ công đoàn chiếm tỷ trọng nhỏ trong chi phí của DN mà lại được tính vào giá thành sản xuất kinh doanh. Do vậy, mặc dù làm tăng chi phí DN nhưng về tổng thể mức đóng 2% vẫn nằm trong phạm vi chấp nhận được đối với sức chịu đựng của các tổ chức, doanh nghiệp. Trong quá trình đàm phán các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, các đối tác nước ngoài cũng không phản đối vấn đề này” - đại biểu Hoàng Ngọc Định nói.

Đại biểu Nguyễn Phi Thường (Đoàn TP. Hà Nội) cũng cho rằng, việc tiếp tục quy định thu kinh phí Công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là phù hợp. Đây là điều kiện tiên quyết để Công đoàn chủ động, độc lập hơn trong tổ chức và hoạt động tại cơ sở. 

Bảo đảm công khai, minh bạch trong sử dụng tài chính công đoàn

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) phát biểu

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) cũng tán thành quy định “Kinh phí công đoàn do cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động”; vì đây là nội dung đã thực hiện ổn định, lâu dài, không phát sinh nhiều vướng mắc trên thực tế.

Tuy nhiên, đại biểu nhấn mạnh, việc quy định cụ thể tỷ lệ phân phối kinh phí công đoàn là cần thiết, nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch trong việc sử dụng tài chính công đoàn. Trong đó, để tạo điều kiện cho việc tăng cường bố trí nguồn kinh phí công đoàn cho các hoạt động của công đoàn cơ sở - nơi trực tiếp chăm lo cho đời sống của người lao động, đại biểu đề nghị, nên có sự linh hoạt trong việc quy định tỷ lệ phân bổ kinh phí công đoàn, không quy định cứng tỷ lệ 25% và 75% như Dự thảo, mà chỉ nên quy định đó là tỷ lệ “tối thiểu” và tỷ lệ “tối đa”. 

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật cũng quy định:“Ở doanh nghiệp chỉ có tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp thì tổ chức này được phân phối theo số thành viên trên số lao động thu được kinh phí công đoàn”. Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, quy định chưa làm rõ trong trường hợp này, số tiền còn lại sau khi phân phối cho tổ chức của người lao động thì sẽ được tiếp tục phân phối, sử dụng như thế nào. Do vậy, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu làm rõ và bổ sung thêm.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Phi Thường đề nghị nên giao cho Chính phủ thống nhất quy định cụ thể về công tác thu, quản lý, sử dụng nguồn tài chính Công đoàn, giúp cho công tác quản lý nhà nước về tài chính công đoàn minh bạch, chặt chẽ và hiệu quả hơn, tránh được thất thoát, lãng phí. Đồng thời cũng khắc phục được tình trạng chủ DN can thiệp quá sâu vào hoạt động thu, chi tài chính của Công đoàn. 

“Như vậy, Nhà nước sẽ thống nhất quản lý nhà nước về thu, quản lý, sử dụng tài chính công đoàn (bao gồm cả kinh phí và đoàn phí công đoàn), Tổng LĐLĐ Việt Nam sẽ hướng dẫn triển khai, thực hiện; thay vì phải thực hiện cả quy định của Chính phủ và cả quy định của Tổng Liên đoàn như Dự thảo Luật” – đại biểu Nguyễn Phi Thường đề nghị.

Liên quan đến việc thực hiện công khai tài chính công đoàn, đại biểu Âu Thị Mai cho rằng, việc quy định công khai tài chính của các cấp công đoàn trên các phương tiện thông tin đại chúng như Dự thảo Luật là không phù hợp. “Để việc công khai tài chính đạt hiệu quả cao, đảm bảo tính công khai minh bạch, đề nghị Ban soạn thảo quy định việc công khai tài chính hằng năm cần được tổ chức thông qua Hội nghị toàn thể đoàn viên công đoàn của cơ quan, tổ chức đơn vị để đoàn viên công đoàn được nắm và trao đổi khi cần thiết, bởi nếu chỉ quy định các hình thức như dự thảo Luật thì vì nhiều lý do khác nhau đoàn viên công đoàn sẽ không tiếp cận được thông tin về tài chính công đoàn” – đại biểu đề xuất.