Gần 35 năm thực hiện, "Ngày Biên phòng toàn dân" đã trở thành ngày hội của toàn dân và cả hệ thống chính trị hướng về tuyến biên giới, phên dậu nơi địa đầu của Tổ quốc.

Trong từng giai đoạn triển khai thực hiện, Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Bộ Quốc phòng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương luôn dành sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn đối với nhiệm vụ xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia và xây dựng khu vực biên giới vững mạnh cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh; xây dựng vững chắc thế trận biên phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân và nền quốc phòng toàn dân.

Đặc biệt nhằm kế thừa và phát huy hiệu quả công tác phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Bội đội Biên phòng, ngày 12/2/2020, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng đã ký Kế hoạch số 78/KHPH-MTTW-BĐBP về phối hợp tổ chức Ngày Biên phòng toàn dân, trong đó một lần nữa đã xác định “Tổ chức Ngày hội nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, tinh thần cảnh giác của Nhân dân, vai trò, quyết tâm chính trị của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các lực lượng và các tầng lớp nhân dân trong xây dựng, quản lý và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ; tạo điểm nhấn tích cực trong hệ thống chính trị và toàn dân thực hiện hiệu quả “Ngày Biên phòng toàn dân”, phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia”.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh đến thăm, chúc mừng Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 64 năm Ngày truyền thống Bộ đội Biên phòng (3/3/1959 - 3/3/2023) và 34 năm Ngày Biên phòng toàn dân (3/3/1989 - 3/3/2023). Ảnh: Tiến Đạt.

Với vai trò và trách nhiệm có thể khẳng định, trong nhiều năm qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đã có nhiều chương trình hành động hướng về tuyến biên giới, hải đảo của Tổ quốc, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân thực hiện phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc", "Quần chúng tự quản đường biên, cột mốc và giữ gìn an ninh trật tự xóm, bản biên giới", "Thanh niên xung kích bảo vệ đường biên"; "Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo", "Bò giống giúp người nghèo nơi biên giới"... góp phần thiết thực ủng hộ, giúp đỡ đồng bào, chiến sỹ yên tâm, vững vàng bám trụ, xây dựng và bảo vệ biên cương của Tổ quốc.

Đến nay, tuyến biên giới đất liền đã thành lập hơn 1.700 tổ tự quản, có trên 50.724 hộ gia đình và 70.493 cá nhân đăng ký tham gia tự quản 4,215,844 km đường biên giới, 3.141 mốc giới và hàng trăm công trình biên giới. Tuyến biên giới biển thành lập 3.219 tổ/22.712 tàu thuyền/77.134 thành viên; 463 bến bãi an toàn, 173 tổ sản xuất an toàn.

Trên toàn tuyến biên giới thành lập 14.822 tổ/2.327.737 thành viên tự quản an ninh trật tự; duy trì trên 1.940 tổ, chốt phòng, chống dịch bệnh. Hỗ trợ phát huy hiệu quả hoạt động kết nghĩa của 180 cặp đồn, trạm Biên phòng và 207 cặp cụm dân cư hai bên biên giới. Vận động đồng bào và Nhân dân cả nước trao tặng 8.000 căn nhà cho người nghèo ở biên giới, hải đảo; 350 công trình dân sinh ở địa bàn biên giới với tổng giá trị 400 tỷ đồng; trao tặng 26.967 con bò giống cho người nghèo nơi biên giới, trị giá 438 tỷ đồng... Qua đó, góp phần củng cố niềm tin của đồng bào và Nhân dân tuyến biên phòng, từng bước xây dựng khu vực biên giới ngày càng vững mạnh cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh; củng cố vững chắc thế trận biên phòng toàn dân; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển bền vững với các nước láng giềng.

Dưới sự quan tâm của các cấp ủy đảng, sự phối hợp, hỗ trợ, giúp đỡ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lực lượng Bộ đội Biên phòng các cấp không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, có bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, tận tụy với Nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; xứng đáng là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong xây dựng, quản lý và bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới.

Tích cực bám đất, bám dân tuyên truyền, vận động thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thế trận “biên giới lòng dân”; thực hiện công tác an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân các dân tộc, đẩy lùi tệ nạn mê tín dị đoan, các hủ tục lạc hậu, xây dựng bản, làng văn hóa, gia đình văn hóa; giữ vững an ninh chính trị, đảm bảo quốc phòng an ninh, xây dựng cấp ủy, chính quyền địa phương trên tuyến biên phòng ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Các chương trình "Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản", "Đồng hành cùng phụ nữ biên cương", "Nâng bước em đến trường", "Con nuôi Đồn Biên phòng"; hình ảnh “Thầy giáo quân hàm xanh”, “Thầy thuốc quân hàm xanh”, “Cán bộ xã, phường quân hàm xanh”, “Chiến sĩ văn hóa quân hàm xanh”... đã tô thắm hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ", người chiến sỹ quân hàm xanh trong lòng Nhân dân và đồng bào các dân tộc nơi địa đầu của Tổ quốc.

Thông qua các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, Nhân dân trên địa bàn cả nước đã dành nhiều tình cảm và ngày càng gắn bó mật thiết với đồng bào trên tuyến biên phòng và lực lượng Bộ đội Biên phòng. Các hoạt động thăm hỏi, giao lưu văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, kết nghĩa giữa địa phương tuyến sau với địa phương tuyến biên phòng và đồn, trạm, đơn vị Biên phòng đã được tổ chức thường xuyên; công tác tri ân, phụng dưỡng người có công, gặp gỡ, động viên, hỗ trợ, xây dựng "Nhà Đại đoàn kết", "Nhà tình nghĩa", "Nhà đồng đội" tặng gia đình chính sách và thân nhân cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng Bộ đội Biên phòng đang công tác trên tuyến đầu của Tổ quốc được sự tham gia và hưởng ứng tích cực của mọi tầng lớp nhân dân.

Trong giai đoạn mới, bên cạnh những thuận lợi, nhiệm vụ bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia đang phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức lớn, qua đó đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tiếp tục đẩy mạnh và thực hiện hiệu quả, sáng tạo mọi chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới, trên cơ sở xây dựng vững chắc thế trận biên phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân.

Để phát huy hiệu quả sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị với sức mạnh toàn dân tộc tham gia bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia trong tình hình mới, ngày 9/1/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 01/CT-TTg về việc tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới, đã nhấn mạnh: "Bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ biên giới quốc gia, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, các lực lượng vũ trang, các cấp, các ngành mà trực tiếp là cấp ủy, chính quyền và nhân dân khu vực biên giới".

Để tiếp tục đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới, góp phần nâng cao ý nghĩa và thực hiện hiệu quả “Ngày Biên phòng toàn dân”, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cấp, ngành, mọi tổ chức thành viên, Bộ đội Biên phòng và các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia và thực hiện một số định hướng trọng tâm sau:

Một là, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá, xuyên tạc, lôi kéo, kích động của các thế lực thù địch nhằm gây chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết giữa các dân tộc, đoàn kết giữa các tôn giáo; suy giảm lòng tin của Nhân dân, đồng bào các dân tộc với cấp ủy, chính quyền địa phương; chia rẽ tình đoàn kết hữu nghị, hiểu biết, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau của Nhân dân các dân tộc hai bên biên giới.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tiếp tục phối hợp với Bộ đội Biên phòng trong phát huy hiệu quả vai trò của người uy tín trong mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn biên phòng. Tích cực bảo vệ cấp ủy đảng, chính quyền; chủ động tham mưu, phối hợp xây dựng và thực hiện các phương án, kế hoạch đấu tranh phòng, chống hoạt động xâm nhập, móc nối, tập hợp lực lượng, kích động, chống phá Đảng, Nhà nước của các thế lực phản động lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, đối tượng cơ hội chính trị ở khu vực biên giới.

Hai là, tăng cường củng cố, mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân; tích cực "bám dân", "bám đất", "bám địa bàn" đổi mới công tác tuyên truyền vận động Nhân dân thực hiện hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc”, “nói cho đồng bào hiểu, làm cho đồng bào tin”, giúp dân thay đổi tập quán canh tác, chuyển đổi vật nuôi, cây trồng, nâng cao dân trí, tham gia phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, giữ vững ổn định chính trị, an ninh quốc phòng góp phần củng cố vững chắc thế trận biên phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, nền quốc phòng toàn dân trên các tuyên biên giới.

Ba là, hướng mạnh các phong trào thi đua, các cuộc vận động hướng tới chăm lo tốt hơn nữa đời sống tinh thần, vật chất cho đồng bào các dân tộc. Tiếp tục triển khai sâu rộng và có hiệu quả “Ngày Biên phòng toàn dân” gắn với tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới; đẩy mạnh các hoạt động giao lưu, đỡ đầu, kết nghĩa giữa các cơ quan, đơn vị và địa phương tuyến sau với Nhân dân và cán bộ, chiến sỹ trên địa bàn biên giới; thực hiện tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, chăm sóc gia đình chính sách, người có công với nước trên truyến biên phòng và trong lực lượng Bộ đội Biên phòng.

Bốn là, tiếp tục duy trì, mở rộng các mô hình phong trào "Quần chúng tham gia tự quản đường biên, cột mốc và giữ gìn an ninh trật tự xóm, bản biên giới"; “Tổ tàu thuyền, bến bãi an toàn”; "Thanh niên xung kích bảo vệ đường biên"; "Người phụ nữ vì biên giới" gắn với Chương trình xây dựng nông thôn mới, “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”, “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo”, Chương trình “Bò giống cho người nghèo nơi biên giới”, “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”, “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”, “Thầy giáo quân hàm xanh - Nâng bước em tới trường”, “Kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới”... góp phần nâng cao dân trí, cải thiện dân sinh, làm thay đổi bộ mặt xã hội, an ninh quốc phòng khu vực biên giới.

Năm là, tham gia xây dựng hệ thống chính trị, cấp ủy, chính quyền trên tuyến biên phòng ngày càng trong sạch, vững mạnh. Tăng cường chăm lo công tác bồi dưỡng, đào tạo cho đội ngũ cán bộ, công chức, đảng viên trên tuyến biên phòng tham dự các lớp đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức nghiệp vụ trong quá trình công tác.

Thực hiện hiệu quả “Ngày Biên phòng toàn dân” và phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới” là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, cơ sở chiến lược nhằm phát huy sức mạnh toàn dân dân tộc trong bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

Nguyễn Quang Hòa - Thạc sĩ, Ban Phong trào, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam