Trong bối cảnh hiện nay, việc đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân là xu thế tất yếu đối với Việt Nam nói chung, Thủ đô Hà Nội nói riêng. Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN

Sự đổi mới tư duy của Đảng về kinh tế tư nhân

Tổng kết hơn 35 năm đổi mới, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế. Các thành phần kinh tế hoạt động theo pháp luật đều là bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế, bình đẳng trước pháp luật cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh. Trong đó, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác không ngừng được củng cố và phát triển; kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế; kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được khuyến khích phát triển phù hợp với chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội”[1].

Đổi mới tư duy kinh tế tại Đại hội VI của Đảng xuất phát từ thực tế của đất nước, trên cơ sở vận dụng quan điểm của V.I.Lênin, “coi nền kinh tế có cơ cấu nhiều thành phần là một đặc trưng của thời kỳ quá độ”[2], chính thức thừa nhận kinh tế tư nhân là một thành phần quan trọng trong đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam, tạo cơ sở chính trị cho những đột phá tiếp theo của Đảng trong nhận thức về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân.

Tổng kết phát triển và đóng góp của kinh tế tư nhân vào phát triển kinh tế - xã hội đất nước qua hơn 15 năm đổi mới, Hội nghị Trung ương 5 khóa IX đã ban hành Nghị quyết số 14-NQ/TW, ngày 18/3/2002, “Về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích, tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân” với nhiều giải pháp quan trọng khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân và đầu tư tư nhân.

Đại hội X của Đảng chính thức khẳng định kinh tế tư nhân là một trong những động lực của nền kinh tế. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) đã ban hành Quy định số 15-QĐ/TW, ngày 28/8/2006, “Về đảng viên làm kinh tế tư nhân”. Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 9/12/2011, “Về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”.

Đại hội XI của Đảng chủ trương hoàn thiện cơ chế, chính sách đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, áp dụng các hình thức thu hút đầu tư đa dạng, hấp dẫn để huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực của các thành phần kinh tế, thúc đẩy hình thành các tập đoàn kinh tế tư nhân, khuyến khích tư nhân góp vốn vào các tập đoàn kinh tế nhà nước.

Tại Đại hội XII, Đảng ta khẳng định, thị trường đóng vai trò chủ yếu trong huy động và phân bổ có hiệu quả các nguồn lực phát triển, là động lực chủ yếu để giải phóng sức sản xuất, từ đó đặt ra nhiệm vụ tiếp tục phát triển đồng bộ và vận hành thông suốt các loại thị trường, đồng thời đánh giá kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế. Hội nghị Trung ương 5 khóa XII ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 3/6/2017, “Về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, với các mục tiêu cụ thể và năm nhóm giải pháp khuyến khích, hỗ trợ phát triển khu vực kinh tế tư nhân.

Từ năm 2010 đến năm 2022, sự phát triển về tư duy lý luận của Đảng đã tạo cơ sở cho xây dựng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam. Theo Điều 51, Hiến pháp năm 2013, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế; kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; các thành phần kinh tế đều là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân, bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật. Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để doanh nhân, doanh nghiệp và cá nhân, tổ chức khác đầu tư, sản xuất, kinh doanh; tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức đầu tư, sản xuất, kinh doanh được pháp luật bảo hộ và không bị quốc hữu hóa.

Cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân không ngừng được hoàn thiện thông qua việc ban hành hệ thống các luật, nhờ đó: 1- Hình thành khung pháp luật chung, thống nhất về thành lập, tổ chức và hoạt động của các hình thức tổ chức kinh doanh áp dụng đối với mọi tổ chức kinh doanh không phân biệt về hình thức sở hữu và ngày càng tiệm cận với quy định, quy tắc chung của quốc tế; 2- Quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh của cá nhân và tổ chức được thể chế hóa nhằm bảo vệ cho nhà đầu tư; 3- Về cơ bản, kinh tế tư nhân được tự do cạnh tranh và đối xử bình đẳng theo pháp luật so với kinh tế nhà nước, kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Sự phân biệt, đối xử trong tiếp cận các nguồn lực và hỗ trợ của Nhà nước đối với kinh tế tư nhân dần được dỡ bỏ; 4- Tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư tư nhân phát triển thông qua hoàn thiện các chính sách thuế, công nghệ, thủ tục hành chính công.

Qua gần 40 năm đất nước thực hiện đường lối đổi mới, có thể thấy rất rõ những đóng góp tích cực của kinh tế tư nhân đối với xã hội về mọi mặt, đó là: Kinh tế tư nhân đã huy động các nguồn vốn trong xã hội tham gia vào các hoạt động sản xuất - kinh doanh, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đóng góp ngày càng nhiều cho ngân sách nhà nước, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và góp phần đẩy nhanh tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.

Cơ hội, thách thức và bài học về phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam trong bối cảnh mới

Bối cảnh trong nước, quốc tế đặt ra nhiều cơ hội cũng như thách thức đối với phát triển khu vực kinh tế tư nhân:

Một là, thế giới đang đứng trước tình trạng suy thoái, lạm phát và tỷ giá tăng hầu hết các đồng tiền so với USD. Lạm phát của một số nền kinh tế lớn đang có xu hướng gia tăng, gây tác động tiêu cực đến các vấn đề kinh tế thế giới. Việc thắt chặt chính sách tiền tệ sẽ khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu đứng trước nguy cơ suy giảm. Thế giới đang đối mặt với một cuộc suy thoái mới.

Hai là, thế giới đang hội nhập và chia tách đan xen: một mặt, các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, kết nối khu vực được đẩy mạnh; mặt khác, xu thế chia tách cũng đang xuất hiện, điển hình nhất là việc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (Brexit), xung đột Nga - U-crai-na, Nga bị nhiều nước cấm vận và thế giới bị chia tách, các nước châu Âu gặp khó khăn về năng lượng và nhiều hệ lụy khác; và gần đây là xung đột giữa Israel với Hamas…

Ba là, dòng vốn đang dịch chuyển khỏi một số quốc gia truyền thống và vận hành đến một số quốc gia mới nổi. Các quốc gia điều chỉnh mục tiêu chiến lược để ứng phó với các rủi ro địa - chính trị. Điều này, một mặt, tác động đến phát triển kinh tế của các quốc gia vốn dịch chuyển đi; mặt khác, tạo ra một cuộc cạnh tranh thu hút luồng vốn. Hệ quả là, không ít quốc gia phải điều chỉnh mục tiêu phát triển kinh tế.

Bốn là, thế giới đang trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với nhiều cơ hội và thách thức. Cách mạng công nghiệp lần này tạo ra nhiều cơ hội, như không gian kinh tế mới, công nghệ mới, sản phẩm mới; thế giới sẽ được mở rộng hơn đi liền với liên kết mạnh mẽ hơn; tuy nhiên, nó cũng tạo ra các thách thức không nhỏ, như nguy cơ tiềm tàng về dịch chuyển vốn, về cạnh tranh giữa thế giới thực và thế giới ảo. Đặc biệt, cùng với việc điều chỉnh mục tiêu và chiến lược kinh doanh, một loạt doanh nghiệp công nghệ đang đẩy mạnh sa thải lao động.

Năm là, xuất hiện các nguy cơ an ninh phi truyền thống và biến đổi khí hậu mạnh mẽ. Các mối nguy cơ an ninh phi truyền thống, như đại dịch COVID-19 chưa có tiền lệ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng do việc tiến hành giãn cách. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu diễn ra nhanh hơn, mạnh hơn so với dự báo cũng đem lại những tác động không nhỏ đối với các quốc gia về môi trường như nước biển dâng, ngập mặn, hạn hán, lũ lụt, sóng thần....

Thực trạng phát triển kinh tế tư nhân ở Thành phố Hà Nội thời gian vừa qua

Sự ra đời của Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3/6/2017 Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là bước tiến quan trọng trong nhận thức của Đảng về vị thế của kinh tế tư nhân trong thời kỳ mới. Với Hà Nội - đầu tàu kinh tế của cả nước và khu vực phía Bắc, lãnh đạo Thành phố đã chỉ đạo thực hiện Nghị quyết hiệu quả, xuyên suốt tạo sức lan tỏa rộng trong toàn xã hội.

Ngày 01/9/2017, Thành ủy Hà Nội ban hành Chương trình hành động số 18-CTr/TU thực hiện các nghị quyết của Hội nghị Trung ương 5, khóa XII "về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa". Ngày 2/3/2018, UBND thành phố tiếp tục ban hành Kế hoạch số 53/KH-UBND triển khai thực hiện Chương trình 18-CTr/TU nhằm tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi cho kinh tế tư nhân và hỗ trợ kinh tế tư nhân đổi mới, sáng tạo với định hướng phát triển bền vững cả về số lượng và chất lượng; đặc biệt chú trọng đến hiệu quả, sức cạnh tranh và hội nhập quốc tế.

Trên cơ sở đó, Thành phố và các cấp, các ngành đã chú trọng đến công tác hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khu vực tư nhân phát triển, coi “Doanh nghiệp là động lực và chìa khóa phát triển bền vững kinh tế của Thủ đô”. Thành phố đã xây dựng nhiều giải pháp đột phá nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động của doanh nghiệp trên địa bàn. Đồng thời, ban hành nhiều đề án, kế hoạch và triển khai nhiều chính sách hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp như khuyến khích doanh nghiệp thành lập mới; mở rộng đối tượng tiếp cận nguồn vốn tín dụng; hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực; tổ chức sự kiện kết nối cung cầu, xúc tiến đầu tư, thương mại trong nước và quốc tế...

Bên cạnh đó, chính sách đầu tư, hỗ trợ khởi nghiệp của Hà Nội như các trung tâm sáng tạo, chương trình vườn ươm… đã đáp ứng nhu cầu khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp. Các cơ chế, chính sách hỗ trợ thúc đẩy phát triển doanh nghiệp tư nhân được tập trung hoàn thiện, cải cách hành chính gắn với xây dựng chính quyền điện tử, nền hành chính công hiện đại được tăng cường, góp phần tạo môi trường thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp phát triển.

Nhờ đó, kinh tế tư nhân ở Thành phố Hà Nội đã có bước chuyển mình mạnh mẽ. Từ năm 2018 đến hết năm 2020, thành phố có 79.434 doanh nghiệp thành lập. Năm 2022, trong sự phục hồi kinh tế chung của cả nước, Hà Nội có 29,6 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập, tăng 23% so với năm 2021; tổng số vốn đăng ký mới đạt 328,4 nghìn tỷ đồng.

Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, đến nay, tổng số doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội là 281.228 doanh nghiệp, bình quân cứ 38 người dân Thủ đô/doanh nghiệp, cao gấp 3,8 lần mức bình quân chung của cả nước. Số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ đa số là doanh nghiệp tư nhân chiếm trên 97,2% số doanh nghiệp trên địa bàn.

Các doanh nghiệp tư nhân của Hà Nội đã không ngừng phát triển, đổi mới, đóng góp hơn 40% GDP cho thành phố, cũng như tạo công ăn việc làm cho hơn 50% lao động. Qua đó có thể thấy, đội ngũ doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp tư nhân của thành phố Hà Nội đã và đang ngày càng có vai trò nòng cốt, tiên phong trong công cuộc xây dựng và phát triển Thủ đô và đất nước.

Phần lớn doanh nghiệp của Hà Nội có quy mô nhỏ và vừa, chiếm 97%, tập trung chủ yếu ở các ngành thương mại dịch vụ cần ít vốn đầu tư, chuyển đổi nhanh. Đây cũng là điểm đặc thù của doanh nghiệp Hà Nội.

Khu vực kinh tế tư nhân đang có những đóng góp hiệu quả về tạo việc làm cho lao động tại Hà Nội. Lao động khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước tại Hà Nội hiện nay chiếm khoảng gần 80% tổng số lao động, trong đó các doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò dẫn đầu trong việc thu hút lực lượng lớn lao động và cải thiện thu nhập cho người lao động, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

Về đóng góp của khu vực tư nhân vào GRDP và vốn đầu tư phát triển, doanh nghiệp khu vực tư nhân đóng góp trên 39% trong GRDP của thành phố. Mức tăng bình quân của giai đoạn 2016-2020 là 28,6%, vốn đăng ký bình quân của doanh nghiệp mới khoảng 13 tỷ đồng/doanh nghiệp.

Doanh nghiệp tư nhân cũng đóng góp ngày càng quan trọng vào ngân sách nhà nước. Đây là nguồn thu ngân sách chủ yếu và lâu bền, thể hiện vai trò ngày càng quan trọng của cộng đồng doanh nghiệp trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Năm 2018, khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước đóng góp vào ngân sách nhà nước gần 192 nghìn tỷ đồng, tăng 5,5% so với năm 2017, bình quân mỗi năm giai đoạn 2016 2018 đóng góp vào ngân sách tăng 13,5%/năm. Giai đoạn 2018-2020, với quy mô doanh nghiệp tăng nhanh cùng kết quả sản xuất kinh doanh tốt, mức đóng góp vào ngân sách của các doanh nghiệp cũng tăng qua các năm.

Số lượng doanh nghiệp tăng nhanh đã tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Thu nhập của người lao động trong các doanh nghiệp tiếp tục được cải thiện. Năm 2018, thu nhập bình quân 1 lao động trong doanh nghiệp đạt 9,8 triệu đồng/tháng, tăng 11,4% so với năm 2017 và gấp 2,85 lần so với giai đoạn trước năm 2015, bình quân giai đoạn 2016-2020 tăng 11,5%/năm.

Doanh nghiệp khu vực tư nhân đóng góp trên 39% trong GRDP. Mức tăng bình quân của giai đoạn 2016-2020 là 28,6%, vốn đăng ký bình quân của doanh nghiệp mới khoảng 13 tỷ đồng/doanh nghiệp.

Như vậy, khu vực doanh nghiệp tư nhân thành phố Hà Nội đã và đang ngày càng khẳng định vai trò nòng cốt, tiên phong trong công cuộc xây dựng và phát triển Thủ đô và đất nước. Kết quả đó là nhờ những cơ chế, chính sách tạo điều kiện của Thành phố Hà Nội cũng như các cấp, ngành và sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp tư nhân.

Tuy nhiên, mặc dù đạt được những thành quả nhất định, song khối doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hà Nội vẫn đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức.

Khó khăn trong tiếp cận nguồn tài chính: Theo thống kê, khả năng tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp qua hệ thống các ngân hàng thương mại còn hạn chế, có đến 70% doanh nghiệp chưa tiếp cận được nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Trong đó, hơn 30% doanh nghiệp không thể tiếp cận nguồn vốn ngân hàng và 30% doanh nghiệp khác cho biết, rất khó tiếp cận nguồn vốn này. Gần 70% doanh nghiệp còn lại phải tiếp tục sử dụng nguồn vốn tự có hoặc vay từ nguồn vốn khác với chi phí rất cao, nhiều rủi ro. Nguyên nhân chủ yếu là do doanh nghiệp chưa đáp ứng đủ điều kiện vay vốn của ngân hàng; không xây dựng được phương án/dự án sản xuất, kinh doanh khả thi và có hiệu quả; nợ phải trả tồn đọng lớn chưa có biện pháp xử lý, thiếu công khai và minh bạch thông tin…

Sản phẩm hàng hóa có giá trị gia tăng thấp: Trên thực tế, số lượng doanh nghiệp tư nhân áp dụng thành công thành tựu khoa học và công nghệ vào sản xuất, kinh doanh không nhiều. Phần lớn sản xuất công nghiệp của các doanh nghiệp tư nhân là gia công lắp ráp, sử dụng máy móc, thiết bị và nguyên liệu nhập khẩu. Các công đoạn sản xuất đưa lại giá trị gia tăng cao đa phần được thực hiện bởi đối tác nước ngoài. Đây là lý do cơ bản khiến khu vực doanh nghiệp tư nhân Thủ đô ít có khả năng kết nối cũng như tham gia ngành công nghiệp hỗ trợ cho các doanh nghiệp lớn cũng như tận dụng được hiệu ứng lan tỏa từ các doanh nghiệp FDI.

Hạn chế về năng lực quản lý: Thực tế cho thấy, phần lớn nhân sự cao cấp tại các doanh nghiệp tư nhân chưa được đào tạo về kiến thức quản trị kinh doanh một cách bài bản. Điều này dẫn đến sự thiếu chiến lược kinh doanh mang tính quốc tế, sản phẩm không đa dạng, khả năng cung cấp sản phẩm, dịch vụ chưa cao, chưa đáp ứng tốt thị hiếu người tiêu dùng…

Thiếu vắng thương hiệu mạnh: Do số lượng doanh nghiệp có tên tuổi, thương hiệu còn  hạn chế nên nhìn chung cộng đồng doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hà Nội còn gặp không ít khó khăn trong xu cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thương trường. Bên cạnh đó, công tác cải cách thủ tục hành chính ở Thủ đô mặc dù đã có nhiều nỗ lực nhưng chưa thực sự đáp ứng yêu cầu đề ra, hoạt động của các tổ chức hiệp hội chưa phát huy hiệu quả về nghề nghiệp, cơ chế chính sách hỗ trợ của Nhà nước cho doanh nghiệp thông qua các trung tâm chuyên trách còn chưa thật hiệu quả.

Để phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường, ngày 5/2/2020, UBND thành phố Hà Nội ban hành Công văn số 367/UBND-KT yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã… triển khai kế hoạch phát triển bền vững doanh nghiệp khu vực tư nhân đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Theo đó, Hà Nội yêu cầu Thủ trưởng các sở, ban, ngành, đơn vị, Chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã, các hiệp hội doanh nghiệp trên địa bàn thành phố trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ liên quan, có trách nhiệm xây dựng kế hoạch triển khai quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ và giải pháp tại Quyết định số 1362/QĐ-TTg, ngày 11/10/2019, của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt kế hoạch phát triển bền vững doanh nghiệp khu vực tư nhân đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Ngoài ra, tiếp tục triển khai các văn bản của UBND thành phố Hà Nội thực hiện nhiệm trên và triển khai quyết liệt các chương trình, kế hoạch, đề án liên quan đến phát triển doanh nghiệp khu vực tư nhân đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt thuộc ngành, lĩnh vực, địa phương mình tham mưu triển khai thực hiện.

Chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã xây dựng kế hoạch tuyên truyền về các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo, chính sách khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa phương; ưu tiên bố trí nguồn lực để triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch, đề án hỗ trợ phát triển bền vững doanh nghiệp khu vực tư nhân trên địa bàn; tạo môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh, thuận lợi, tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển; tổ chức đối thoại giữa chính quyền với doanh nghiệp định kỳ theo quy định.

Giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân ở Hà Nội

Để kinh tế tư nhân thực sự trở thành một động lực quan trọng của kinh tế Thủ đô, cần thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách trên địa bàn Thành phố liên quan trực tiếp đến khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là chính sách hỗ trợ và miễn giảm thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân có tiến hành nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là những doanh nghiệp tư nhân đón đầu áp dụng thành tựu của cách mạng công nghiệp 4.0 và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thứ hai, đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng và hiệu quả hoạt động của các tổ chức đảng trong khu vực kinh tế tư nhân phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Các cấp ủy đảng tăng cường chỉ đạo công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, tạo sự thống nhất cao trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân về chủ trương nhất quán trong phát triển kinh tế tư nhân của Đảng và Nhà nước

Thứ ba, Đảng, Nhà nước cùng chính quyền Thủ đô cần tăng cường nghiên cứu, đề xuất thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù có tính đột phá để tạo động lực đủ mạnh khơi thông tiềm năng của khu vực kinh tế tư nhân, tạo bước phát triển về chất cho khu vực kinh tế này.

Thứ tư, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa dịch vụ hành chính công để tiết kiệm thời gian, chi phí thực hiện các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. Phát triển các kênh tiếp nhận kiến nghị, phản ánh, thắc mắc, khiếu nại, tố cáo; đồng thời tăng cường cơ chế đối thoại có hiệu quả giữa cơ quan quản lý nhà nước với người dân, doanh nghiệp nhằm nắm bắt và xử lý kịp thời các nhu cầu, nguyện vọng, vướng mắc liên quan đến phát triển kinh tế tư nhân.

Thứ năm, tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, phù hợp cho phát triển kinh tế tư nhân bền vững về cả mặt số lượng và chất lượng, đặc biệt là chú trọng nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế. Xây dựng và phát triển mô hình doanh nghiệp hiện đại, gắn kết vào chuỗi giá trị toàn cầu và khu vực.

Thứ sáu, uu tiên phát triển các khu công nghệ cao, các vườn ươm công nghệ cao và các doanh nghiệp khoa học - công nghệ. Đẩy mạnh đầu tư, phát triển các cơ sở nghiên cứu khoa học - công nghệ, đội ngũ các nhà khoa học. Tăng cường hợp tác trong nước và quốc tế trong nghiên cứu phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ; mua bán, chuyển giao các sản phẩm khoa học, công nghệ mới. Đẩy mạnh thương mại hóa các sản phẩm nghiên cứu khoa học, công nghệ.

Thứ bảy, hỗ trợ và khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân xây dựng thương hiệu, phát triển giá trị cốt lõi, tạo dựng uy tín trên thị trường trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, cần xây dựng hành lang pháp lý hữu hiệu để bảo vệ các doanh nghiệp tư nhân phát triển thương hiệu.

Thứ tám, bản thân cộng đồng doanh nghiệp tư nhân cần chủ động xây dựng chiến lược kinh doanh trên cơ sở mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, thiết lập và hoàn thiện bộ máy tổ chức, tập trung chuyên sâu vào lĩnh vực kinh doanh cốt lõi, đẩy mạnh hoạt động quảng bá…

Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào khu vực và thế giới, với tự do hóa mạnh mẽ cùng những chuẩn mực mới tạo nhiều cơ hội cho việc mở rộng thị trường, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, để hoạt động kinh doanh mang lại hiệu quả như mong muốn, các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Hà Nội cần đặc biệt coi trọng phát triển công nghệ.

Thời gian qua, kinh tế tư nhân Việt Nam, mặc dù sự phát triển chưa phải là mạnh, song cũng đã cho thấy đây là một khu vực chứa đựng nhiều tiềm năng. Vì vậy cần phải nhất quán với chính sách kinh tế nhiều thành phần, nhất quán với những quan điểm, chính sách về phát triển kinh tế tư nhân mà Đảng và Nhà nước đã ban hành. Chỉ có như vậy, chính sách kinh tế nhiều thành phần mới đi vào cuộc sống và chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu của chính sách ấy là giải phóng mọi năng lực sản xuất và khai thác các tiềm năng kinh tế phát triển đất nước.

Là một bộ phận của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân ở nước ta ngày càng có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Thực hiện định hướng của Đảng, để kinh tế tư nhân thực sự là một động lực quan trọng của nền kinh tế, cần phải tiếp tục đổi mới tư duy nhận thức và tạo môi trường thuận lợi cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Để khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh và bền vững, thành phố Hà Nội đã và đang có nhiều chủ trương hữu hiệu, tuy nhiên, cần có nhiều cơ chế cũng như giải pháp đặc thù, đột phá để nâng tầm vị thế của khu vực kinh tế này.

TS. Vũ Tiến Dũng
Khoa Lý luận Chính trị, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội

Chú thích:

1. Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022, tr. 26

2. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1987, tr. 56